Sinema Eğitimleri

Sinema

https://video.neoskola.net/1738744380108.srt

https://video.neoskola.net/1738744379871.srt

Bir fikriniz var ve bunun bir film olmasını istiyorsunuz.

Yani önce senaryonun ne olduğunu, nasıl kullandığını, sizin için, yazar için ne olduğunu,

onu tüketen için ne olduğunu anlarsak bu senaryonun içindeki kural meselesini anlayabiliriz.

Nasıl oluyor da bazı senaryolar hayata geçerken daha başarılı oluyor?

Burada senaryodan bağımsız olarak şu soruyu sormak lazım.

Eğer film bir sanatsa bunun sanatçısı kim?

Sanat dediğimiz zaman her ne kadar tanımı muğlak da olsa,

işte bir yaratıcılık süreci olan, kişisel bir bakış açısı ürünü olarak genelde gördüğümüz bir şey.

Fakat film dediğimiz zaman bu işin sanatçısı kim?

Kim sanatçı diye sorduğumda genelde öğrencilerimden çoğu zaman yönetmenlerin ismini alıyorum.

İşte Kubrick, Hitchcock'dur, Truffaut'dur.

Fakat bu verdiğim isimlerin birçoğu esasında sadece yönetmen.

Peki şimdi bir sanat eserinin yaratılışı,

onun ilk hiç yokken var etmiş olan süreç nasıl olur da bu sanatın bir parçası olarak gözükmez?

Yani nasıl olur da sanatçısı değildir?

O zaman genelde öğrencilerim ikinci şeye geçiyor.

Yani evet yazar da bir sanatçıdır, yönetmen olduğu kadar.

İşte o zaman yazar, yönetmenler var falan filan.

O zaman şimdi görüntü yönetmenini bu süreçten nasıl dışlayacağız?

Yönetmenler kadar, yazarlar kadar görüntü yönetmenleri de sinema tarihinde damgasını vurmuştur.

Şimdi görüntü yönetmenleri de sanatçıdır dedik.

O zaman sanat yönetmenleri, bu dekoru yapanlar, gördüğümüz o canavar dizaynlarını yapanlar,

güzel kıyafetleri tasarlayanlar, burada bir sürü tasarımcı var.

Yani bu film yapılması için küçük bir ordu çalışıyor

ve bunların her birinde bir sürü sanatçı ortak bir vizyon için

sanki tek bir gözden çıkmış bir ürün çıkarmak için çalışıyor.

Ortak çalışma varsa bu insanların ortak bir dili ihtiyacı vardır.

Çünkü herkes o senaryonun etrafında toplanır.

Yani burada işin sanat mıdır değil midir kısmını vurgulamaktansa

benim asıl sizin dikkatinizi çekmek istediğim şey

bu bir toplu çalışmanın ortak dili meselesi.

Yani metin olarak bir fonksiyonu olmak dışında, yani hikaye anlatmak dışında

birçok bundan beslenen ayrı ayrı departmanlarla da konuşuyor olması lazım.

Bu yüzden de işte ileride konuşacağımız mesela formatlama kuralları var.

Senaryonun en üstündeki kullanımı nedir?

Ondan sonra ışık sitenle yaptım, boom operatörle yaptım.

Yani böyle bir sürü departmanda çalıştım.

Burada mesela uzun metraja girdiğinizde size bir senaryo gelir.

Orada kendi fonksiyonlarınızla ilgili kendi o gün yapacağınız

ya da kendi bu filmde ne yapacağınızla ilgili bir bilgiler çıkarmaya başlarsınız.

Orada işte yazar bu evde geçiyordur, mekan nedir?

Ona göre işte sanat yönetmeni başka gözle bakacaktır.

Görüntü yönetmeni başka gözle bakacaktır.

Ondan sonra işte departmanlar yönetmenle konuşur ve

onun üzerinden daha detaylı çalışmalar yaparlar.

İkincisi sizin için önemli olan kısımlarından bir tanesi sizin bir hayaliniz var.

Ve onu siz bir gün birinin izleyeceği bir hale getirmeye çalışıyorsunuz.

Senaryoyu diğer düz yazılardan ayıran şeylerden bir tanesi

hiçbir zaman nihai tüketicisinin onu sizin yazdığınız halde görmeyecek olması.

Yani sinemaya giden vatandaş sizin senaryonuzu okumayacak.

Ama sizin senaryonuzu sinemaya gidebilmesi için okuması gereken insanlar onu okuyacak.

O yüzden onun hem görsel hem de okuyucuya hitap eden bir şekilde yazılması lazım.

Bu senaryonun kendi içindeki zorluklarından bir tanesi.

Çünkü okuyucu bizim filmimizin yapılmasıyla ilgili en önemli engellerden bir tanesi.

Oyuncu istiyorsanız bir kere oyuncunuzu, senaryonuzu sevip beğenmesi lazım.

Para arıyorsanız para aradığınız insanlar, fonlar, festivaller, yapımcılar

bunların hepsi o senaryoya bakıp karar verecek.

Bunların bir kısmı belki film sektöründen olacak bir kısmı olmayacak.

Yani yazdığınız şeyin aşırı teknik olması veya olmaması üzerine de burada problemler başlayacak.

Siz eğer kendi filminizin yani kendi yazdığınız senaryonun nasıl tüketileceğini düşünmüyorsanız

sadece sizin yazdığınız tarafını düşünüyorsanız

yani benim aklımdan çıkıyorsa iyidir diye düşünüyorsanız çok büyük bir yanılgı içindesiniz.

Bir senaryonun yapabileceği en büyük şey esasında bir sonraki sayfayı çevirmesini sağlamak.

Yani o sayfayı okuyorsunuz ve bir sonraki sayfayı çevirmek istiyorsunuz.

Sonra okumaya devam ediyorsunuz ve bir sonraki.

Yani sizin istediğiniz bir senaryosu olarak okuyucunun onu eline aldıktan sonra ilk sayfadan başlaması

o sayfada gördüklerinden dolayı bir sonraki sayfayı çevirmesi

ve bir sonraki sayfayı çevirmesi, en sonuna kadar çevirmesi.

Yani onu zaten başaran birisiniz, kimsenin size göremediği bir şey değil.

Zaten başaran birisiniz, kimsenin size bir şey anlatmasına gerek yok.

Fakat bu kendi içinde kolay olan bir şey değil.

Mesela bunu işte yine romandan ya da edebiyattan arayan şeylerden biri bu.

Orada kullanılan dilin güzelliği değil sayfayı çevirten.

Yani oradaki hikaye bizi öbür tarafa geçiriyor olmalı.

Senaryo

https://video.neoskola.net/1738744379599.srt

Bir fikriniz var ve bunun bir film olmasını istiyorsunuz. İlk yapmanız gereken şey ne? Senaryosunu yazmak. Senaryo nedir? Yani önce senaryonun ne olduğunu, nasıl kullandığını, sizin için, yazar için ne olduğunu, onu tüketen için ne olduğunu anlarsak bu senaryonun içindeki kural meselesini anlayabiliriz. Yani niye kurallar var? Format niye böyle? Nasıl oluyor da bazı senaryolar hayata geçerken daha başarılı oluyor? Burada senaryodan bağımsız olarak şu soruyu sormak lazım. Film bir sanat mı? Eğer film bir sanatsa bunun sanatçısı kim? Sanat dediğimiz zaman her ne kadar tanımı muğlak da olsa, işte bir yaratıcılık süreci olan, kişisel bir bakış açısı ürünü olarak genelde gördüğümüz bir şey. Bir ressamdır, bir yazardır bilmem ne. Fakat film dediğimiz zaman bu işin sanatçısı kim? Kim sanatçı diye sorduğumda genelde öğrencilerimden çoğu zaman yönetmenlerin ismini alıyorum. İşte Kubrick, Hitchcock'dur, Truffaut'dur. Fakat bu verdiğim isimlerin birçoğu esasında sadece yönetmen. Yani yazmıyor. Peki şimdi bir sanat eserinin yaratılışı, onun ilk hiç yokken var etmiş olan süreç nasıl olur da bu sanatın bir parçası olarak gözükmez? Yani nasıl olur da sanatçısı değildir? O zaman genelde öğrencilerim ikinci şeye geçiyor. Yani evet yazar da bir sanatçıdır, yönetmen olduğu kadar. İşte o zaman yazar, yönetmenler var falan filan. O zaman şimdi görüntü yönetmenini bu süreçten nasıl dışlayacağız? Yönetmenler kadar, yazarlar kadar görüntü yönetmenleri de sinema tarihinde damgasını vurmuştur. Şimdi görüntü yönetmenleri de sanatçıdır dedik. Peki sırada ne var? O zaman sanat yönetmenleri, bu dekoru yapanlar, gördüğümüz o canavar dizaynlarını yapanlar, güzel kıyafetleri tasarlayanlar, burada bir sürü tasarımcı var. Tamam onlar da sanatçı. E şimdi o zaman nereye geliyoruz? Yani bu film yapılması için küçük bir ordu çalışıyor ve bunların her birinde bir sürü sanatçı ortak bir vizyon için sanki tek bir gözden çıkmış bir ürün çıkarmak için çalışıyor. Ortak çalışma varsa bu insanların ortak bir dili ihtiyacı vardır. Bu ortak dilde nedir? İşte senaryo. Çünkü herkes o senaryonun etrafında toplanır. O senaryodan çalışmaya başlar. Yani burada işin sanat mıdır değil midir kısmını vurgulamaktansa benim asıl sizin dikkatinizi çekmek istediğim şey bu bir toplu çalışmanın ortak dili meselesi. Yani bu ortak dilin senaryo olması. Bu ne demek? Yani metin olarak bir fonksiyonu olmak dışında, yani hikaye anlatmak dışında birçok bundan beslenen ayrı ayrı departmanlarla da konuşuyor olması lazım. Bu yüzden de işte ileride konuşacağımız mesela formatlama kuralları var. Bu yüzden de belli teknikler var. Senaryonun en üstündeki kullanımı nedir? Ben ilk kamera siten olarak girdim. Ondan sonra ışık sitenle yaptım, boom operatörle yaptım. Yani böyle bir sürü departmanda çalıştım. Burada mesela uzun metraja girdiğinizde size bir senaryo gelir. O senaryoyu okursunuz. Orada kendi fonksiyonlarınızla ilgili kendi o gün yapacağınız ya da kendi bu filmde ne yapacağınızla ilgili bir bilgiler çıkarmaya başlarsınız. Orada işte yazar bu evde geçiyordur, mekan nedir? Ona göre işte sanat yönetmeni başka gözle bakacaktır. Sesçi başka gözle bakacaktır. Görüntü yönetmeni başka gözle bakacaktır. Ama bütün o bilgi oradadır. Ondan sonra işte departmanlar yönetmenle konuşur ve onun üzerinden daha detaylı çalışmalar yaparlar. Şimdi birinci fonksiyonu bu. İkincisi sizin için önemli olan kısımlarından bir tanesi sizin bir hayaliniz var. Ve onu siz bir gün birinin izleyeceği bir hale getirmeye çalışıyorsunuz. Buradaki ara süreç ne? Birinin okuyacağı hale getirmek. Senaryoyu diğer düz yazılardan ayıran şeylerden bir tanesi hiçbir zaman nihai tüketicisinin onu sizin yazdığınız halde görmeyecek olması. Yani sinemaya giden vatandaş sizin senaryonuzu okumayacak. Ama sizin senaryonuzu sinemaya gidebilmesi için okuması gereken insanlar onu okuyacak. O yüzden onun hem görsel hem de okuyucuya hitap eden bir şekilde yazılması lazım. Bu senaryonun kendi içindeki zorluklarından bir tanesi. Okuyucuyu unutmamak çok önemli. Çünkü okuyucu bizim filmimizin yapılmasıyla ilgili en önemli engellerden bir tanesi. Oyuncu istiyorsanız bir kere oyuncunuzu, senaryonuzu sevip beğenmesi lazım. Para arıyorsanız para aradığınız insanlar, fonlar, festivaller, yapımcılar bunların hepsi o senaryoya bakıp karar verecek. Bunların bir kısmı belki film sektöründen olacak bir kısmı olmayacak. Yani yazdığınız şeyin aşırı teknik olması veya olmaması üzerine de burada problemler başlayacak. Siz eğer kendi filminizin yani kendi yazdığınız senaryonun nasıl tüketileceğini düşünmüyorsanız sadece sizin yazdığınız tarafını düşünüyorsanız yani benim aklımdan çıkıyorsa iyidir diye düşünüyorsanız çok büyük bir yanılgı içindesiniz. Bir senaryonun yapabileceği en büyük şey esasında bir sonraki sayfayı çevirmesini sağlamak. Yani o sayfayı okuyorsunuz ve bir sonraki sayfayı çevirmek istiyorsunuz. Sonra okumaya devam ediyorsunuz ve bir sonraki. Yani buradaki en önemli şey merak. Yani sizin istediğiniz bir senaryosu olarak okuyucunun onu eline aldıktan sonra ilk sayfadan başlaması o sayfada gördüklerinden dolayı bir sonraki sayfayı çevirmesi ve bir sonraki sayfayı çevirmesi, en sonuna kadar çevirmesi. Yani onu zaten başaran birisiniz, kimsenin size göremediği bir şey değil. Zaten başaran birisiniz, kimsenin size bir şey anlatmasına gerek yok. Fakat bu kendi içinde kolay olan bir şey değil. Mesela bunu işte yine romandan ya da edebiyattan arayan şeylerden biri bu. Orada kullanılan dilin güzelliği değil sayfayı çevirten. Yani oradaki hikaye bizi öbür tarafa geçiriyor olmalı. Niye? Çünkü ekranda olacak şey bunun edebi değeri değil, hikayenin kendisi olacak. O zaman da kendi kendinize dürüst bir şekilde sormanız lazım. Yani ben buradan buraya geçer miyim? Buradan bunu merak eder miyim? Yani bu merak çok önemli bir güç, onu kullanmak lazım. Meraktan kastım illa böyle televizyon dizisi gibi bir cliffhanger değil. Meraktan kastım seyircinin, yani okuyucunun bir sonraki sayfayı çevirmesi için bir motivasyonun olması. Yazdığınıza aksiyondur bilmem ne katmanız anlamında değil. Yani bu kendi yazdığınızın sizin gibi bir okuyucu olsa bunu okur mu sormanız için. Bunlardan her önümüze kural diye çıkanı, kural diye kabul etmemek lazım. Bu kuralın niye konulduğunu anlamak lazım. Ben size bu ders boyunca iki yaklaşımı göstermek istiyorum. Bir tanesi bir senaryonun işlev olarak ne yaptığından dolayı gelen kurallar. Kalabalık bir grubun çalışacağı, çekileceği bir film olacak. Kendi içinde henüz oluşmamış bir, çekilmemiş bir ürünün sadece bir ara parçası olan senaryonun getirdiği kurallar. Bunlar kendi içine çok değişmeyecek şeyler. Çünkü bunlar doğru veya yanlış meselesinden değil, insanları topluca buna karar verdiği için olan kurallar. Bir de dramanın kuralları var. Tarihten bugüne kadar gelen insan olmanın getirdiği, insan hikaye anlatırken nasıl anlatıyor, nasıl dinliyor alışkanlıklarının sonucu olarak çıkan kurallar. Buradan gelen kuralların bir kısmı kültürel, bir kısmı ideolojik, bir kısmı da insan olmanın yani biyolojik olarak beyin, göz, kulak vesaire gibi ilişkilerle olan nedenler. Bunların içinden hangisinin bugüne dair olduğunu, hangisinin sizin hikayenizi anlatmanız için doğru olduğunu sizin karar vermeniz lazım. Fakat bu kararı verebilmeniz için önce bunun niye olduğunu anlamanız lazım. Bu kurallar size nasıl faydalı olacak? Siz bu kuralların altında yatan nedenleri görürseniz, işte bunu yaparsam seyirci bağlı, bunu yaparsam bilmem ne vesaire. Siz kendiniz de bunları eğer ikna olmuşsanız veya bunların doğru olduğunu düşünüyorsanız, seyircinin beklentisiyle oynamak istiyorsanız, seyircinin duygularıyla oynamak istiyorsanız bunları yaptığınızda metodu bilirsiniz. İşte bunların hangisini nasıl kıracağınızı ancak bu kuralların niye orada olduğunu anlarsanız yapabilirsiniz. Bazılarını kırmak mantıklıdır, bazılarını kırmak sizi amatör gösterir.

https://video.neoskola.net/1738744724438.srt

https://video.neoskola.net/1738744724128.srt

Logline nedir? Şimdi bir sinemanın karşısına geldiniz. Arkadaşınızla film seçeceksiniz.

Filmlerin, eğer oyundusuna bilmem neye bakmıyorsanız, ilk anlamaya çalıştığınız şeylerden biri filmin konusu.

Filmin konusunun tek cümlede anlatılmasına logline diyoruz.

John Wick filmini düşünün. Eski bir kiralık katil köpeğini öldürenlerden intikam almak istiyor.

Jaws filmini düşünelim. Sahil kasabasında köpek balığı dadanıyor.

O köpek balığını durdurmak için de bir şerif buna öldürmeye çalışıyor.

Bu logline'ın size yazar olarak faydası şu. Birincisi hikayenizi netleştirmenizi sağlar.

Yani ben bu hikayede ne anlatıyorum, hikayenin ana konusu nedir, bunu netlemenizi sağlar.

Bizim kafamızda, bizim hikayemizle ilgili böyle envai çeşit şey var.

Bir sürü yol var, bitişi var, başı var, sonu var, ortası var, çatışmaları var.

Yani bunu biz birine anlatmaya başladığımızda heyecanlanırsınız, o karaktere girmek istersiniz,

yan karaktere geçmişini anlatmaya çalışırsınız vesaire.

Şimdi burada kendi kendinize oturduğunuzda benim hikayemin özü ne?

Bütün bu bizi heyecanlandıran belki bir sürü özellik ya da mesela bu bir böyle politik bir eleştirebilme, o değil.

Logline bizi onu bulmamızı sağlayacak.

Yani bulmamızı sağlayacak değil, biz onu bulacağız.

Ve onu bulduktan sonra da sürekli onu gözeteceğiz.

Özellikle filminizi dallanıp budaklandıkça ben bunu bir cümlede anlatamayacağım hissi geliyor.

Burada benim anlattığım ana hikaye nedir?

Bir yazı olarak faydalı olan iskelette ya da loglinde, öncelikle şunu bulmak istiyorum.

Kolay soru gibi geliyor ama ana karakter esasında her zaman çok bariz olduğu zaman

ne zaman iskeletin hızla çalıştığını görüyorsun, ne zaman yürüdüğünü görüyorsun.

Pendermiz tımklanıyor ve fiziksel olarak ilerlememiz.

Karşınızda bir yapımcı veya bu işlerden biraz daha anlayan bir zaman olduğunda

sizden esasında duymak istediği sizin hikayedeki bakış açınız, bu bir insan

sizin hikayenize ilk kez karşılaşıyor ve siz ona o dünyayı anlatıyorsunuz.

Şimdi o dünyayı anlatmanız önemli değil, o dünyaya siz nasıl bakıyorsunuz bunu

anlatmak için ana karakteri seçmeniz önemli.

Yani ana karakterin vurgusu orada şundan belli oluyor, sizin oraya nasıl bakacağınızı

bu film işte bir belediye binasında geçecek.

Atıyorum siz buradan valinin perspektifinden bakıyorsunuz, oradaki çaycının perspektifinden

Ana tartışma olarak belirlediğiniz şey gerçekten sizin orada hikayedeki ilginç

Bunu anlamak için zaten hikayenin neresini seçtiğiniz önemli.

Şimdi burada mesela atıyorum normal bir seyirciyi ikna edebilirsiniz.

Yani hani bu işlerin ona ilginç geldi bunun dünyası.

İşte ben severim öyle filmler diye bir şey olabilir ama işte karşınıza bir yapımcı

veya bu işlerden biraz daha anlayan biri olduğunda sizden esasında duymak istediği

Bu bakış açısı da filmde hangi ana karakterin kim olduğu ve problemin ne olduğu üzerinden

Diğer şey, Logline'de olması gerektiğine inandığım konu ve benim inandığım değil

zaten Aristo'nun Poetics kitabında da olan niyet belirtisi.

Daha ileriki derslerde bu niyetin, arzunun, isteğin detaylarına gireceğiz.

Ama bir karakter bir şey istiyor ve önünde bir engel var.

Niyeti belirtmenin nedeni esasında karakterin niyeti farkında olmadan filmle ilgili bir

Yani filmin türüyle ilgili fikir verir, filmin dünyasıyla ilgili fikir verir,

filmin gideceği yönü yani kafasında bir insanın daha yani bunu duyan insan daha

gerçekçi bir şekilde filmde olacakları canlandırabilir.

Mesela John Wick örneğinden demin vermiştim.

John Wick var bir Rus mafyasından yanlış hatırlamıyorsan intikam almak istiyor.

İsteğine intikam almak engeline Rus mafyası.

Kendi içinde bundan sonra hikayeyi aşağı yukarı tahmin edebiliyorsunuz.

Ne engel çıktığını belirtmek karakterimizin neyle yüzleşeceğini zaten hayal etmemizi

Köpek balığı örneğinde Şerif köpek balığını durdurmaya çalışıyor.

Ya da benim çok sevdiğim bir senaryo olan ve bundan sonra da bu ders boyunca da örnek

olarak vereceğim şeylerden bir tanesi Little Miss Sunshine bir aile var.

Aile küçük kızlarını bir güzellik yarışmasına götürmeye çalışıyor.

Bir amaç var ve önünde de bir engel var.

Maceramızın da ya da hikayemizin ne olduğunu anlamak için karşısındaki engelin ne olduğunu

Bu karşısındaki engelin ne olduğu da zaten hikayedeki yani karakterin karşılaşacağı

zorluğu eğer başaramazsa başına neler gelebileceğini aşağı yukarı da anlatır.

Yani işte bir kasabaya köpek balığı saldırmışsa onu durdurmazsa ne olacağı zaten belli.

Risklerin büyüklüğünü ya da karakterin nereden geçtiğini işte filmin türünü de

Atıyorum Little Miss Sunshine'da bir kendi içinde sorunlu bir ailenin küçük bir karavana

girip kızlarını yarışmaya götürmek için Amerika'yı geçmelerinde mesela risk elbette ki

ölüm değil yani bir John Wick'le aynı değil fakat orada da bir kişisel bir drama ya da

Logline

https://video.neoskola.net/1738744723766.srt

Logline nedir? Şimdi bir sinemanın karşısına geldiniz. Arkadaşınızla film seçeceksiniz. Filmlerin, eğer oyundusuna bilmem neye bakmıyorsanız, ilk anlamaya çalıştığınız şeylerden biri filmin konusu. Filmin konusunun tek cümlede anlatılmasına logline diyoruz. John Wick filmini düşünün. Eski bir kiralık katil köpeğini öldürenlerden intikam almak istiyor. Jaws filmini düşünelim. Sahil kasabasında köpek balığı dadanıyor. O köpek balığını durdurmak için de bir şerif buna öldürmeye çalışıyor. Bu logline'ın size yazar olarak faydası şu. Birincisi hikayenizi netleştirmenizi sağlar. Yani ben bu hikayede ne anlatıyorum, hikayenin ana konusu nedir, bunu netlemenizi sağlar. Bizim kafamızda, bizim hikayemizle ilgili böyle envai çeşit şey var. Bir sürü yol var, bitişi var, başı var, sonu var, ortası var, çatışmaları var. Yani bunu biz birine anlatmaya başladığımızda heyecanlanırsınız, o karaktere girmek istersiniz, yan karaktere geçmişini anlatmaya çalışırsınız vesaire. Şimdi burada kendi kendinize oturduğunuzda, benim hikayemin özü ne? Bütün bu bizi heyecanlandıran belki bir sürü özellik ya da mesela bu bir böyle politik bir eleştirebilme, o değil. Bizim hikayemizin bir iskeleti var. Bizim hikayemizin bir iskeleti var. Ortasında bir cümle var. O ne? Logline bizi onu bulmamızı sağlayacak. Yani bulmamızı sağlayacak değil, biz onu bulacağız. Ve onu bulduktan sonra da sürekli onu gözeteceğiz. Yani yazara en büyük faydası o. Yani ben ne anlatıyorum? Ya anlattığım şeyin özü ne? Bunu çok netleştirir. Özellikle filminizi dallanıp budaklandıkça, ben bunu bir cümlede anlatamayacağım hissi geliyor. Burada benim anlattığım ana hikaye nedir? Bir yazar olarak faydalı olan iskelette ya da logline'da, öncelikle şunu bulmak istiyorum. Bu filmin ana karakteri kim? Kolay soru gibi geliyor ama ana karakter esasında her zaman çok bariz oluyor. Yani bu filmin ana karakteri kim? Bu filmin ana karakteri kim? Bu filmin ana karakteri kim? Bu filmin ana karakteri kim? Bu filmin ana karakteri kim? Bu filmin ana karakteri kim? Bu filmin ana karakteri kim? Ama ana karakter esasında her zaman çok bariz olmayabiliyor. Karşınızda bir yapımcı veya bu işlerden biraz daha anlayan biri olduğunda sizden esasında duymak istediği sizin hikayedeki bakış açınız. Bu insan sizin hikayenize ilk defa karşılaşıyor ve siz ona o dünyayı anlatıyorsunuz. Şimdi o dünyayı anlatmanız önemli değil. Yani o dünyaya siz nasıl bakıyorsunuz bunu anlatmak için ana karakteri seçmeniz önemli. Yani ana karakterin vurgusu orada şundan belli oluyor. Sizin oraya nasıl bakacağınızı ve orada ne hikayeyi anlatacağınızı gösteriyor. Bu film işte bir belediye binasında geçecek. Atıyorum siz buradan valinin perspektifinden bakıyorsunuz. Oradaki çaycının perspektifinden bakıyorsunuz. Nereden bakıyorsunuz? Ana tartışma olarak belirlediğiniz şey gerçekten sizin orada hikayedeki ilginç alan olan konuları irdeleyecek mi? Bunu anlamak için zaten hikayenin neresini seçtiğiniz önemli. Şimdi burada mesela atıyorum normal bir seyirciyi ikna edebilirsiniz. Yani hani bu işlerin ona ilginç geldi bunun dünyası. İşte ben severim öyle filmler diye bir şey olabilir ama işte karşınıza bir yapımcı veya bu işlerden biraz daha anlayan biri olduğunda sizden esasında duymak istediği sizin hikayedeki bakış açınız. Bu bakış açısı da filmde hangi ana karakterin kim olduğu ve problemin ne olduğu üzerinden zaten o dünyaya olan yaklaşımınız. Diğer şey, Logline'de olması gerektiğine inandığım konu ve benim inandığım değil zaten Aristo'nun Poetics kitabında da olan niyet belirtisi. Yani bu karakter bir şey hedefliyor. Daha ileriki derslerde bu niyetin, arzunun, isteğin detaylarına gireceğiz. Ama bir karakter bir şey istiyor ve önünde bir engel var. Niyeti belirtmenin nedeni esasında karakterin niyeti farkında olmadan filmle ilgili bir sürü fikir verir. Yani filmin türüyle ilgili fikir verir, filmin dünyasıyla ilgili fikir verir, filmin gideceği yönü. Yani kafasında bunu duyan insan daha gerçekçi bir şekilde filmde olacakları canlandırabilir. Mesela John Wick örneğinden demin vermiştim. John Wick ne yapmaya çalışıyor? John Wick var, bir Rus mafyasından yanlış hatırlamıyorsan intikam almak istiyor. İsteğine intikam almak, engeline Rus mafyası. Kendi içinde bundan sonra hikayeyi aşağı yukarı tahmin edebiliyorsunuz. Ne engel çıktığını belirtmek, karakterimizin neyle yüzleşeceğini zaten hayal etmemizi sağlıyor. Köpekbalığı örneğinde Şerif köpekbalığını durdurmaya çalışıyor. Amacını durdurmak, engel ne? Köpekbalığın kendisi tabii ki. Ya da benim çok sevdiğim bir senaryo olan ve bundan sonra da bu ders boyunca da örnek olarak vereceğim şeylerden bir tanesi Little Miss Sunshine. Bir aile var, aile küçük kızlarını bir güzellik yarışmasına götürmeye çalışıyor. Bir amaç var ve önünde de bir engel var. Karakterimizin kim olduğunu belirledik. Maceramızın da ya da hikayemizin ne olduğu anlamak için karşısındaki engelin ne olduğunu belirtmemiz lazım. Bu karşısındaki engelin ne olduğu da zaten hikayedeki yani karakterin karşılaşacağı zorluğu, eğer başaramazsa başına neler gelebileceğini aşağı yukarı da anlatır. Yani işte bir kasabaya köpekbalığı saldırmışsa onu durdurmazsa ne olacağı zaten belli. Risklerin büyüklüğünü ya da karakterin nereden geçtiğini işte filmin türünü de zaten otomatik vermeye başlıyor. Atıyorum Little Miss Sunshine'da bir kendi içinde sorunlu bir ailenin küçük bir karavana girip kızlarını yarışmaya götürmek için. Amerika'yı geçmelerinde mesela risk elbette ki ölüm değil. Yani bir John Wick'le aynı değil. Fakat orada da bir kişisel bir drama ya da aile draması olduğunu yine filmin kendi türünde esprili olduğunu aşağı yukarı anlıyoruz. Siz de kendi hikayenizi yazarken eğer karakterinizin önüne koyduğunuz engel sizin filminizin mesela türüyle alakalı değilse o anlatımın en doğru olup olmadığını da seçmek gerekebilir. Şimdi yapılan yanlışlardan bir tanesi şu. Bu reklam logline'larına bakıp yani pazarlamacıların kullandığı logline'a bakıp mesela atıyorum Dizi Türk'ünü açın orada film seçerken şeyleri görürsünüz. Mesela işte iki kafadar parası yoktur. Yola çıkarlar amcasıyla buluşmak için. Yolda komik maceralar başlarına gelir. Ya da işte ne bileyim bir karakter bir karakterle tanışır ve ummadık bir maceraya yol açar falan. Bu tür logline'lar yine yazar olarak işinize yaramıyor. Yani zaten sizin senaryoda yazacağınız şey o maceranın kendisi. Eğer logline'da o macerayı yazmıyorsanız o zaman hiçbir logline yazmamış gibisiniz. Logline'da hikayenizin ne olduğunu anlatmanız ve bunu saklamanız lazım. Çünkü zaten eğer hikayenizi anlattığınızda merak uyandırmıyorsa hikayenizi muhtemelen yazdığınızda da kimse merak duymayacaktır. Hikayenizin benim anlatacağım hikaye budur diye dürüstçe yazıcı olmanız lazım. Öbür türlü pazarlama numaralarıyla işte çok fantastik bir macera ya da çok komik bir yolculuk falan gibi bir şey yazdığınızda o maceranın ne olduğunu ya da o yolculuğun ne olduğunu yazmıyorsanız o logline'da hem karşınızdakine hem kendinizi kandırıyorsunuz. Bir yazar olarak bu sizin işinize yaramaz. O yüzden biz logline'ınızda ne yapıyoruz? Gerçekten hikayeyi bir cümlede anlatmaya çalışıyoruz. Ben logline'ı şöyle kullanıyorum. Logline yani sadece işte filmin iskeletini şey yaparak değil ben mesela biraz daha ikinci perdeye, üçüncü perdeye giden detaylarını da yazıyorum. Eğer düşünüyorum, benim kendi düşüncem şu, ben filme bir cümlede anlatabiliyorsam o zaman bir film içerisinde de hikayemi anlatabilirim. Eğer ben işte bir cümleye sığmıyor bilmem ne, belki burada filminizde farkında olmadığınız eksiklikler vardır. Yani eksikliklerden de kastım mesela işte ikinci perdeye geçerken hikayeniz başka yöne gidiyordur veya işte başka bir ana karakter belki daha önem taşımaya başlıyordur ya da filminizin dengesinde bir şey değişiyordur. Yani bunu siz eğer bilerek yapmamışsanız filmin şeyine bakmanız, filmin logline'ine bakmanız size yardımcı olur. Mesela başka bir olayda atıyorum filmin ikinci yarısından sonra mesela bazen filmin yön değiştiri bir şey olur. Burada da filmin eğer logline'ı filmin sonuna kadar olan bazı mesela çatışmaların bazı ya da bir ana karakterin isteği ya da çatışması yani filmin sonuna gitmiyorsa acaba seyircide de bu yarım kalmışlık ya da bir şey oturmamış hissi verir mi? Bu logline'ı kullanıp sürekli kendi kendinizi kontrol edebileceğiniz bir şey. Ben logline'ı bu şekilde kullanıyorum. Yani pazarlama şeyi olarak değil bir pazarlama numarası olarak değil ama kendi yazdığım senaryonun metni iskeleti düzgün mü? Ondan sonra bitirdikten sonra artık senaryonuz paketten de bitti. Ondan sonra bir de pazarlama metni versiyonunu yazmanız gerekecek. O konuda zaten insanlarla konuştukça biraz test edeceksiniz. Yani senaryonuzun dikkat çeken yanları kendini belli eder. O belli eden yanlarını biraz daha ön plana tuttuğunuz bir logline yapabilirsiniz. Ama bu sizin yazar logline'ınız değildir. Bu sizin satan logline'ınızdır. Bu ikisi arasındaki farkı zaten yaptıkça da göreceksiniz. Benim kendi filmimde logline'ı mesela çok zor bulmuştum. Gezi protestoları varken evde işte bir adam poker oynamaya çalışır ya da arkadaşlarını evde kalmak için ikna etmeye çalışır vesaire. Ben sürekli bu logline üzerinden gittim geldim. Biz filmi pazarlama noktasına geldiğimizde filmin böyle satıcı bir logline'ını bulmakta zorlandık. Logline'ı yazar olarak yazmanın dinamik değil de pazarlamacı olarak yazmanın dinamiklerinin burada değiştiğini kendim gördüm. Yani ben kendimi işe yarayan logline'ı yazabildim. Pazarlama konusunda benden biraz gitti. O yüzden de işte PR yapan insanlar ya da daha çok bu konuda kafası çalışan insanlar kendi versiyonlarını yazdılar. Hatta işte mesela film festivallerine gönderdiğimizde onların kataloglarında kendi özetleri vardı ya da filmin kısa cümleleri vardı. Onlar çok daha işte çekici çok daha vurucu cümlelerle anlatıyorlardı. Ama bu benim sizden istediğim logline'ın aynı şeyi değil. Burada sürekli geri dönüp o logline'a bakıp ben iskeletimden şaşıyor muyum ya da değiştiriyor muyum? Eğer değiştiriyorsam logline'ımı değiştiriyorum. Sizin yazı boyunca yani bittikten sonra dahi sürekli geri döneceğiniz bir cümle. O cümleyi yenileyeceksiniz, düzelteceksiniz, değiştireceksiniz. Yani baştan ne olduğuna karar verip ondan sonra yol boyunca tekrar değişecek bu. Bu işin doğasında var. Ama öncelikle ben hikayem nedir ve ben hangi hikayeyi anlatacağım diye kendi kendinize sorduğunuzda çıkan cümle logline. Logline'ın özü diyeceğim şey zaten anlattığınız hikayenin özünde olan bir karakter bir şey istiyor ve engel o olacak. Ondan sonra koyabileceğiniz şeyler sizin hangi hikayenizde nereyinin önemli olduğunu ya da neyin ön planını çıkarmak istediğinizle alakalı. Örneğin filmin dünyası. Mesela işte film 1940'larda geçiyor. İşte film uzayda geçiyor. Film bilmem nenin olduğu distepik bir gelecekte geçiyor diye belirtmekte fayda var eğer hikaye için önemliyse. Film korku mu, gerilim mi, komedi mi? Belki bunu seyirciye aktaracak, bu fikri verecek cümleleri bulmak lazım. Yani bu filmin illa logline'ın komik olmasına gerek yok ama filmin dünyasının ne olduğunu anlatmak önemli. Diğer karakterin ana çatışmasıyla genelde çelişen bu bir özelliğini de ekleyebilirsiniz. Örneğin Jaws filminde Şerif'in sudan korkuyor olmasını, filmde öyle çünkü, ekleyebilirsiniz buraya. İşte Jim Carrey'in Liar Liar filmi vardı. Bu adam bir avukat ve çocuğu dua ediyor sihirli bir şekilde. Adam ilk defa yalan söyleyemez oluyordu. Orada avukat olduğunu vurgulanması lazım. Niye? Çünkü çok yalan söyleyen bir avukatın yalan söyleyememesi ilginç olan. İleriki derslerde, film yapı dersinde özellikle işte bir filmdeki böyle noktaları inceleyeceğiz. Noktadan bir tanesi ateşleyici öğe. Bazı logline'larda ateşleyici öğeyi de eklemek isteyebilirsiniz. Ya da o dünyadaki durumu anlatmak isteyebilirsiniz. Bunların hepsini dersler ilerli. Yani bu dersler devam ettikçe konuşacağız. Burada unutmamız gereken şey logline biten bir şey değil. Önceden bir kere yapıp ondan sonra unuttuğunuz bir şey değil. Bu yazma süreci boyunca geri dönüp tekrar tekrar baktığınız bir şey. Bu bölümden sonra rica edeceğim. Varsa senaryonuz bunu benim anlattığım logline formunda yazmanız. Eğer yoksa yeni bir fikir düşünüyorsanız bu da güzel. Orada şunu yapın. Eğer bunu bir temel olarak şöyle anlatabiliyor musunuz? Bir karakter var. Bir şey istiyor. Ya da bir hedefi var. Ve önünde bir engel var. Diyelim bir yapımcıyla karşılaştığınız bir festivaldesiniz. Ve diyorsunuz ki benim böyle böyle bir senaryom var. O da diyecek ki konusu ne? Sizin ona senaryo göndermenizi istemeden önce o senaryo okuması için baştan ikna etmeniz gereken bir durum var mesela. Bir şeyler oluyor diyeceğim. O da diyecek ki ben bunlara ilgimi çekiyor diyecek. Siz o zaman göndereceksiniz. O zaman belki okuyacak belki okumayacak. Bu yapımcıyla karşılaştığınızda yaptığınız şeylerden bir tanesi pitching. Pitching satış sunuşu gibi bir şey. Hatta bunun en meşhur elevator pitch vardır. Jerry Bruckheimer ile aynı binadasın. Tesadüfen asansöre biniyorsun. O diyelim 30. katta inecek. Asansörle hızlı çıkıyor. İşte 20 saniyen var. Bu 20 saniyede sen filmini anlatabilir misin? Bu pitchingde hiçbir kural yok. Atıyorum dersin ki burada işte Jaws ile Die Hard birleşiyor. Ya da dersin ki bir western ama uzaylılar var içinde. Bu sadece bir insanın ilgisini çekmek için yapılan bir şey. Bunu yapabilenler her zaman işleri iyi olmasa da ilk kapıları daha rahat açıyorlar. Ama bu yazar olarak ihtiyacınız olan şey değil. Yazar olarak ihtiyacınız olan şey sizin hikayenizi anlatmanız. Hikayenizin tek cümlesi bu. Şimdi filmin sinemaya geldiğiniz postele bakıyorsunuz dedim. Hani posterde filmin konusunu anlamaya çalışıyorsunuz falan. Posterin üzerinde yazan yazı logline değildir. Onun adı tagline. Tagline yine bir pazarlama aygıtı. Orada her şey yazabilir. O yine yazar olarak sizi ilgilendirmiyor. O tagline pazarlama ekibinin seyirci de vermeye çalıştığı intibayla alakalı bir şey. En meşhur tagline'lardan biri Alien filminde. Alien filminde posterde işte uzayda kimse çığlığınızı duyamaz yazar. Bunun adı da tagline. Biz bununla da ilgilenmiyoruz. Ama bunların ne olduğunu bilmek lazım ki logline'ın o olmadığını anlayabilelim.

https://video.neoskola.net/1738745208438.srt

https://video.neoskola.net/1738745208158.srt

Logline'ımızı yaptıktan sonra, senaryo yazmadan önce bir ara süreçte treatment yazma.

Treatment nedir? Treatment, senaryonuzun düz yazı halidir.

Bir senaryo formunda değil, düz yazı formunda yazdığınız bir şey.

Ortalama mesela bir uzun metraj senaryo, 120 sayfa.

Siz bunu yazarken belki işte bir ay, iki ay, belki altı ay, belki iki yıl harcayacaksınız.

Ondan önce senaryonuzu daha işte diyalogdan arınmış, yapısal belki sorunlarını görmenizi sağlayacak.

Hikayenizi böyle bütün neredeyse kuru haliyle anlatacağınız versiyon treatment.

Senaryo yazmaya zaman harcamadan önce bir kere hikayenizin iskeletini çıkartmanız,

baştan sona hikayeyi görmeniz, hikayenin içinde olacak eylemleri görmeniz için var.

İşte karakter gelir, şunu yapar, sonucunda şu olur.

Sırayla yani sanki on izliyormuş gibi hikayeyi gördüğümüz bir şey bu.

Treatmenin senaryodan büyük farkı treatmenin içinde işte diyaloglar olmaz.

Yani çok ender, böyle o işte sahneyin bilmem nesini açıklayan belki bir cümle,

orada burada kullanılabilir ama onun dışında bu sadece düz yazı halidir.

Bunun size çok büyük bir avantajı var.

Sahne yazmaya geldiğimizde göreceksiniz.

Diyalog yazmaya başladığımızda senaryonun yapısını

ya da sahnenin işte içindeki dinamikleri gizleyebiliyoruz

ya da içindeki eksiklikleri görmemezlik edebiliyoruz.

Ama treatmen olarak yazdığınızda, kuru kuru yazdığınızda

burada karakter gelir bir şey yapar, çıkar ve mesela bakarsınız

hikayenize hiçbir sonuç değiştirmiyordur.

O zaman mesela dersiniz ki ya bu sahne burada niye bu şekilde çalışıyor?

Eğer treatmeni sinemada ya da filmde görebilecek şekilde yazıyorsanız,

treatmen yazarken yapılan yanlışlardan bir tanesi şu,

Çekilemeyecek bir şekilde, duygulara ağırlık veren

ya da metaforlara yüklenen bir treatmen sizin işinize yaramaz.

Çünkü siz onu senaryoya geçirdiğinizde yine uyarlamanız gerekecek.

Siz onu senaryoya geçirdiğinizde yine uyarlamanız gerekecek.

çekerken bu sahnede ne olacak problemlerinizi düşünmenizi sağlar.

Eğer karakterin iç dünyasını yazmaya başlarsanız,

Romanda ise atıyorum bir karakter dersiniz ki,

çocukluğunu düşünüyor, gençliğini düşünüyor,

cam kenarına geldiği eski kız arkadaşını özlüyor.

Bunları işte treatmende yazdığınız zaman,

bir insan camdan bakıyor ve kız arkadaşını düşünüyor,

geçmiş annesini düşünüyor diye yazdığınızda,

o insanın nasıl annesini düşündüğünü göstereceğini,

birdenbire o treatmende yazdığınız şeyin seyirciye geçmeyeceğini fark ediyorsunuz.

treatmende sahneyi çözmemişsiniz demektir.

sahneyi olduğu gibi göreceğimiz şekilde yazmak.

Diğer dikkat edilmesi gereken şeylerden biri,

senaryonun yine roman dilinde yazılmaması için,

Aylar geçer ve antrenman yapmaya devam eder.

ister istemez bir montaj sahnesinden bahsediyoruz.

Mesela böyle bir cümleyi treatmende yazabilirsiniz.

bir sahne sahne yazmaya çalıştığınızda,

ya bir dakika ben bunu nasıl göstereceğim diye,

tekrar bir baştan kurgulamanız gerekecek.

Tretman

https://video.neoskola.net/1738745207886.srt

Logline'ımızı yaptıktan sonra, senaryo yazmadan önce bir ara süreçte treatment yazma. Treatment nedir? Treatment, senaryonuzun düz yazı halidir. Bir senaryo formunda değil, düz yazı formunda yazdığınız bir şey. İşte bunun amacı ne? Ortalama mesela bir uzun metraj senaryo, 120 sayfa. Siz bunu yazarken belki işte bir ay, iki ay, belki altı ay, belki iki yıl harcayacaksınız. Ondan önce senaryonuzu daha işte diyalogdan arınmış, yapısal belki sorunlarını görmenizi sağlayacak. Hikayenizi böyle bütün neredeyse kuru haliyle anlatacağınız versiyon treatment. Senaryo yazmaya zaman harcamadan önce bir kere hikayenizin iskeletini çıkartmanız, baştan sona hikayeyi görmeniz, hikayenin içinde olacak eylemleri görmeniz için var. İşte karakter gelir, şunu yapar, sonucunda şu olur. Sırayla yani sanki on izliyormuş gibi hikayeyi gördüğümüz bir şey bu. Treatmenin senaryodan büyük farkı treatmenin içinde işte diyaloglar olmaz. Yani çok ender, böyle o işte sahneyin bilmem nesini açıklayan belki bir cümle, orada burada kullanılabilir ama onun dışında bu sadece düz yazı halidir. Bunun size çok büyük bir avantajı var. Sahne yazmaya geldiğimizde göreceksiniz. Diyalog yazmaya başladığımızda senaryonun yapısını ya da sahnenin işte içindeki dinamikleri gizleyebiliyoruz ya da içindeki eksiklikleri görmemezlik edebiliyoruz. Ama treatmen olarak yazdığınızda, kuru kuru yazdığınızda burada karakter gelir bir şey yapar, çıkar ve mesela bakarsınız hikayenize hiçbir sonuç değiştirmiyordur. O zaman mesela dersiniz ki ya bu sahne burada niye bu şekilde çalışıyor? Eğer treatmeni sinemada ya da filmde görebilecek şekilde yazıyorsanız, treatmen yazarken yapılan yanlışlardan bir tanesi şu, treatmeni roman gibi yazmak. Çekilemeyecek bir şekilde, duygulara ağırlık veren ya da metaforlara yüklenen bir treatmen sizin işinize yaramaz. Niye yaramaz? Çünkü siz onu senaryoya geçirdiğinizde yine uyarlamanız gerekecek. Size faydalı olan treatmen, sizin işinize yaramaz. Siz onu senaryoya geçirdiğinizde yine uyarlamanız gerekecek. Size faydalı olan treatmen, çekerken bu sahnede ne olacak problemlerinizi düşünmenizi sağlar. Eğer karakterin iç dünyasını yazmaya başlarsanız, treatmen amacından sapıyor. Treatmen amacından saptığında da, siz burada sahnede bir eksiklik varsa, bunu görmeniz imkansız. Şimdi romandan farkı ne? Burada hemen onu açıklamak lazım. Filmde olan her şeyi görmemiz lazım. Romanda ise atıyorum bir karakter dersiniz ki, çocukluğunu düşünüyor, gençliğini düşünüyor, cam kenarına geldiği eski kız arkadaşını özlüyor. Bunları işte treatmende yazdığınız zaman, aynı şekilde yazarsanız, filmi çekmeye geldiğinizde, bir insan camdan bakıyor ve kız arkadaşını düşünüyor, geçmiş annesini düşünüyor diye yazdığınızda, oraya kamerayı koyduğunuzda, o insanın nasıl annesini düşündüğünü göstereceğini, birdenbire o treatmende yazdığınız şeyin seyirciye geçmeyeceğini fark ediyorsunuz. Yani o zaman işte, uyduruyorum, flashbackler başlayacak, montajlar başlayacak vs. demek ki siz orada, treatmende sahneyi çözmemişsiniz demektir. Yani treatmende yapmamız gereken şey, sahneyi olduğu gibi göreceğimiz şekilde yazmak. Diğer dikkat edilmesi gereken şeylerden biri, senaryonun yine roman dilinde yazılmaması için, zaman meselesi. Sahne sahne yazarken, kendime sorduğum sorulardan biri, bu ne kadar zamanda geçiyor? Aylar geçer ve antrenman yapmaya devam eder. Mesela bir spor filmi izliyorsunuz. Şimdi burada yaptığınızda, ister istemez bir montaj sahnesinden bahsediyoruz. Ya da tanışırlar, mutlu bir evlilikleri olur. Fakat işte bir süre sonra, çatlaklar meydana gelir. Mesela böyle bir cümleyi treatmende yazabilirsiniz. Fakat fark edeceksiniz ki, bunu senaryoya geçirdiğinizde, bu kadar zaman geçtiği için arada, bir sahne sahne yazmaya çalıştığınızda, ya bir dakika ben bunu nasıl göstereceğim diye, tekrar bir baştan kurgulamanız gerekecek. Siz eğer zaman böyle dilimini geniş tutar, bir sahnenin olduğu zamanı, böyle bir cümlenin içinde, aylar atlıyorsanız, bir sahnenin içinde olmayacak bir cümle yazıyorsunuz, ileride kendinizi zora sokacaksınız demektir. Yani senaryoyu yazarken zora sokacaksınız demektir. O yüzden, yine o dile dikkat etmek lazım. Benim tavsiyem sahne sahne gitmek. Yani bu sahnede, işte bu giriyor, çatışma bu, bu oluyor, çıkıyor. Gördüğünüzü seyirciye aktarmaya çalışmak. Tabii ki burada vereceğiniz detay, yazmanız gereken detay, hikayenin yani sahnenin özüne dair olmalı. Kahve yaptı, sigara yaktı değil de, hikayenin içindeki önemli eylemleri yazıp, o eylemlerin sonuçlarını görmek. Bunun avantajı filmi görsel olarak değerlendirmeye başlayacaksınız. Sonuçta film görsel bir araç. Ve siz filmi anlatmaya başladığınızda, en büyük görsellik nedir? Eylem. Yani karakterinizin yaptığı eylemler. Siz eylem olarak şunu yapıyor, bunu yapıyor diye yazdığınızda, ve çatışmaları eylem olarak gösterdiğinizde, o zaman filmin görsel dünyasını da düşünmeye başlıyorsunuz. Bunu düşünmeniz size çok faydalı. Çünkü ileride senaryo daha süslenmeden, böyle güzel diyaloglarla koyup, çatışma üzerini örtmeden, çatısının çalışıp çalışmadığını görmeniz için bir test bu. Bu size olan faydası. Eğer siz bu dediğim kuralları dikkate alıp, bu şekilde tretman yazarsanız, bu senaryonuza çok fayda olacaktır. Çünkü hem zaman kazanırsınız, hem test edersiniz, hem de senaryonun görsel dünyasını siz de canlandırmaya başlarsınız. Diğer yapılması gereken şeylerden biri, teknik bilgi yazmak. Ne bileyim, burada kamerayla ne yaparız? Bunların nedeni, teknik bilgileri mesela sizin anlatacağınız öykü için önemli olsa bile, yazar olarak zaten bu topa girmemeniz lazım. Yani siz bu filmi, tretmanını yazarken, filmi çekecek yönetmen gibi değil, yazarı olarak yapacaksınız. Yani yönetmen eğer bu filmi alsa, sizin teknik şeylerinize hiç bakmayıp, onu çöpe atacaktır, kendi yorumlayacaktır. Diğer bir nedeni teknik olarak yazmanın, okuyucuyu düşünün. Okuyucu için eğer özellikle bu jargona alışık değilse, okuyucu okuduğu hikayeden soğutacak şeylerdir. Yani birdenbire işte Ahmet şurada şunu yapıyor, Mehmet şunu yapıyor. Çok dikkatli, heyecanlı bir şekilde hikayenin içine girmişken, hikayenin içinden birdenbire yabancılaşmasını sağlayacaktır. Çünkü orada hikayenin içinde olmayan, kendisinin bir film izleyen bir insan olduğunu hatırlatan kamera, işte bunu yapar ya da bilmem ne şunu yapar. O yüzden teknik şeylerden uzak durun. Çünkü o teknik şeyler, bu koymak istediğiniz detaylar, çoğu zaman hikayenizin içinde zayıf olan yerleri örtmeye çalışmak içindir. Yani siz de farkındasınızdır bunun sıkıcı olduğunu ve onun öyle olmadığını göstermek için bir şekilde ya da kendinizi de mutlu etmek için oraya bir şeyler yazarsınız. Yani teknik bilgi yazmıyoruz. Negatifleri söyledik, bir de pozitifleri söyleyelim. Yani ne yapmamız lazım? Yani bunlar filminizin ne olduğunu unutmayın. Yani atıyorum bir komedi filminin tretmanı ya da bir korku filminin tretmanı aynı olmayacaktır. Nasıl? Yani tamam edebiyat yapmayın dedim ama aynı zamanda da bu demek değildir ki kelimelerinizi doğru seçmeyin. Elbette ki her kelimeyi doğru seçmek lazım. Yani komedinin dili başka bir şey olabilir. Korkunun dili başka bir şey olabilir. Anlatacağınız, vereceğiniz atmosfer, seyirci bir şey canlandırmak zorunda. Yani seyirci derken okuyucu da bir şey canlandırması sizin için de iyi olacaktır. Yani ama burada olayların görsel ve çekilebilen dünyada kalması lazım. Orada olmayacak komedi ya da orada olmayacak gerilim, korkuyu yazmanın elbette bir alemi yok. Ya da siz bunu yaşayacaksınız diye vaad etmenin de bir alemi yok. Yani bunu seyirci zaten okuduğu şeyden çıkarıyor olması lazım. Kolay değil, zor bir şey. Ancak zaten kimse yazmanın kolay olduğunu herhalde söylememiştir. Tretman ama sadece sizin için böyle kişisel bir şey değil. Profesyonel olarak da işe yarayan bir şey. Nasıl? Mesela bazı yapımcılar senaryoyu okumadan önce tretmanı okumak istiyor. Bazı uluslararası fonlar senaryoyu göndermenizi değil, tretman göndermenizi istiyorlar. Yani tretman profesyonel olarak da bir işe yarıyor. Ya da yazar olarak size bir proje verildiğinde, mesela bir kitap verdiler uyarlayın dediler ya da bir proje verdiler, dedin ki bize böyle bir şey yaz. Siz senaryoyu yazmadan önce yapımcılar tretmanınıza bakar ve ona göre bu konuda ilerleyip ilerlemeyeceğinizi karar verirler. Şimdi kendinize faydalı olan tretmanla elbette birinden bir şey koparmaya çalıştığınız tretman farklı olacaktır. Her ne kadar ileride senaryoya zarar verebilecek bile olsa bazı işte yapımcılarda, kimse olsa razı sürecin içinde okurken tabii daha heyecanlı metinler görmek istiyorlar. Bu sefer daha onları ikna edici, daha metni bir sonraki sürece getirmeye yönelik heyecanlı şeyler yazabilirsiniz. Yani bu esasında sizin için de geçerli olabilir. Belki kendi projeniz için heyecanlanmak istiyor olabilirsiniz ve bu orada yazacağınız şaşalı metin sizi bir sonraki şeye getirir. Hani senaryonuza daha heyecanla girmenizi sağlayabilir. Ama unutmayın, yani hani orada işte böyle bütün yaptığınız işte romanvari, işte güzellemeler, bilmem neler hiçbiri senaryoya geçmeyecek. Senaryo bir faydası olmayacak. Yani sizin işinize motivasyon olarak yarıyorsa ne güzel ama yaz olarak faydalı değil. Başka insanlara satmak istiyorsanız en azından onu bilerek yapın. Kendiniz o senaryo yazacağınız zaman ya ben burayı esasında boş bıraktım diyebiliyor olmanız lazım. Size eğer bir tretman geldiğinde de, siz onu okuduğunuzda da zaten ne tarafın sizin gözünüzü boyamaya yönelik ya da ne tarafın gerçekten bir filme doğru gittiğini de kendiniz değerlendirebilirsiniz. Eğer kısa film yazıyorsanız bile tretman yazın derim. İşte uzun filmde tretmanın şöyle bir avantajı oluyor. Hikaye alanını aklınızda tutmak için önemli. Dediğim gibi sonunu test etmek için çok önemli. Hikayede mesela bu sahneyi yani şimdi normalde böyle 5 sayfa, 7 sayfa olacak sahneleri böyle şu kadarcık görüp onları ha bundan önce ne geliyordu, bundan sonra ne geliyordu takip etmesi çok kolay bir şekilde test etmenizi sağlar. Aradaki duygu akışını, seyircinin yaşayacağı akışı görmenizi sağlar. Ama kısa filmde 5 sayfa, 10 sayfa, belki 15 sayfa kısa film yapıyorsanız burada diyebilirsiniz ki benim tretman ihtiyacım yok, direkt yazayım. Burada da faydası var. Şimdi hepimiz fikir geldiğinde o senaryo yazmak istiyoruz. Bir an önce oturduk, senaryo yazmak istiyoruz. Çünkü aklımızda belli bir yeri var, muhtemelen başı var, bazı diyalogları var. Ama bu yazma arzusunu geride tutup önce işte test etmek, başka şeyler başka bir formda, diyalog veya işte senaryonun olmadığı bir formda yapıyor olmak esasında bizim bu isteğimizi de daha da geride tutarak o isteği biraz arttırıyor. Bilmiyorum işte duydunuz mu bu 70. sayfa duvarı vardır. Yani işte birçok yazar bahseder böyle 70. sayfa girip sonra duvara toslarlar. Bu duvara toslama işte maratonun o gözümmeyen, gözükmeyen duvarı gibi. Senaryo yazmanın en büyük zorluklarından bir tanesi bir sonraki sahnede ne yazacağınızı bilmeden o sahnenin önüne oturmak. Kendi içinde bir travmadır. Kimisi bundan çok rahat boğuşur, ondan keyif alır. Kimisi bunu sevmez. Siz kendiniz ne yapacağınızı burada bulun. Treatment işte burada fayda oluyor. Siz önceden o sahneyi yazmışsınız. İyi ya da kötü orada bir sahne var. Olan bir şeyin üzerine çalışmak çok daha kolay. Nasıl siz birbirine bir filmle ilgili bir fikir anlatsanız, herkesin fikri vardır. Ama sıfırdan bir fikir bulalım desek kimse bir fikirle çıkamaz. Bu da biraz onun gibi. Yani siz kendi kendinize ukala bir şekilde yorum yapma şansı sahip oluyorsunuz. Çünkü siz bir treatmanda bir şey yazdıktan sonra onun üzerine yabancı gözle bakıyorsunuz. O yüzden kısa filmde de treatment yazın. Treatmanda dikkat etmemiz gereken şeyleri sıraladık. Treatmanda şey gibi bir kutsal metin gibi düşünmeyin. Yani onu yazıyorsunuz. Ondan sonra senaryoya başladığınızda, senaryoda diyaloglarla, karakterlerle bir zaman geçirdiğinizde böyle bir yoldan çıkıp başka bir yöne senaryonun gittiği olur. Nasıl Logline'da geri dönüp Logline'ı değiştirirdik. Burada da bir onu değiştirirsiniz. Sonra geri döner onu değiştirir. Sonra tekrar gider onu değiştirirsiniz. Onu değiştirirsiniz. Treatmanda yolculuğun sonunu görebilirsiniz. Yani ben galiba bu filmin sonunu böyle yapacağım dersiniz. Ama yazarken o karakterlerle başka bir yere gittiğinizde sizin elinizde bu lüks olur. Ya ben buraya gitmeyi düşünüyordum ama artık buraya gitmeye başlayacağım. Bu da mesela sizin kendi filminize ilk defa seyirci gibi bakma şansı da verir. Çünkü siz bir tarafa doğru gitmeye karar verip oradan başka bir yöne gitmeyi seçerseniz demek ki senaryonuz sizle konuşmaya başlamış demektir. Yani senaryonuz size yön göstermeye başlamış. Bu da güzel bir şey. Çünkü belki treatmanda gittiğiniz yol, bunun sonu bu olsun dediğiniz şey, belki de seyircinin de aklına gelebilecek bir şeyken birdenbire kendinizi şaşırtırsınız. Kendinizi şaşırttığınızda farkında olmadan da seyirciyi şaşırtmış olursunuz. Çünkü seyirci de yazar gibi aynı yola giriyor. Yani yazar nasıl bir filmi izlerken böyle orta noktaya geldi, böyle oldu, böyle oldu. Esasında yazar da farkında olmadan aynı yolcu, izleyici olarak da çıkar. Yani kendi yazmaktadır ama aynı anda aynı filmi de izliyorsunuzdur. Ben buraya gideceğim diyorsam, film başka, belki de sürpriz oluyorsa bu kendi içinde iyi bir şey olabilir. O yüzden treatman kutsal bir metin değil diyorum. Yani ben treatmanda bunu yazmıştım. Şimdi diyalogla geldiğimde bunu yazıyorum dediğinizde bu bir sorun değil. Fakat o zaman tekrar geri döneceksiniz. Tekrar yeni bir treatman yazacaksınız. Ya da değişen kısmını tekrar yapacaksınız. Bakacaksınız ki ben burada kendimi kandırıyor muyum? Burada metin çalışıyor mu? Bu onu sağlar. Ondan sonra tekrar bunu işte başvuru yapacağınız zaman daha süsleyip, daha satış malzemesi olarak geçirebilirsiniz. Ama yazar olarak size faydalı olan kısmı dediğim gibi hikayeyi böyle şey olarak yalın bir şekilde görmek. Hikayeyi zaman harcamadan önce, yani diyaloga yazmadan önce, zaman harcamadan önce böyle biraz daha çıplak gerçekliğiyle görmek. Ve ondan sonra da siz bir zihin egzersizi olarak bu yoldan geçtiğiniz için senaryoyu yazdığınızda farklı alternatiflere olasılık olarak açılmanız.