Finans Eğitimleri

Finans

https://video.neoskola.net/1746573821044.srt

Blockchain teknolojisi ve başlangıcı Bitcoin ile birebir ilişkilendirilse de tarihçesi çok daha eskiye gitmektedir. Blockchain’e benzer bir zincir New York Times ile başlamış, Blockchain’e benzer bir altyapı, David Chaum’un doktora tezinde bahsettiği prototiple ilk defa konuşulmuştur.

İki akademisyen Haber ve Stornetta, 90‘lı yıllarda yürüttükleri bir projede bir dokümanın tarih damgalarının gerçekten zamana bağlı olarak imzalanması üzerine bir çalışma yürütmeye başlamıştır. Bu çalışma, bugün blockchain olarak bilinen teknolojinin ilk versiyonlarını ortaya çıkarmıştır.

Satoshi Nakamoto’dan önce blockchain’in uygulamaya geçememesine sebep olan sorunlar arasında; merkeziyetsiz çalışmanın tam olarak oluşturulamaması, çifte harcama ve bazı güvenlik sorunları yer almaktaydı.

Blockchain’in tam olarak uygulamaya geçmesini mümkün kılan Satoshi Nakamoto’nun kim olduğu hala bilinmemektedir. Bu blockchain ve Bitcoin ile ilgili en büyük gizemlerden bir tanesidir.

https://video.neoskola.net/1746573820792.srt

Ben Cüneyt Devrim, İstanbul Bilgi Üniversitesi Öğretim Üyesi'yim, aynı zamanda da Havas İstanbul Reklam Ajansı'nın CEO'luğunu yürütüyorum.

Uzun zamandır blockchain teknolojisiyle ilgileniyorum, araştırmalar yapıyorum, farklı projelerin içerisinde yer alıyorum.

Bilgi Üniversitesi'ndeki ilk blockchain dersini açtım ve öğrencilerimle beraber blockchain'in hem teknolojik temellerini,

hem de bundan sonra nereye gelişeceğini konuşmaya, tartışmaya ve yeni projeleri geliştirmeye çalışıyorum.

Blockchain hepimizin çok konuştuğu, belki kripto paralarla ilintili olarak fazlasıyla hayatımızın içerisinde yer bulduğu,

ama arka planını daha az bildiğimiz, nereye evrileceğini, nereden geldiğini ve nereye doğru hareket ettiğini daha az bildiğimiz teknolojilerden bir tanesi.

O yüzden bu eğitimde gerçekten bu konuyu merak eden, bu konunun nasıl evrimleştiğini merak eden,

önümüzdeki belki 3-5 sene içerisinde nereye doğru hareket edeceğini merak eden kişilerin, eğitim içerisinde çok fazlasıyla bilgiyi,

çok fazlasıyla belki satır arasında geçen ama anlamlandırmaya çalıştığımız bilgiyi bulacağını düşünüyorum.

Blockchain hakkında çok konuşuyoruz. Belki de son 5 senede kripto paralarla beraber çok fazlasıyla detayını konuştuğumuz,

ama arka planını daha az bildiğimiz teknolojilerden bir tanesi.

Şimdi temel olarak bir teknolojinin arka planını anlamak için nereden geldiğine bakmak lazım.

Biz Bitcoin ile Blockchain teknolojisini çok birebir ilişkilendiriyoruz.

Hatta başlangıcını Bitcoin'in başlangıcı olarak görüyoruz.

Ama tarihçesi aslında çok daha geriye gidiyor. Biraz onu konuşuyor olmak, biraz daha oradan bahsediyor olmak lazım.

1982'de ilk Blockchain'e benzer bir altyapının konuşulması David Chaum'un bir doktora tezinde bahsettiği aslında prototiple başlıyor.

David Chaum da yakın zamanda Türkiye'ye geldi. Hatta birkaç konferansta da konuştu.

Fakat tabii bunun üzerinden oldukça uzun zaman geçtikten sonra 90'larda Haber ve Stornetta, gene iki tane akademisyen,

bir proje üzerinde bir dökümanın timestamp denen, gerçekten zamana bağlı olarak imzalanmasıyla ilgili bir çalışma yürütmeye başlıyorlar.

Bu çalışma aslında bizim şu anda Blockchain olarak bildiğimiz teknolojinin belki de ilk versiyonlarını ortaya çıkartıyor.

Sonra 95'te ve şu anda hala aktif devam eden dünyanın ilk Blockchain uygulaması hayata geçiyor.

Çoğu insan aslında dediğim gibi Bitcoin'i bir milat kabul ederken aslında ilk başlayan Blockchain'e benzer zincir New York Times ile başlıyor.

Haber ve Stornetta 1995'te New York Times'ın o gün çıkan gazetesindeki bütün içerikleri bir kriptografik fonksiyonla hashleyip yani şifreleyerek

aslında o günü kayda alıyorlar ve her bir sonraki gün çıkan New York Times'ı birbirine ekleyerek aslında kopmaz bir zincir oluşturmaya başlıyorlar.

Bu o günden bugüne kadar her gün New York Times'da, her hafta yayınlanan New York Times'ın içerisinde bu şifrelerin yer almasıyla beraber

birbirine eklenen uzunca bir zinciri, belki de şu anda tarihteki en uzun blok zinciri aslında oluşturuyor.

Tabi Haber ve Stornetta çok güzel bir şey başlatıyorlar. Gerçekten o zincir dediğimiz yapının nasıl oluşması gerektiğiyle ilgili

bir dökümanı birbirine eklemenin ve bir dökümanı şifreleyerek kayda almanın nasıl bir şey olduğunu düşünmeye başlıyorlar.

Fakat tabi bunu merkeziyetsiz bir hale getirmeye, bilgisayar ortamında binlerce bilgisayarın birbiriyle konuşarak yapacağı bir sistemi o dönemde kurgulamış değiller.

O yüzden kurguladıkları teknoloji belli bir yerde kalıyor. Fakat 90'ların ortasında aslında iki tane önemli akım Kaliforniya'da başlıyor.

Gene üniversitedeki aslında akademisyenler arasında. Bunlardan bir tanesi Cypherpunks diye daha çok kodlanan ve Bitcoin'in aslında içerisinden çıktığına inanılan

Cypherpunks grubu daha ağırlıklı işin içerisinde parayı dijitalleştiren yani parayı merkezi bir yapıdan uzaklaştırıp

dijital bir yapıya dönüştürmeye çalışan bir şey var. Bir akım var, bunun üzerine çalışan bir ekip var. Bir mail grubu aslında temelde.

Ve bir de Extropy diye bir grup var. Extropy'de aslında daha çok güvenlik üzerine ve bilgi güvenliği, privacy üzerine çalışan bir grup.

Şimdi bu iki akımın yaptığı çalışmalar, konuştukları temelde bizim şu anda blockchain olarak adlandırdığımız teknolojinin ana temel taşlarını oluşturuyor.

Bunun içerisinde mesela dijital paraya yönelik bir sürü deneme de var. Yani David Chao'nun zamanında başlattığı Cyberbucks gibi, E-cash gibi, Bitcolt gibi bir sürü aslında deneme var.

Fakat bunların hiçbiri 2008'de Satoshi Nakamoto'nun çıkardığı blockchain üzerinde çalışan Bitcoin'e kadar tam anlamıyla çalışmadı.

Tam anlamıyla uygulamaya geçemedi diyelim daha doğrusu. Sebepleri bazı sorunları çözemediler. Çözemedikleri sorunlar içerisinde merkeziyetsiz bir şekilde çalışmasını çözmekte zorlandılar.

Çifte harcama denen double spending problemini çözmekte zorlandılar. Bazıları da güvenlik sorunlarını çözmekte zorlandı.

Ve temelde gerçekten hayatın içerisinde aktif kullanılabilen bir dijital paraya dönüşebilen veya uygulamaya geçen bir blockchain'i Satoshi Nakamoto'ya kadar göremedik.

O yüzden de aslında 2008'de Satoshi Nakamoto ilk Bitcoin makalesini yayınladığında tabii belli bir çevrede yani şu anda birçok insan birçok farklı sebeple konuya farklı yerlerden hakim ama

o zaman akademik çevrede çok büyük etki yaratmasına karşın aslında dünya üzerinde çok az insan gene de Bitcoin'in ve blockchain'de yapılmaya çalışılan şeyin farkındaydı.

Tabii şunu söylemek lazım Satoshi Nakamoto kendi yazdığı makalede blockchain'i blockchain olarak hiçbir zaman adlandırmadı.

İçerisinde demin bahsettiğimiz Haber ve Stornetta'nın makalesinden daha önceki çalışmalardan belli elementlerden hep bahsetti ve bloklardan ve zincirden ayrı ayrı bahsetti.

Fakat blo ve zinciri birlikte blok zinciri blockchain olarak adlandırmadı hiçbir zaman.

Bunu 2016'larda daha çok başka makalelerde blockchain olarak adlandırılmasıyla beraber daha meşhur olduğunu görmeye başladık.

Ama aslında bahsettiği ve üzerinde çalıştığı teknoloji tam anlamıyla blockchain'in ilk net ve hala çalışan versiyonu olan bir blockchain uygulamasıydı.

Blockchain temel anlamda Bitcoin'le beraber başladığı düşünülse de daha önce söylediğim gibi tarihçesi çok daha eskiye dayanıyor.

İçerisinde birçok elementi doğru çözdüğü için Satoshi Nakamoto aslında Bitcoin'i hayata geçirmekte başarılı oldu.

Bunun elementlerini eğitimin devamında konuşacağız.

Fakat belli başlı kuramı tamamlayan öğeler var.

Güvenlik tarafı, çifte harcama tarafı, double spending dediğimiz.

Bu elementleri aslında nasıl çözdüğünü veya network'ün bir arada doğru şekilde çalışabilmesi haberleşebilmesi için uzlaşma dediğimiz konsensus problemlerini nasıl çözdüğünü aslında eğitimin devamında konuşacağız.

Bunların hepsini bu arada Satoshi tek başına çözmedi temel anlamda.

Daha önce yapılmış çalışmalar var fakat bunları çok iyi bir şekilde bir araya getirip çalıştırır hale getirdi.

Peki aklınıza gelecek sorulardan bir tanesi tabii şu Satoshi Nakamoto kim?

Şimdi Satoshi Nakamoto'nun kim olduğunu hala kimse bilmiyor.

Aslında belki de blockchain ve Bitcoin'le ilgili en büyük gizemlerden bir tanesi.

Herkese hala merak içerisinde bırakan gizemlerden bir tanesi bu.

Satoshi Nakamoto bir e-mail üzerinden bu bahsettiğimiz mail grupları içerisinde yazışan daha sonrasında Bitcoin makalesini yayınladıktan sonra da bu mail grupları üzerinden o e-mail üzerinden insanlarla yazışan birisi.

Bir kadın mı bir erkek mi veya bir grup insan mı olduğunu dahi hala bilmiyoruz.

Belli iddialar var hani onlara bu eğitimde girmeyeceğim ama şu ana kadar kim oldu ortaya çıkmamış olan birisinden bahsediyoruz.

İlginç yanı da şu Bitcoin ilk bloğunu 3 Ocak 2009'da hayata geçirdi.

Ondan beri de Bitcoin'in hala aktif bir şekilde nasıl devam ettiğini zaten bu eğitimi izleyenler sizler çok daha yakından takip ediyorsunuz belki de.

2009'da 2011 arasında grup içerisinde oldukça aktif konuşan bazı şeylerin üzerine yorum yapan bir karakter olarak varken

2011'de yaşanan belli aktivite, belli konuşmalar, belli o sırada Bitcoin'in yaşadığı bazı sorunlar da oldu ve bazı insanlar Satoshi Nakamoto'yu aslında Bitcoin'i çok otoriter bir şekilde yönetmekle suçlamaya başladılar.

2011'de attığı bir mailden sonra da aslında sıra kadem bastı.

2011'den sonra Satoshi Nakamoto üzerinde herhangi bir bilgiye kimse ulaşmadı ve şu ana kadar da aslında bir daha bir iletişimde olmadı.

O yüzden bir kişi veya bir grup insansa şu anda nerede ve ne yaptıklarını tam olarak kimse bilmiyor.

O yüzden bu da Bitcoin ve Blockchain tarafında önemli, belki de insanları merak ettiren, daha çok araştırmaya sevk eden ilginç yönlerden bir tanesi.

Giriş ve Kısa Tarihçe

https://video.neoskola.net/subtitles/yYfmkpbGabQuv9Ndm-tr-1745143973095.srt

Ben Cüneyt Devrim, İstanbul Bilgi Üniversitesi Öğretim Üyesi'yim, aynı zamanda da Havas İstanbul Reklam Ajansı'nın CEO'luğunu yürütüyorum. Uzun zamandır blockchain teknolojisiyle ilgileniyorum, araştırmalar yapıyorum, farklı projelerin içerisinde yer alıyorum. Bilgi Üniversitesi'ndeki ilk blockchain dersini açtım ve öğrencilerimle beraber blockchain'in hem teknolojik temellerini, hem de bundan sonra nereye gelişeceğini konuşmaya, tartışmaya ve yeni projeleri geliştirmeye çalışıyorum. Blockchain hepimizin çok konuştuğu, belki kripto paralarla ilintili olarak fazlasıyla hayatımızın içerisinde yer bulduğu, ama arka planını daha az bildiğimiz, nereye evrileceğini, nereden geldiğini ve nereye doğru hareket ettiğini daha az bildiğimiz teknolojilerden bir tanesi. O yüzden bu eğitimde gerçekten bu konuyu merak eden, bu konunun nasıl evrimleştiğini merak eden, önümüzdeki belki 3-5 sene içerisinde nereye doğru hareket edeceğini merak eden kişilerin, eğitim içerisinde çok fazlasıyla bilgiyi, çok fazlasıyla belki satır arasında geçen ama anlamlandırmaya çalıştığımız bilgiyi bulacağını düşünüyorum. Blockchain hakkında çok konuşuyoruz. Belki de son 5 senede kripto paralarla beraber çok fazlasıyla detayını konuştuğumuz, ama arka planını daha az bildiğimiz teknolojilerden bir tanesi. Şimdi temel olarak bir teknolojinin arka planını anlamak için nereden geldiğine bakmak lazım. Biz Bitcoin ile Blockchain teknolojisini çok birebir ilişkilendiriyoruz. Hatta başlangıcını Bitcoin'in başlangıcı olarak görüyoruz. Ama tarihçesi aslında çok daha geriye gidiyor. Biraz onu konuşuyor olmak, biraz daha oradan bahsediyor olmak lazım. 1982'de ilk Blockchain'e benzer bir altyapının konuşulması David Chaum'un bir doktora tezinde bahsettiği aslında prototiple başlıyor. David Chaum da yakın zamanda Türkiye'ye geldi. Hatta birkaç konferansta da konuştu. Fakat tabii bunun üzerinden oldukça uzun zaman geçtikten sonra 90'larda Haber ve Stornetta, gene iki tane akademisyen, bir proje üzerinde bir dökümanın timestamp denen, gerçekten zamana bağlı olarak imzalanmasıyla ilgili bir çalışma yürütmeye başlıyorlar. Bu çalışma aslında bizim şu anda Blockchain olarak bildiğimiz teknolojinin belki de ilk versiyonlarını ortaya çıkartıyor. Sonra 95'te ve şu anda hala aktif devam eden dünyanın ilk Blockchain uygulaması hayata geçiyor. Çoğu insan aslında dediğim gibi Bitcoin'i bir milat kabul ederken aslında ilk başlayan Blockchain'e benzer zincir New York Times ile başlıyor. Haber ve Stornetta 1995'te New York Times'ın o gün çıkan gazetesindeki bütün içerikleri bir kriptografik fonksiyonla hashleyip yani şifreleyerek aslında o günü kayda alıyorlar ve her bir sonraki gün çıkan New York Times'ı birbirine ekleyerek aslında kopmaz bir zincir oluşturmaya başlıyorlar. Bu o günden bugüne kadar her gün New York Times'da, her hafta yayınlanan New York Times'ın içerisinde bu şifrelerin yer almasıyla beraber birbirine eklenen uzunca bir zinciri, belki de şu anda tarihteki en uzun blok zinciri aslında oluşturuyor. Tabi Haber ve Stornetta çok güzel bir şey başlatıyorlar. Gerçekten o zincir dediğimiz yapının nasıl oluşması gerektiğiyle ilgili bir dökümanı birbirine eklemenin ve bir dökümanı şifreleyerek kayda almanın nasıl bir şey olduğunu düşünmeye başlıyorlar. Fakat tabi bunu merkeziyetsiz bir hale getirmeye, bilgisayar ortamında binlerce bilgisayarın birbiriyle konuşarak yapacağı bir sistemi o dönemde kurgulamış değiller. O yüzden kurguladıkları teknoloji belli bir yerde kalıyor. Fakat 90'ların ortasında aslında iki tane önemli akım Kaliforniya'da başlıyor. Gene üniversitedeki aslında akademisyenler arasında. Bunlardan bir tanesi Cypherpunks diye daha çok kodlanan ve Bitcoin'in aslında içerisinden çıktığına inanılan Cypherpunks grubu daha ağırlıklı işin içerisinde parayı dijitalleştiren yani parayı merkezi bir yapıdan uzaklaştırıp dijital bir yapıya dönüştürmeye çalışan bir şey var. Bir akım var, bunun üzerine çalışan bir ekip var. Bir mail grubu aslında temelde. Ve bir de Extropy diye bir grup var. Extropy'de aslında daha çok güvenlik üzerine ve bilgi güvenliği, privacy üzerine çalışan bir grup. Şimdi bu iki akımın yaptığı çalışmalar, konuştukları temelde bizim şu anda blockchain olarak adlandırdığımız teknolojinin ana temel taşlarını oluşturuyor. Bunun içerisinde mesela dijital paraya yönelik bir sürü deneme de var. Yani David Chao'nun zamanında başlattığı Cyberbucks gibi, E-cash gibi, Bitcolt gibi bir sürü aslında deneme var. Fakat bunların hiçbiri 2008'de Satoshi Nakamoto'nun çıkardığı blockchain üzerinde çalışan Bitcoin'e kadar tam anlamıyla çalışmadı. Tam anlamıyla uygulamaya geçemedi diyelim daha doğrusu. Sebepleri bazı sorunları çözemediler. Çözemedikleri sorunlar içerisinde merkeziyetsiz bir şekilde çalışmasını çözmekte zorlandılar. Çifte harcama denen double spending problemini çözmekte zorlandılar. Bazıları da güvenlik sorunlarını çözmekte zorlandı. Ve temelde gerçekten hayatın içerisinde aktif kullanılabilen bir dijital paraya dönüşebilen veya uygulamaya geçen bir blockchain'i Satoshi Nakamoto'ya kadar göremedik. O yüzden de aslında 2008'de Satoshi Nakamoto ilk Bitcoin makalesini yayınladığında tabii belli bir çevrede yani şu anda birçok insan birçok farklı sebeple konuya farklı yerlerden hakim ama o zaman akademik çevrede çok büyük etki yaratmasına karşın aslında dünya üzerinde çok az insan gene de Bitcoin'in ve blockchain'de yapılmaya çalışılan şeyin farkındaydı. Tabii şunu söylemek lazım Satoshi Nakamoto kendi yazdığı makalede blockchain'i blockchain olarak hiçbir zaman adlandırmadı. İçerisinde demin bahsettiğimiz Haber ve Stornetta'nın makalesinden daha önceki çalışmalardan belli elementlerden hep bahsetti ve bloklardan ve zincirden ayrı ayrı bahsetti. Fakat blo ve zinciri birlikte blok zinciri blockchain olarak adlandırmadı hiçbir zaman. Bunu 2016'larda daha çok başka makalelerde blockchain olarak adlandırılmasıyla beraber daha meşhur olduğunu görmeye başladık. Ama aslında bahsettiği ve üzerinde çalıştığı teknoloji tam anlamıyla blockchain'in ilk net ve hala çalışan versiyonu olan bir blockchain uygulamasıydı. Blockchain temel anlamda Bitcoin'le beraber başladığı düşünülse de daha önce söylediğim gibi tarihçesi çok daha eskiye dayanıyor. İçerisinde birçok elementi doğru çözdüğü için Satoshi Nakamoto aslında Bitcoin'i hayata geçirmekte başarılı oldu. Bunun elementlerini eğitimin devamında konuşacağız. Fakat belli başlı kuramı tamamlayan öğeler var. Güvenlik tarafı, çifte harcama tarafı, double spending dediğimiz. Bu elementleri aslında nasıl çözdüğünü veya network'ün bir arada doğru şekilde çalışabilmesi haberleşebilmesi için uzlaşma dediğimiz konsensus problemlerini nasıl çözdüğünü aslında eğitimin devamında konuşacağız. Bunların hepsini bu arada Satoshi tek başına çözmedi temel anlamda. Daha önce yapılmış çalışmalar var fakat bunları çok iyi bir şekilde bir araya getirip çalıştırır hale getirdi. Peki aklınıza gelecek sorulardan bir tanesi tabii şu Satoshi Nakamoto kim? Şimdi Satoshi Nakamoto'nun kim olduğunu hala kimse bilmiyor. Aslında belki de blockchain ve Bitcoin'le ilgili en büyük gizemlerden bir tanesi. Herkese hala merak içerisinde bırakan gizemlerden bir tanesi bu. Satoshi Nakamoto bir e-mail üzerinden bu bahsettiğimiz mail grupları içerisinde yazışan daha sonrasında Bitcoin makalesini yayınladıktan sonra da bu mail grupları üzerinden o e-mail üzerinden insanlarla yazışan birisi. Bir kadın mı bir erkek mi veya bir grup insan mı olduğunu dahi hala bilmiyoruz. Belli iddialar var hani onlara bu eğitimde girmeyeceğim ama şu ana kadar kim oldu ortaya çıkmamış olan birisinden bahsediyoruz. İlginç yanı da şu Bitcoin ilk bloğunu 3 Ocak 2009'da hayata geçirdi. Ondan beri de Bitcoin'in hala aktif bir şekilde nasıl devam ettiğini zaten bu eğitimi izleyenler sizler çok daha yakından takip ediyorsunuz belki de. 2009'da 2011 arasında grup içerisinde oldukça aktif konuşan bazı şeylerin üzerine yorum yapan bir karakter olarak varken 2011'de yaşanan belli aktivite, belli konuşmalar, belli o sırada Bitcoin'in yaşadığı bazı sorunlar da oldu ve bazı insanlar Satoshi Nakamoto'yu aslında Bitcoin'i çok otoriter bir şekilde yönetmekle suçlamaya başladılar. 2011'de attığı bir mailden sonra da aslında sıra kadem bastı. 2011'den sonra Satoshi Nakamoto üzerinde herhangi bir bilgiye kimse ulaşmadı ve şu ana kadar da aslında bir daha bir iletişimde olmadı. O yüzden bir kişi veya bir grup insansa şu anda nerede ve ne yaptıklarını tam olarak kimse bilmiyor. O yüzden bu da Bitcoin ve Blockchain tarafında önemli, belki de insanları merak ettiren, daha çok araştırmaya sevk eden ilginç yönlerden bir tanesi.

https://video.neoskola.net/1746573908856.srt

Blockchain, basitçe dijital, dağıtık bir kayıt defteri olarak tanımlanabilir. Blockchain aslında bir defter, değiştirilemez bir veri tabanıdır.

Blockchain hakkında akla gelebilecek en temel sorunlardan bir tanesi, tüm kayıt defterlerinin ortak yönü olan merkezi yapılardır.

Merkezi yapılar olan kayıt defterlerinde bir yanlışlığın düzeltilmesi oldukça zordur. Blockchain’in temelde vadettiği şey, bu kayıt defterini kişilerin birbirine bir güven ilişkisi olmadan, merkeziyetsiz bir şekilde çözebilmektir.

Blockchain’in ilk ortaya çıktığında çözmeye çalıştığı şey, tutmaya çalıştığımız kendimize öz veriyi daha dağıtık ve güvenli bir şekilde tutabilmenin bir yolunu bulmaktı.

https://video.neoskola.net/1746573908532.srt

Blockchain'in tarihçisi biraz önce bahsettiğimiz gibi oldukça geçmiş döneme dayanıyor.

Arkasında birçok farklı teori var, birçok farklı sorunu çözmek için kurulan hayal var demek daha doğru.

Aslında temelde hayal kurulan şey şu, birbirinden bağımsız binlerce bilgisayarın birbirini kontrol ederek aslında bir sistemi yürütebiliyor olması.

Ve bunu tabii ki ilk uygulamasında biraz önce konuştuğumuz gibi Bitcoin'i daha çok dijital para için hayata geçirmek için başlatıyor.

Fakat Blockchain tabi bundan daha fazlasını bize sunuyor.

O yüzden de biraz Blockchain'in tam anlamıyla ne demek olduğunu, birisi size sorduğunda Blockchain nedir diye aslında çok net basit bir tanımı var.

Dijital, dağıtık bir kayıt defteri. Blockchain aslında bir defter, bir veri tabanı ve değiştirilemez bir veri tabanı.

Değiştiremez olmasının sebeplerini neden ve nasıl sağlandığını eğitimin devamında konuşacağız.

Dijital bir yapıda haliyle, dağıtık yapıda olmasının sebebi de aslında dünya üzerindeki binlerce bilgisayar üzerinde duran bir kayıt defterinden bahsediyoruz.

Şimdi kayıt defteri dediğimizde ledger, İngilizce kaleleri veya dokümanları takip ediyorsanız eğer daha çok hep ledger diye bahsediliyor.

Aslında biz Türkçe'de kayıt defteri denememiz herhalde en doğrusu.

Modern hayatımızdaki sahip olduğumuz her şey aslında bir yerde kayıtlı.

Bir ev aldığınızda evinizin size ait olduğunu belgeleyen şey bir yerde kayıtlı.

Bankadaki paranız aslında bir yerde kayıtlı.

Bunların hepsi temelde bir kayıt defterinde duruyor.

Ve bahsettiğim kayıt defterlerinin ve bu arada şirket bilgileri, sizin dediğimiz gibi özlük bilgileriniz,

bir araba aldıysanız arabanızla ilgili bilgiler vs. bunların hepsi farklı yapılarda farklı yerlerde dursa da belli kayıt defterlerinde kayıtlı ve onların size ait olduğunu belgeliyor.

Kayıt defterinde hepsinin ortak yönü, hepsinin merkezi yapılar olması.

Merkezi yapılar derken kastettiğimiz şey, tek bir yerin o bilgiyi sizin için kontrol ediyor, kaydediyor ve eğer teyit etmek isterseniz de sizin için teyit ediyor olması anlamına geliyor.

Ama buradaki sıkıntı merkezi yapılarda, tabii ki güvenliği sağlamak için elden gelen her şey yapılsa da o kayıt defterinde merkezi yapıda bir yanlışlık olduğu zaman onu düzeltmek çok zor.

Şöyle bir örnekle ben genelde açıklıyorum.

Aziz Nesin'in çok güzel bir hikayesi var, Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz.

Eğer okuduysanız veya tiyatrosunu seyrettiyseniz Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz'ın hikayesi aslında bir kayıt defteri problemidir.

Çünkü hikayedeki Yaşar aslında devlet nezdinde kayıtta ölü gözükmekte.

Ve haliyle devletin kaydındaki bu kaydı değiştiremedikleri için de Yaşar bütün yaşadığı hayatı boyunca kendi varlığını ispat etmekle ilgili eğlenceli bir yolculuğu bizimle paylaşır.

Aslında temeldeki ama sorun devletin nezdindeki o kayıt defterinde bir şekilde kayda o veya bu sebeple yanlış bir verinin girilmiş olması.

Şimdi tekrar bunu geri dönüp o defterde değiştirebiliyor olmak çok mümkün değil.

Çünkü Aziz Nesin'in hikayesindeki cümlelerle devletteki kayıt buysa bizdeki kayda esas almak zorundayız.

Şimdi bu sorun aslında hani biz benim de anne babamın geçmişteki dönemdeki alışkanlıklarına baktığımızda hayatımızda aldığımız makbuzları, vergi ödentilerini veya çeşitli önemli belgeleri sürekli bizim bir yerde bir kopyalarını tutmaya çalışma alışkanlıkları vardı.

Biz şimdi daha yeni dönemde onu daha çok dijital tutmaya çalışıyoruz ama gene de bir kopyasını tutmaya çalışıyoruz.

Çünkü o merkezi yapıda eğer herhangi bir şey kaybolursa daha sonrasında bunu geri dönüp düzeltmek oldukça zor.

Şimdi blockchain'in aslında temelde vaat ettiği şey bu kayıt defterini hiç kimsenin birbirine bir güven ilişkisi olmadan merkeziyetsiz bir şekilde çözebiliyor olmasını sağlamak.

Tabii ki bunu ilk başta para üzerinden konuşmaya başlıyoruz.

Çünkü temelde para da bir kayıt defterine bağlı.

Bütün ülkedeki paralar merkezi bir sistemde bir merkezi banka üzerinden dağıtılan ve aslında orada kaydedilen bir database'e sahip.

O yüzden de aslında para da tamamen merkezi olarak kontrol edilen bir kayıt defterinden oluşuyor.

Kayıt defteri aslında modern ekonominin önemli yapı taşlarından bir tanesi.

Peru'da bir ekonomist var çok ünlü, Hernando de Soto, onun Kapitalin Gizemi diye bir kitabı var.

Bu kitabın içerisinde temelde ortaya attığı önerilerden bir tanesi şu.

Batılı toplumların, doğulu veya daha az gelişmiş toplumlara göre kapital devrim gerçekleştirmesinin en temel taşlarından bir tanesi.

Ellerindeki varlıkları, taşınmazlar olabilir veya diğer varlıklar olabilir, bunları çok daha iyi kayıt altına alıp bunu çok daha iyi yönetmeyi becermeleri olduğunu söyler.

O yüzden de biz gerçekten o anlamda bazen o varlıkları yönetmekteki kaydın ne kadar önemli olduğunu veya bunun yönetilmesinin ne kadar önemli olduğunu unutabiliyoruz.

Ama aslında yaşadığımız hayatın içerisinde çok önemli elementlerden bir tanesi.

O yüzden de blockchain'in ortaya çıkıp çözmeye çalıştığı şey ki benim ilk bölümde bahsettiğim

o hem güvenlik kanadından hem de dijital parayı, daha doğrusu parayı demokratikleştirme tarafından gelen iki akımın çözmeye çalıştığı şey

gerçekten o hayatımızdaki veriyi yönetmeye çalıştığımız, modern hayatın içerisinde tutmaya çalıştığımız kendimize öz veriyi daha dağıtık ve güvenli bir şekilde tutabilmenin çözümünü bulmaktır.

Bunun altına inmeye başlayacağız önümüzdeki bölümlerde ve bunu nasıl çözmeye çalıştıklarını ve sonunda aslında Satoşi Nakamoto'nun kendi bitcoin prototipiyle nasıl çözdüğünü biraz daha konuşuyor olacağız.

Blockchain Tanımı ve “Ledger” Kavramı

https://video.neoskola.net/subtitles/poXm5oSwLtcX75EcW-tr-1745144147750.srt

Blockchain'in tarihçisi biraz önce bahsettiğimiz gibi oldukça geçmiş döneme dayanıyor. Arkasında birçok farklı teori var, birçok farklı sorunu çözmek için kurulan hayal var demek daha doğru. Aslında temelde hayal kurulan şey şu, birbirinden bağımsız binlerce bilgisayarın birbirini kontrol ederek aslında bir sistemi yürütebiliyor olması. Ve bunu tabii ki ilk uygulamasında biraz önce konuştuğumuz gibi Bitcoin'i daha çok dijital para için hayata geçirmek için başlatıyor. Fakat Blockchain tabi bundan daha fazlasını bize sunuyor. O yüzden de biraz Blockchain'in tam anlamıyla ne demek olduğunu, birisi size sorduğunda Blockchain nedir diye aslında çok net basit bir tanımı var. Dijital, dağıtık bir kayıt defteri. Blockchain aslında bir defter, bir veri tabanı ve değiştirilemez bir veri tabanı. Değiştiremez olmasının sebeplerini neden ve nasıl sağlandığını eğitimin devamında konuşacağız. Dijital bir yapıda haliyle, dağıtık yapıda olmasının sebebi de aslında dünya üzerindeki binlerce bilgisayar üzerinde duran bir kayıt defterinden bahsediyoruz. Şimdi kayıt defteri dediğimizde ledger, İngilizce kaleleri veya dokümanları takip ediyorsanız eğer daha çok hep ledger diye bahsediliyor. Aslında biz Türkçe'de kayıt defteri denememiz herhalde en doğrusu. Bu veri tabanı neden bu kadar önemli? Modern hayatımızdaki sahip olduğumuz her şey aslında bir yerde kayıtlı. Bir ev aldığınızda evinizin size ait olduğunu belgeleyen şey bir yerde kayıtlı. Kimliğiniz bir yerde kayıtlı. Bankadaki paranız aslında bir yerde kayıtlı. Bunların hepsi temelde bir kayıt defterinde duruyor. Ve bahsettiğim kayıt defterlerinin ve bu arada şirket bilgileri, sizin dediğimiz gibi özlük bilgileriniz, bir araba aldıysanız arabanızla ilgili bilgiler vs. bunların hepsi farklı yapılarda farklı yerlerde dursa da belli kayıt defterlerinde kayıtlı ve onların size ait olduğunu belgeliyor. Kayıt defterinde hepsinin ortak yönü, hepsinin merkezi yapılar olması. Merkezi yapılar derken kastettiğimiz şey, tek bir yerin o bilgiyi sizin için kontrol ediyor, kaydediyor ve eğer teyit etmek isterseniz de sizin için teyit ediyor olması anlamına geliyor. Ama buradaki sıkıntı merkezi yapılarda, tabii ki güvenliği sağlamak için elden gelen her şey yapılsa da o kayıt defterinde merkezi yapıda bir yanlışlık olduğu zaman onu düzeltmek çok zor. Şöyle bir örnekle ben genelde açıklıyorum. Aziz Nesin'in çok güzel bir hikayesi var, Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz. Eğer okuduysanız veya tiyatrosunu seyrettiyseniz Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz'ın hikayesi aslında bir kayıt defteri problemidir. Çünkü hikayedeki Yaşar aslında devlet nezdinde kayıtta ölü gözükmekte. Ve haliyle devletin kaydındaki bu kaydı değiştiremedikleri için de Yaşar bütün yaşadığı hayatı boyunca kendi varlığını ispat etmekle ilgili eğlenceli bir yolculuğu bizimle paylaşır. Aslında temeldeki ama sorun devletin nezdindeki o kayıt defterinde bir şekilde kayda o veya bu sebeple yanlış bir verinin girilmiş olması. Şimdi tekrar bunu geri dönüp o defterde değiştirebiliyor olmak çok mümkün değil. Çünkü Aziz Nesin'in hikayesindeki cümlelerle devletteki kayıt buysa bizdeki kayda esas almak zorundayız. Yaşar bizim için ölüdür. Şimdi bu sorun aslında hani biz benim de anne babamın geçmişteki dönemdeki alışkanlıklarına baktığımızda hayatımızda aldığımız makbuzları, vergi ödentilerini veya çeşitli önemli belgeleri sürekli bizim bir yerde bir kopyalarını tutmaya çalışma alışkanlıkları vardı. Biz şimdi daha yeni dönemde onu daha çok dijital tutmaya çalışıyoruz ama gene de bir kopyasını tutmaya çalışıyoruz. Çünkü o merkezi yapıda eğer herhangi bir şey kaybolursa daha sonrasında bunu geri dönüp düzeltmek oldukça zor. Şimdi blockchain'in aslında temelde vaat ettiği şey bu kayıt defterini hiç kimsenin birbirine bir güven ilişkisi olmadan merkeziyetsiz bir şekilde çözebiliyor olmasını sağlamak. Tabii ki bunu ilk başta para üzerinden konuşmaya başlıyoruz. Çünkü temelde para da bir kayıt defterine bağlı. Bütün ülkedeki paralar merkezi bir sistemde bir merkezi banka üzerinden dağıtılan ve aslında orada kaydedilen bir database'e sahip. O yüzden de aslında para da tamamen merkezi olarak kontrol edilen bir kayıt defterinden oluşuyor. Kayıt defteri aslında modern ekonominin önemli yapı taşlarından bir tanesi. Peru'da bir ekonomist var çok ünlü, Hernando de Soto, onun Kapitalin Gizemi diye bir kitabı var. Bu kitabın içerisinde temelde ortaya attığı önerilerden bir tanesi şu. Batılı toplumların, doğulu veya daha az gelişmiş toplumlara göre kapital devrim gerçekleştirmesinin en temel taşlarından bir tanesi. Ellerindeki varlıkları, taşınmazlar olabilir veya diğer varlıklar olabilir, bunları çok daha iyi kayıt altına alıp bunu çok daha iyi yönetmeyi becermeleri olduğunu söyler. O yüzden de biz gerçekten o anlamda bazen o varlıkları yönetmekteki kaydın ne kadar önemli olduğunu veya bunun yönetilmesinin ne kadar önemli olduğunu unutabiliyoruz. Ama aslında yaşadığımız hayatın içerisinde çok önemli elementlerden bir tanesi. O yüzden de blockchain'in ortaya çıkıp çözmeye çalıştığı şey ki benim ilk bölümde bahsettiğim o hem güvenlik kanadından hem de dijital parayı, daha doğrusu parayı demokratikleştirme tarafından gelen iki akımın çözmeye çalıştığı şey gerçekten o hayatımızdaki veriyi yönetmeye çalıştığımız, modern hayatın içerisinde tutmaya çalıştığımız kendimize öz veriyi daha dağıtık ve güvenli bir şekilde tutabilmenin çözümünü bulmaktır. Bunun altına inmeye başlayacağız önümüzdeki bölümlerde ve bunu nasıl çözmeye çalıştıklarını ve sonunda aslında Satoşi Nakamoto'nun kendi bitcoin prototipiyle nasıl çözdüğünü biraz daha konuşuyor olacağız.

https://video.neoskola.net/1746573969938.srt

Blockchain terimi blok ve zincir olmak üzere iki temel kelimeden oluşur. Blok, tam anlamıyla içerisinde veriyi barındıran bloklardır. Bunları bir blok zinciri haline getiren, kriptografik olarak bu blokların birbirleriyle eşlenmesi ve bağlanmasıdır.

Her bir blok içerisinde bir veri parçacığı ve o bloğu kimlikleştiren bir şifre bulunur. Bu şifre bir sonraki blokla bağ oluşturulmasını sağlar. 

Bu bağ, blokları bir zincir haline getirerek güvenli ve değiştirilemez olmasını sağlayan en temel unsurdur.

Blockchain teknolojisi temelindeki değiştirilemezlik ve merkeziyetsizlik en önemli iki unsurdur. Merkezi yapılardaki sistemin merkeziyetsiz yapıya dönüşmesi için gerekli olan, sistemin kendini kontrol edebilen ve değiştirilemez bir yapıda olmasını sağlayacak güçlü bir ağ yapısıdır.

https://video.neoskola.net/1746573969638.srt

Blockchain'in temelinde demin bahsettiğimiz o kayıt defteri yapısı gayet net bir şekilde var, evet.

Fakat tabii daha fazlasını sağlaması gerekiyor.

Çünkü bu defterin temelde değiştirilemez, merkeziyetsiz ve güvenilir bir şekilde çalışması lazım.

Ki aslında biz eğer bir para birimi olarak kullanıyorsak o para birimine güvenelim

ya da başka bir bilgimizi orada saklıyorsak o bilgiyi orada güvenli bir şekilde saklayabilelim.

Şimdi temelde aslında blok zincir dediğimizde, blockchain dediğimizde iki temel kelimeden bahsediyoruz, blok ve zincir.

Şimdi blok tam anlamıyla içerisinde veriyi barındıran blokları bize söylüyor.

Kayıt defterinde nasıl sayfalar varsa aslında blok zincirde de arka arkaya eklenmiş bloklar var.

Ve bunları zincir haline getiren, yani blok zincir haline getiren şey de

teografik olarak onları birbirleriyle bizim eşlememiz, birbirlerine bağlamamız.

Böylece blok 1'den sonra blok 2'nin, 2'den sonra 3'ün, 4'ün, 5'in, 6'nın geldiğini biliyoruz.

Aralarında herhangi bir tanesinin çıkartılması, arada herhangi bir tanesinin değiştirilmesini imkansız kılmaya çalışıyoruz.

O zincir kırılamaz ve değiştirilemez bir hale geliyor.

Aslında en temel kuranlardan bir tanesi bizim zincir dediğimiz yapıyı,

o güçlü ve güvenli hale getiren yapı aslında onların aralarındaki o bağ.

Blok zincir, bloklardan ve evet zincirden oluşuyor.

Zincir dediğimiz şey de aslında birbirleriyle o eklenen blokların oluşturduğu halka açık bir veritabanı, halka açık bir kayıt defteri.

Her blokun içerisinde bir veri dizini var.

Zincirler, kullandığınız blok zincire göre değişiyor.

Bitcoin'de sadece işlemler var, yani transactionlar var, para işlemleri var.

Başka blokçaynlar da, Ethereum gibi, bunların altında kod parçacıkları da var işlemlerle birlikte.

Ama çok şu andaki konumuzun bir yerinde şunu söylemek lazım.

Her blokun içerisinde bir veri parçacığı var.

Ve o blok bizim için kimlikleştiren bir şifresi var.

Ve o şifre bizi bir sonraki blokla aramızdaki bağ oluşturuyor.

Ve bu bağ bir sonraki bloktan bir sonraki bloktan bir sonraki bloktan diğer blok aktarılarak

zincir halinde birbirine bağlanmasını sağlıyor.

Ki aslında güvenliği ve değiştirilemez olmasını sağlayan en temel unsur da bu.

Blok zincirin, blokçaynın temelindeki değiştirilemezlik ve merkeziyetsizlik en önemli iki unsurdan bir tanesi.

Merkeziyetsizliği sağlamak için de bizim bir yerden kontrol edilmeyen,

herhangi bir kişinin veya kurumun kontrolünde olmayan

dağıtık bir yapıya dönüştürüyor olduğumuz bir ağ yapısını, bilgisayar ağ yapısını gerektiriyor.

Nasıl sağlanacağını zaten dediğim gibi blokçaynın tasarım elementleri olarak konuştuğumuzda birbirinden geçeceğiz.

Merkezi yapılarının hepsinde denetleyen bir yapı var.

O yapı eğer isterse o bilgiyi değiştirebilir, o bilgiyi yok edebilir veya

isterseden çıkalım başka birisi o merkezi yapının kontrolünü ele geçirirse,

hacklerse veya bir şekilde orada bunu kötü amaçla yapmaya çalışan birisi

o kurumun veya o kişiye bir şekilde erişebilen birisi değiştirmek isterse

merkezi yapıdaki o bilgiyi değiştirebilir, sizin bilgilerinizi değiştirebilir.

O yüzden de merkezi yapılardaki o sistemin merkeziyetsiz yapıya dönüşmesi için de

bizim güçlü bir ağ yapısına ihtiyacımız var ki sistem kendini kontrol edebilsin

ve değiştirilemez bir yapıya bizi kavuştursun.

Blockchain Teknolojisinin Temel Kuramları

https://video.neoskola.net/subtitles/jquz8dzPypDuwudMd-tr-1745144376754.srt

Blockchain'in temelinde demin bahsettiğimiz o kayıt defteri yapısı gayet net bir şekilde var, evet. Fakat tabii daha fazlasını sağlaması gerekiyor. Çünkü bu defterin temelde değiştirilemez, merkeziyetsiz ve güvenilir bir şekilde çalışması lazım. Ki aslında biz eğer bir para birimi olarak kullanıyorsak o para birimine güvenelim ya da başka bir bilgimizi orada saklıyorsak o bilgiyi orada güvenli bir şekilde saklayabilelim. Şimdi temelde aslında blok zincir dediğimizde, blockchain dediğimizde iki temel kelimeden bahsediyoruz, blok ve zincir. Şimdi blok tam anlamıyla içerisinde veriyi barındıran blokları bize söylüyor. Kayıt defterinde nasıl sayfalar varsa aslında blok zincirde de arka arkaya eklenmiş bloklar var. Ve bunları zincir haline getiren, yani blok zincir haline getiren şey de teografik olarak onları birbirleriyle bizim eşlememiz, birbirlerine bağlamamız. Böylece blok 1'den sonra blok 2'nin, 2'den sonra 3'ün, 4'ün, 5'in, 6'nın geldiğini biliyoruz. Aralarında herhangi bir tanesinin çıkartılması, arada herhangi bir tanesinin değiştirilmesini imkansız kılmaya çalışıyoruz. O zincir kırılamaz ve değiştirilemez bir hale geliyor. Aslında en temel kuranlardan bir tanesi bizim zincir dediğimiz yapıyı, o güçlü ve güvenli hale getiren yapı aslında onların aralarındaki o bağ. Peki bu bağı biz nasıl sağlıyoruz? Blok zincir, bloklardan ve evet zincirden oluşuyor. Zincir dediğimiz şey de aslında birbirleriyle o eklenen blokların oluşturduğu halka açık bir veritabanı, halka açık bir kayıt defteri. Her blokun içerisinde bir veri dizini var. Zincirler, kullandığınız blok zincire göre değişiyor. Bitcoin'de sadece işlemler var, yani transactionlar var, para işlemleri var. Başka blokçaynlar da, Ethereum gibi, bunların altında kod parçacıkları da var işlemlerle birlikte. Ama çok şu andaki konumuzun bir yerinde şunu söylemek lazım. Her blokun içerisinde bir veri parçacığı var. Ve o blok bizim için kimlikleştiren bir şifresi var. Ve o şifre bizi bir sonraki blokla aramızdaki bağ oluşturuyor. Ve bu bağ bir sonraki bloktan bir sonraki bloktan bir sonraki bloktan diğer blok aktarılarak zincir halinde birbirine bağlanmasını sağlıyor. Ki aslında güvenliği ve değiştirilemez olmasını sağlayan en temel unsur da bu. Blok zincirin, blokçaynın temelindeki değiştirilemezlik ve merkeziyetsizlik en önemli iki unsurdan bir tanesi. Merkeziyetsizliği sağlamak için de bizim bir yerden kontrol edilmeyen, herhangi bir kişinin veya kurumun kontrolünde olmayan dağıtık bir yapıya dönüştürüyor olduğumuz bir ağ yapısını, bilgisayar ağ yapısını gerektiriyor. Nasıl sağlanacağını zaten dediğim gibi blokçaynın tasarım elementleri olarak konuştuğumuzda birbirinden geçeceğiz. Ama felsefe olarak şunu anlamak lazım. Merkezi yapılarının hepsinde denetleyen bir yapı var. O yapı eğer isterse o bilgiyi değiştirebilir, o bilgiyi yok edebilir veya isterseden çıkalım başka birisi o merkezi yapının kontrolünü ele geçirirse, hacklerse veya bir şekilde orada bunu kötü amaçla yapmaya çalışan birisi o kurumun veya o kişiye bir şekilde erişebilen birisi değiştirmek isterse merkezi yapıdaki o bilgiyi değiştirebilir, sizin bilgilerinizi değiştirebilir. O yüzden de merkezi yapılardaki o sistemin merkeziyetsiz yapıya dönüşmesi için de bizim güçlü bir ağ yapısına ihtiyacımız var ki sistem kendini kontrol edebilsin ve değiştirilemez bir yapıya bizi kavuştursun.

https://video.neoskola.net/1746573994928.srt

Blockchain’in temelde beş tasarım bileşeni vardır. Birincisi güvenliği sağlamak ve aslında zinciri birbirine bağlamak için kullanılan altyapılar ve şifreleme metotları yani kriptografidir.

İkinci temel bileşen değiştirilemez defter, üçüncüsü ise “distributed network” denilen dağıtık bir ağ yapısıdır.

Dördüncü temel bileşen uzlaşmadır. Uzlaşma terimi genelde literatürde “konsensüs” olarak geçer. Beşinci temel bileşen, daha çok “mining” olarak geçen madenciliktir.

https://video.neoskola.net/1746573994532.srt

Blockchain'in tarihçesini, temelindeki kuramları, tanımını biraz konuştuk.

Şimdi üzerinde birçok anahtar kelimeyle anlattığımız,

işte merkeziyetsizlik, o güvenlik vs. dediğimiz unsurları,

aslında bunun doğru çalışmasını sağlayan tasarım bileşenlerinden bahsedeceğiz.

Blockchain'i anlamak için temelde 5 tane tasarım bileşeni var.

Bunlardan bir tanesi, bu arada dediğimiz gibi

bütün şu andaki aktif Blockchain'ler içerisinde

öyle veya böyle farklı metotları kullansa da

bu 5 tane tasarım bileşeninin çoğunu birebir görüyoruz.

Birincisi kriplografi, yani güvenliği sağlamak için kullandığımız altyapılar

ve aslında o zinciri birbiriyle bağlamak için kullandığımız altyapılar

İkincisi değiştirilemez defter, bunu değiştiremezliğini nasıl sağlıyoruz.

Üçüncüsü dağıtık bir ağ yapısı,

ki işte o bilgisayarların birbirini kontrol ettiği yapıya ulaşmak için buna ihtiyacımız var.

Uzlaşma genelde bütün literatürde konsensus olarak geçiyor.

bu kadar dağıtık bir yapıda bilgisayarlarla bir arada konuşuyorsanız

o bilgisayarların kendi arasında uzlaşması için bir protokol ihtiyaçları var.

Daha çok mining olarak konuştuğumuz bir yöntem.

Şu anda birçok blockchain'in arkasında mining uygulananlar uygulanmayanlar var.

Tasarım Bileşenleri

https://video.neoskola.net/subtitles/poxKnxWi8h3AZAJr3-tr-1745144587719.srt

Blockchain'in tarihçesini, temelindeki kuramları, tanımını biraz konuştuk. Şimdi üzerinde birçok anahtar kelimeyle anlattığımız, işte merkeziyetsizlik, o güvenlik vs. dediğimiz unsurları, aslında bunun doğru çalışmasını sağlayan tasarım bileşenlerinden bahsedeceğiz. Tasarım bileşenleri dediğimizde, Blockchain'i anlamak için temelde 5 tane tasarım bileşeni var. Bunlardan bir tanesi, bu arada dediğimiz gibi bütün şu andaki aktif Blockchain'ler içerisinde öyle veya böyle farklı metotları kullansa da bu 5 tane tasarım bileşeninin çoğunu birebir görüyoruz. Birincisi kriplografi, yani güvenliği sağlamak için kullandığımız altyapılar ve aslında o zinciri birbiriyle bağlamak için kullandığımız altyapılar ve şifreleme metotları. İkincisi değiştirilemez defter, bunu değiştiremezliğini nasıl sağlıyoruz. Üçüncüsü dağıtık bir ağ yapısı, Distributed bir Network dediğimiz yapı ki işte o bilgisayarların birbirini kontrol ettiği yapıya ulaşmak için buna ihtiyacımız var. Dördüncüsü uzlaşma. Uzlaşma genelde bütün literatürde konsensus olarak geçiyor. Konsensus dediğimiz şey de bu kadar dağıtık bir yapıda bilgisayarlarla bir arada konuşuyorsanız o bilgisayarların kendi arasında uzlaşması için bir protokol ihtiyaçları var. Bu nasıl sağlanıyor? Ve beşinci element de madencilik. Daha çok mining olarak konuştuğumuz bir yöntem. Şu anda birçok blockchain'in arkasında mining uygulananlar uygulanmayanlar var. Ama bitcoin chain'ine çok yakınsanız mining'i çok fazla duymuş olduğunuzu düşünüyorum. Neden ihtiyaç var? Nasıl kullanılıyor? Arkasındaki sebepler ne? Beşinci tasarım elementinde de biraz bundan bahsedeceğim.