Sağlık Eğitimleri

Sağlık

https://video.neoskola.net/1738105298885.srt

https://video.neoskola.net/1738105298614.srt

Şişmanlık Salgını ve Diyet Endüstrisi

https://video.neoskola.net/1738105298320.srt

MÜZİK Bir düşünün, her gün kaç kere yakınlarınızla diyet, sağlıklı yemek, kilo vermek konusunda konuşuyorsunuz. İngilizlerin hava ile ilgili konuşmalarının sıklığı ve anlamsızlığı ünlüdür. Biz de aslında sırf Türkiye'de değil, dünyada da diyet konusunda ve kilo vermek konusunda gerçekten çok konuşuyoruz ve bu konuda çok da kafa yoruyoruz. Ne yazık ki bu günlük hayata yansımıyor, vücutlarımıza yansımıyor, sağlığımıza yansımıyor. Dünya üzerinde de, Türkiye'de de giderek şiddetlenen bir eğilim var kilo alma konusunda. Çok ilginç bir şekilde kilo kayıtlarının tutulduğu 1900'lü yılların başından başladığınızda, görüyoruz ki yurt dışında da yani Batı medeniyetinde Amerika başta olmak üzere, Türkiye'de de özellikle 70'li yılların sonunda başlayan ve giderek de daha da şiddetlenen bir aslında neredeyse bir epidemi var. Yani bir salgın var, şişmanlık salgını. Bu şişmanlık salgını bir yandan da sağlığımızın diğer alanlarını da çok kötü bir şekilde etkiliyor. Şeker hastalıkları artıyor, kalp hastalıkları artıyor ve bu konuda yapılması gereken şeyler çok net bir şekilde devletler tarafından şimdiye kadar ortaya konuldu. Bunun bir salgın olduğu, bütün dünyanın Batı medeniyetinin özellikle sağlığını tehdit ettiği gayet net açıklandı. Ama yine de yokuş aşağı ya da kilolarımız açısından yokuş yukarı gitmeye devam ediyoruz. İnsan sağlığıyla ilgilenen birçok kurum, Dünya Sağlık Örgütü, Amerika'nın Sağlık Organizasyonu, bizim ülkemizdeki bu konuyla ilgilenen dernek ve kurumlar, aslında bu kilodaki bu artışın nedenleri ve kilo alımının nasıl önlenebileceği konusunda çok net bir takım kuralları defalarca yayınladılar. Ana fikir şu, daha az yiyeceksiniz, daha az yağlı, daha az şekerli yiyeceksiniz, daha çok spor yapacaksınız, işlenmiş gıdalardan uzak duracaksınız. Bu kadar kolay ve basit görünen ama bu kadar beceremediğimiz pek az şey var sanıyorum insan medeniyetinin tarihinde. Üstelik bu kolay ana fikirin üzerine bize diyet konusunda yardım etmek konusunda iddialı pek çok da insan ve kurum var. İşte diyet bir endüstri haline geldi. Telefonunuza baktığınızda diyet yapmak, kilo vermekle ilgili bir sürü aplikasyon görüyorsunuz. Sosyal medyaya girdiğinizde herhalde iki paylaşımdan bir tanesi bir kilo verme yönteminin reklamı oluyor. İşte bu sıralar intermittent fasting ünlü. Bundan önce keto diyeti vardı. Bunların kombinasyonları var. Diyete harcanan para inanılmaz. Bunun ciddi bir endüstrisi var sadece Türkiye'de değil en çok Amerika'da. Spor salonlarına spor yöntemlerine harcanan bir sürü para ve enerji var. Ama buna rağmen bu kadar basit bir şeyde bu kadar desteğe rağmen bu kadar bu işe para dökülmesine rağmen başarılı olamıyoruz. Hiç kimse başarılı olmuyor ki dünyada kilo alma ve obezite aşırı kiloluluk oranları giderek artıyor hatta. İnceliğin çekicilik ve seksilikle özdeşleştirilmesi aslında insanlığın gündeminde yaklaşık 150 senedir olan bir şey. Buna rağmen hepimiz şu andaki norm bu olduğu için daha ince, dolayısıyla daha çekici, daha sözü dinlenir olmak istiyoruz. Çok ilginç bilgiler var örneğin büyük şirketlerde daha zayıf, daha fit kişilerin daha sözlerinin dinlendiği daha yüksek noktalara gelebildikleri. Yine gençlerin arasında popülerliğin dış görünüşle özellikle zayıflık ve atletik görüntüyle çok yakından ilişkili olduğu biliniyor. Hepimiz güzel olmak istiyoruz, hepimiz çekici olmak istiyoruz ve zamanımızın gerçeği de bu. Buna rağmen yine de kilo vermeyi başaramıyoruz ama kilo vermek istememizin ondan daha önemli sebepleri var aslında. Kilo ile ilgili sorunlar, kalp sorunları, beyin kanamaları, inmeler, şeker hastalığı ve kanserler bizim yaşamımızı tehdit ediyor. Ve komik bir şekilde hem bugünümüzü çekicilik, seksilik, kabul edilebilirlik, sevilebilirlik şeklinde hem de yarınımızı korkunç bir şekilde tehlikeye atan bir şeyi yapmaya devam ediyoruz. Daha çok yemeye, diyetlere rağmen kilo almaya devam ediyoruz. Ben bu Neoskola eğitiminde şişmanlığın bildiğimiz risklerine ve zorluklarına, dezavantajlarına rağmen neden kilo almaya devam ettiğimizi ve bu kilo alma sorununu belki de psikolojik nedenlerini daha iyi anlayarak nasıl çözebileceğimizi anlatmaya çalışacağım. Kilo almanın psikolojisinden bahsederken öncelikle biraz önce anlattığım son 20-30 yılda bütün insanlığın yaşadığı aşırı kilo ve obezite epidemisinin nedenlerini anlamaya çalışmakta fayda var. Bu bize çünkü şimdi neyi yanlış yaptığımız ve neyi değiştirebileceğimiz konusunda bir fikir verecek ve bize daha akılcı diyet yapmak konusunda gereken açıklamaları sağlayacak.

https://video.neoskola.net/1738203499954.srt

https://video.neoskola.net/1738203499659.srt

Peki biz neden şişmanladık? Bunun bir takım sebepleri var.

Her şeyden önce hareketimizde bir azam oldu.

Geçen yüzyılın yani 1900'lü yılların başında insanların çok daha büyük bir çoğunluğu el emeği gerektiren işlerde çalışıyorlardı, yürüyerek işe gidiyorlardı.

Otomobiller ve insanların otomobile sahip olma oranları bu kadar yüksek değildi.

Daha hareketsiz yaşıyoruz. Ama daha hareketsiz yaşamak o kadar büyük bir sebep olmamalı diye düşünüyoruz.

Son 30 yılda insanlığın uygar dünyada aslında olan çok daha büyük bir gelişim var.

Gıda fiyatlarının düşmesiyle ucuz gıdalar birçok batı ülkesinde kolaylıkla ulaşılabilir hale geldi.

Bir süpermarkete gittiğinizde birçok reyon boyunca uzanan çeşit çeşit cipsler, şekerler, gofretler görüyorsunuz.

Bunlar her an elinizin altında. İstediğiniz zaman bunları ısmarlayabiliyorsunuz.

Bunlara ulaşmak için özel bir çaba göstermenize gerek yok. Bir restorana gidip istediğinizi yiyebiliyorsunuz.

Batı ülkelerinin hepsinde dışarıdan alınan yemeklerde hem katkı maddesi miktarının arttığı hem kalorilerin çok arttığı

hem de porsiyonların çok büyüdüğüne dair çok sayıda veri var elimizde.

Türkiye'de bu batı ülkelerindeki gidişi aslında takip ediyor.

Yani modern bir insanın hayatına sabahtan itibaren baktığınızda sabah uyandığında hızlıca yemeğini yiyen,

sonra kahvesini alıp içine şuruplarla doldurduğu, işe giden, sabahtan akşama kadar bilgisayar başında çoğu zaman çalışan,

ekstradan spor yapsa bile günlük hayat içerisinde o kadar da çok hareket etmeyen,

sonra akşamları büyük bir yorgunluk içerisinde ya evde bir şeyler atıştıran ya da dışarıda restorana giden bir insan görüyoruz.

İstediği yemeğe istediği anda üstelik bol bol kalorili bir şekilde ulaşması mümkün.

Şimdi bu sistem bir sorun yarattı. Bu sistem ve bu yaşam biçimi bizi öldürüyor.

Peki neydi insanoğlunun tarihi boyunca yaşama biçimi ki biz şu anda zorlanıyoruz kilo vermekte.

Kilo alıyoruz ve bu şekilde neredeyse ölüyoruz.

Modern dünyadaki bu bollukla karşılaştırıldığında endüstri öncesi toplumlarda yaşayan insanlar bambaşka sorunlarla boğuşuyorlar.

Günlük hayat sabah kalktığınız andan itibaren aslında birçok ilkel toplumda ki bunlar hala günümüzde de bir takım adalarda,

işte Brezilya'da yağmur ormanlarının derinliklerinde bulunan toplumlar, kabileler var.

Sabah kalktığınız andan itibaren ufak bir şeyler yiyip besin aramaya ya da besin üretmeye çalışmaya başlıyorsunuz.

Erkekler eğer avcılıkla geçinen bir kabile ise erkekler avlanmaya gidiyorlar.

Avlanmak demek saatler belki günler boyunca ağırlıklar taşıyarak bir et kaynağının peşinden koşmak demek.

Kadınlar ve çocuklar günün ilk saatlerinden itibaren çekerli olmayan, besin değeri çok yüksek olmayan bir takım tahıllar bulmaya,

tohumlar, meyveler toplamaya çalışıyorlar. Bunları yenilebilir hale getirebilmek için saatlerini harcıyorlar.

Bizim işte markete gidip kolaylıkla aldığımız ekmeği bir kabilede yaşayan bir insan saatler, günler süren toplu bir çaba içerisinde elde ediyor

ve bunu çok değerini bilerek yiyor aslında.

İnsanlığın tarihi boyunca son yüz yıl hariç kilolu olmanın daha çekici sayılmasının aslında çok gerçekçi bir nedeni var.

Çünkü bu dünyada yani besine ulaşmanın çok zor olduğu, besine ulaşmak için çok büyük enerji, fiziksel enerji harcamanın gerektiği bir dünyada

besine ulaşıp kilo alabilmiş bir insan aslında çok makbul.

Büyük bir olasılıkla sağlıklı besine ulaşabilen bir insan.

Eğer obez derecede kilolu değilse büyük bir olasılıkla bir kavgada daha güçlü.

Besine kolay ulaşabilen, yeterli kiloda olan bir insan, üreme açısından da aslında avantajlı.

Yani çok zayıfladığımız zaman, vücuttaki yağ oranı azaldığı zaman insanoğlunun kadınlarda da erkeklerde de üreme kapasitesinin azaldığını biliyoruz.

Aslında insanlar daha kilolu insanları tarih boyunca çekici bulurken o kişideki sağlığa ve üreme yeteneğine bakıyorlardı.

Dolayısıyla bizim tarihimiz boyunca bin yıllardır insanoğlunun geliştiği bütün bu süre boyunca aslında kilolu olmak bir avantajdı.

Kilolu olmanın yöntemleri de evrimsel olarak bize her zaman bir avantaj getirdi.

Bu kadar emeğin sonucunda yemeğe ulaştıysanız, kabilede bir şey avlandıysa, birisi ağaçtan bal bulduysa, bulduğunuz noktada yüksek miktarda yemek yiyeceksiniz.

Çünkü ne kadar uzun süre boyunca o yemeğe, o yüksek kalorili bala ulaşabileceğiniz belli değil.

Aç kaldığınızda bu işkenceyi mümkün olduğunca kısa tutmak için, çünkü hayatta kalmanızla ilgili bir şey açlık aslında.

Elinizden gelen her şeyi yapacaksınız.

Aç kaldığınızda sürekli açlığınızı ya da yemek bulmayı düşüneceksiniz.

Çünkü aç kaldığında evet ben açım ama hadi şimdi entelektüel bir faaliyet yapayım diyen bir kabile insanı hiçbir zaman hayatta kalmadı.

Günümüzde besin bu kadar kolay bulunurken, besinin ne kadar önemli bir şey olduğunu ve aç kalmanın aslında evrimsel olarak ne kadar kaçınılması gereken bir şey olduğunu unutuyoruz.

İnsanın genetik yapısının değişmesi, evrim vasıtasıyla dünyada ve çevrede oluşan değişimlere uyum sağlaması bin yıllar alıyor.

İşte 20 yaş dişimizle ilgili olan konuyu belki duymuşsunuzdur.

20 yaş dişi artık bizim için o kadar gerekli bir şey değil.

Bazılarımızda çıkmıyor ama hala 20 yaş dişimiz var.

İnsanın bedeni, insanın genetik yapısı, insanın beslenme biçiminde olan bu değişikliğe daha uyum sağlayamadı.

Bizim beynimiz de aynı şekilde bin yıllardır var olan yaşam savaşında beslenmeyi her zaman bize beynimiz öğütledi.

Beslenmek için çabalamayı her zaman hayatta kalmak için en önde tuttu.

Şimdi 30 senedir glikoz şurupları var, 50 senedir süpermarketler var, 50 senedir belki Türkiye'de son 20 senedir sürekli binilen arabalar, bilgisayar başında geçirilen uzun saatler var.

Bizim beynimiz bu çok hızlı gelişen dünyada hayatta kalabilmek için gereken davranış kalıplarına henüz sahip değil.

Biz bunları belki de hayatta kalabilirsek insanlık olarak geliştireceğiz bin yıllar sonra ama biz kilo sorunuyla şimdi uğraşıyoruz.

Kilo sorunu şimdi bizim sağlığımızı tehdit ediyor.

O yüzden kilo sorununa bizim beynimizin daha farklı yaklaşabilmesi için gereken önlemleri almak ve diyetin psikolojisini iyi anlamak zorundayız.

Modern Çağ, Hazır Yiyecekler ve Hareketsizlik

https://video.neoskola.net/1738203499259.srt

Peki biz neden şişmanladık? Bunun bir takım sebepleri var. Her şeyden önce hareketimizde bir azam oldu. Geçen yüzyılın yani 1900'lü yılların başında insanların çok daha büyük bir çoğunluğu el emeği gerektiren işlerde çalışıyorlardı, yürüyerek işe gidiyorlardı. Otomobiller ve insanların otomobile sahip olma oranları bu kadar yüksek değildi. Daha hareketsiz yaşıyoruz. Ama daha hareketsiz yaşamak o kadar büyük bir sebep olmamalı diye düşünüyoruz. Son 30 yılda insanlığın uygar dünyada aslında olan çok daha büyük bir gelişim var. Gıda fiyatlarının düşmesiyle ucuz gıdalar birçok batı ülkesinde kolaylıkla ulaşılabilir hale geldi. Bir süpermarkete gittiğinizde birçok reyon boyunca uzanan çeşit çeşit cipsler, şekerler, gofretler görüyorsunuz. Bunlar her an elinizin altında. İstediğiniz zaman bunları ısmarlayabiliyorsunuz. Bunlara ulaşmak için özel bir çaba göstermenize gerek yok. Bir restorana gidip istediğinizi yiyebiliyorsunuz. Batı ülkelerinin hepsinde dışarıdan alınan yemeklerde hem katkı maddesi miktarının arttığı hem kalorilerin çok arttığı hem de porsiyonların çok büyüdüğüne dair çok sayıda veri var elimizde. Türkiye'de bu batı ülkelerindeki gidişi aslında takip ediyor. Yani modern bir insanın hayatına sabahtan itibaren baktığınızda sabah uyandığında hızlıca yemeğini yiyen, sonra kahvesini alıp içine şuruplarla doldurduğu, işe giden, sabahtan akşama kadar bilgisayar başında çoğu zaman çalışan, ekstradan spor yapsa bile günlük hayat içerisinde o kadar da çok hareket etmeyen, sonra akşamları büyük bir yorgunluk içerisinde ya evde bir şeyler atıştıran ya da dışarıda restorana giden bir insan görüyoruz. İstediği yemeğe istediği anda üstelik bol bol kalorili bir şekilde ulaşması mümkün. Şimdi bu sistem bir sorun yarattı. Bu sistem ve bu yaşam biçimi bizi öldürüyor. Peki neydi insanoğlunun tarihi boyunca yaşama biçimi ki biz şu anda zorlanıyoruz kilo vermekte. Kilo alıyoruz ve bu şekilde neredeyse ölüyoruz. Modern dünyadaki bu bollukla karşılaştırıldığında endüstri öncesi toplumlarda yaşayan insanlar bambaşka sorunlarla boğuşuyorlar. Günlük hayat sabah kalktığınız andan itibaren aslında birçok ilkel toplumda ki bunlar hala günümüzde de bir takım adalarda, işte Brezilya'da yağmur ormanlarının derinliklerinde bulunan toplumlar, kabileler var. Sabah kalktığınız andan itibaren ufak bir şeyler yiyip besin aramaya ya da besin üretmeye çalışmaya başlıyorsunuz. Erkekler eğer avcılıkla geçinen bir kabile ise erkekler avlanmaya gidiyorlar. Avlanmak demek saatler belki günler boyunca ağırlıklar taşıyarak bir et kaynağının peşinden koşmak demek. Kadınlar ve çocuklar günün ilk saatlerinden itibaren çekerli olmayan, besin değeri çok yüksek olmayan bir takım tahıllar bulmaya, tohumlar, meyveler toplamaya çalışıyorlar. Bunları yenilebilir hale getirebilmek için saatlerini harcıyorlar. Bizim işte markete gidip kolaylıkla aldığımız ekmeği bir kabilede yaşayan bir insan saatler, günler süren toplu bir çaba içerisinde elde ediyor ve bunu çok değerini bilerek yiyor aslında. İnsanlığın tarihi boyunca son yüz yıl hariç kilolu olmanın daha çekici sayılmasının aslında çok gerçekçi bir nedeni var. Çünkü bu dünyada yani besine ulaşmanın çok zor olduğu, besine ulaşmak için çok büyük enerji, fiziksel enerji harcamanın gerektiği bir dünyada besine ulaşıp kilo alabilmiş bir insan aslında çok makbul. Büyük bir olasılıkla sağlıklı besine ulaşabilen bir insan. Eğer obez derecede kilolu değilse büyük bir olasılıkla bir kavgada daha güçlü. Besine kolay ulaşabilen, yeterli kiloda olan bir insan, üreme açısından da aslında avantajlı. Yani çok zayıfladığımız zaman, vücuttaki yağ oranı azaldığı zaman insanoğlunun kadınlarda da erkeklerde de üreme kapasitesinin azaldığını biliyoruz. Aslında insanlar daha kilolu insanları tarih boyunca çekici bulurken o kişideki sağlığa ve üreme yeteneğine bakıyorlardı. Dolayısıyla bizim tarihimiz boyunca bin yıllardır insanoğlunun geliştiği bütün bu süre boyunca aslında kilolu olmak bir avantajdı. Kilolu olmanın yöntemleri de evrimsel olarak bize her zaman bir avantaj getirdi. Nedir bunlar? Bu kadar emeğin sonucunda yemeğe ulaştıysanız, kabilede bir şey avlandıysa, birisi ağaçtan bal bulduysa, bulduğunuz noktada yüksek miktarda yemek yiyeceksiniz. Çünkü ne kadar uzun süre boyunca o yemeğe, o yüksek kalorili bala ulaşabileceğiniz belli değil. Aç kaldığınızda bu işkenceyi mümkün olduğunca kısa tutmak için, çünkü hayatta kalmanızla ilgili bir şey açlık aslında. Elinizden gelen her şeyi yapacaksınız. Aç kaldığınızda sürekli açlığınızı ya da yemek bulmayı düşüneceksiniz. Neredeyse takıntılı olacaksınız. Çünkü aç kaldığında evet ben açım ama hadi şimdi entelektüel bir faaliyet yapayım diyen bir kabile insanı hiçbir zaman hayatta kalmadı. Günümüzde besin bu kadar kolay bulunurken, besinin ne kadar önemli bir şey olduğunu ve aç kalmanın aslında evrimsel olarak ne kadar kaçınılması gereken bir şey olduğunu unutuyoruz. Şunu söylemek istiyorum. İnsanın genetik yapısının değişmesi, evrim vasıtasıyla dünyada ve çevrede oluşan değişimlere uyum sağlaması bin yıllar alıyor. İşte 20 yaş dişimizle ilgili olan konuyu belki duymuşsunuzdur. 20 yaş dişi artık bizim için o kadar gerekli bir şey değil. Bazılarımızda çıkmıyor ama hala 20 yaş dişimiz var. İnsanın bedeni, insanın genetik yapısı, insanın beslenme biçiminde olan bu değişikliğe daha uyum sağlayamadı. Bizim beynimiz de aynı şekilde bin yıllardır var olan yaşam savaşında beslenmeyi her zaman bize beynimiz öğütledi. Beslenmek için çabalamayı her zaman hayatta kalmak için en önde tuttu. Şimdi 30 senedir glikoz şurupları var, 50 senedir süpermarketler var, 50 senedir belki Türkiye'de son 20 senedir sürekli binilen arabalar, bilgisayar başında geçirilen uzun saatler var. Bizim beynimiz bu çok hızlı gelişen dünyada hayatta kalabilmek için gereken davranış kalıplarına henüz sahip değil. Biz bunları belki de hayatta kalabilirsek insanlık olarak geliştireceğiz bin yıllar sonra ama biz kilo sorunuyla şimdi uğraşıyoruz. Kilo sorunu şimdi bizim sağlığımızı tehdit ediyor. O yüzden kilo sorununa bizim beynimizin daha farklı yaklaşabilmesi için gereken önlemleri almak ve diyetin psikolojisini iyi anlamak zorundayız. Altyazı M.K.

https://video.neoskola.net/1738104501257.srt

https://video.neoskola.net/1738104501050.srt

Diyet Yapmanın Zihinsel Haritası

https://video.neoskola.net/1738104500852.srt

Kimsenin sizi zorlamadığı, not vermediği, bir diploma almanıza yardımcı olmayacak bu eğitimi dinlemek istemenizin büyük bir olasılıkla bir nedeni var. Şimdiye kadar defalarca diyet yapmaya çalıştınız, başarısız oldunuz. Ya da başarılı oldunuz, sonra tekrar kilo aldınız. Ya da diyet çabalarınız, sağlıklı beslenme çabalarınız bir takım psikolojik zorluklar yüzünden baltalandı. Diyet yapmanın aslında temelde çok basit bir şey olduğundan başta da söz ettik. Evet, yediklerinizin yaktığınızdan daha az olması gerekiyor ki kilo verebilirsiniz. Ama neden insanlar bu kadar uğraşıyorlar? Neden insanlar kilolarını koruyamıyorlar? Çünkü insanlar aslında kilo vermeye çalışırken psikolojinin önemini ve nasıl zor bir evrimsel gerçekle savaştıklarını göz ardı ediyorlar. Diyetler harika. Diyetle ilgilenen uzmanlar her zaman çok iyi. Ve her zaman size destek oluyorlar. Ama beynin göz önünde bulundurulmadığı bir diyet, psikolojinin göz önünde bulundurulmadığı bir diyet her zaman için bir diyetisyenin kontrolü ortadan kalktıktan sonra, bir doktorun etkisi ortadan kalktıktan sonra başarısız olmaya mahkum. İşte yo-yo etkisinden bahsediyoruz. Yani kilo veren insanların daha sonra daha fazla kilo alarak hayatlarına devam ettiklerinden bahsediyoruz. Çok sayıda çalışma var. Aslında diyet yapmanın insanları uzun vadede daha yüksek kilolu olmaya meyilli kıldığı konusunda. Bütün bunların nedeninin diyetin kalori hesabı kısmıyla ilgilenirken, irademizi güçlü kılacak psikolojik noktaları göz ardı etmemizden kaynaklandığını düşünüyorum. Beyinsiz diyet olmaz. Beynin devreye sokulmadığı, beynin diyet için ne kadar önemli olduğunun fark edilmediği bir diyet her zaman başarısızlığa mahkumdur. Madem beyin biliminin ve davranışlarının göz önünde bulundurulmadığı bir diyet başarısız olmaya mahkum, o zaman ben bu Neoskola dersinde size öncelikle bir takım bilimsel verileri hiç sıkıcı olmadan anlatacağım. Sonra da o veriden kaynaklanan bir takım pratik önerilerde bulunacağım. Bu eğitimi izleyince kilo verecek misiniz? Eğer motive olursanız daha kolay kilo verebilirsiniz. Ama sizin diyetinizde psikolojiyi de göz önünde bulundurarak nasıl daha başarılı olabileceğiniz konusunda bir takım ipuçları veriyor. Ama yeterince motive olmanız, kendi zorluklarınızı anlamaya çalışmanız çok önemli ve bunu her zaman başaramayabilirsiniz. Sadece bir yol haritası sizin diyetinizle beraber uygulamanız için. Bu pratik prensipleri mümkün olduğunca diyet yaparken sırayla kullanabileceğiniz şekilde anlatmaya çalışacağım. Ama herkesin ihtiyacı farklı. Siz bu sürecin içinde bazı teknikleri veya bazı bilgileri daha önce ya da daha sonra kullanabilirsiniz.

Öğrendiklerinizi ölçmek için bu kısa testi yanıtlayabilirsiniz. Test sonuçları, sertifika durumunuzu etkilemeyecektir.

Ara Test (1)

Neden Kilo Alıyoruz?

https://video.neoskola.net/1738104547474.srt

https://video.neoskola.net/1738104547180.srt

Diyette Diyetisyen, Doktor ve Psikolog’un Önemi

https://video.neoskola.net/1738104546982.srt

Hep beraber adım adım diyetin psikolojik yönlerini diyet yapmanıza yardımcı olacak beyninizle ilgili bilgileri öğrenmeye başlamadan önce bir takım temel şeylerden söz edeyim. Birincisi kilo ve obezite, aşırı kiloluluk aslında bir sağlık sorunu. Ve işte gazetede gördüğünüz her bahar döneminde bir takım dergilerde yayınlanan ya da arkadaşınızın uyguladığı yöntemlerle kilo vermeye çalışmak doğru değil. Eğer ki ciddi bir kilo sorununuz varsa yüksek miktarda kilo vermeye çalışıyorsanız şimdiye kadar yapmaya çalıştığınız bütün diyetlerde bir takım başarısızlıklarınız olduysa benim size mutlaka önerim kendinizi bir genel tıbbi kontrolden geçirmeniz, gerekiyorsa bir endokrinoloğa gitmeniz ve eğer mümkünse bir diyetisyenle çalışmanız. Ben senelerdir birçok insana psikiyatrinin ve bilisel davranışçı terapinin birçok yöntemini kullanarak kilo verme süreçlerinde yardımcı oluyorum. İşin teorisini biliyorum ama buna rağmen işte çeşitli tedaviler nedeniyle çocuk sonrasında aldığım kiloları vermeye çalıştığım bütün dönemlerde her zaman öncelikle hormonal bir sorun olup olmadığını araştırdım. Arasında da her zaman bir diyetisyenle çalıştım. Bir diyetisyenin size sağlayabileceği fayda doğru diyeti düzenlemekle başlıyor ama onun dışında aslında biraz sonra söz edebileceğimiz diyet yapmanıza yardımcı olacak kontrolü ve iradeyi sağlamanız konusunda diyetisyen bir yardımcı beyin oluyor aslında size. Dolayısıyla nasıl beynin göz önünde bulundurulmadığı bir diyet olmazsa bir diyetisyenin size doğru beslenme önerisini yapmadığı bir diyet süreci de çoğu zaman başarısızlığa mahkum aslında. Bu eğitimde tabii ki de diyet sürecinde destek olabilecek bir takım psikolojik noktaların üzerinde duracağız. Ama bazen bazı psikiyatrik sorunlar, ağır depresyonlar, ağır psikotik bozukluklar gibi durumlarda sadece beni dinleyerek elde edebileceğiniz fayda kısıtlı olabilir. Bu yüzden ciddi bir kilo verme sorununuz varsa ve kilo verme çabalarınız şimdiye kadar hep psikolojik nedenlerle baltalandıysa mutlaka işin içine acaba bir psikiyatris ya da psikolog sokmalı mıyım diye düşünmelisiniz. Bizim eğitimimiz gerçekten faydalı ama bir psikiyatristin veya bir diyetisyenin yerine kesinlikle geçmez. Zaman ve maddi kaynaklar bir sorun olsa bile birçok sağlık kuruluşunda devrete ait sağlık kuruluşlarında da size doğru beslenme konusunda yol gösterebilecek bir diyetisyene ya da en azından bir aile hekimine ulaşmanız mümkün. Önemli olan yaşınıza, sağlık durumunuza uygun gerçekçi bir beslenme biçimiyle ilgili danışmanlık almanız en başta eğer mümkünse. Altyazı M.K.

https://video.neoskola.net/1738203329443.srt

https://video.neoskola.net/1738203329131.srt

Birçok psikiyatrik hastalık kilo vermeyi zorlaştırıyor ama doğrudan yemek yemekle ilgili bir takım psikiyatrik hastalıklar da var.

Bunları tanımak ve bunlar söz konusu mu diye kendimize sormak bir diyet süreci öncesinde çok önemli.

Bunlar yeme bozuklukları başlıkları altında toplanıyorlar ve çok yeme ile giden ya da daha az yeme ile kısıtlayıcı yeme ile giden bir takım hastalıklar.

Günümüzün modern dünyasında çok yanlış bir şekilde zayıflık, incelik çok önemli bulunuyor ve zayıf, ince olmayan insanların ayrımcılığa uğradığı bir ortam var.

Bütün bu yüksek ya da alçak diyelim kilo beklentileri nedeniyle tarih boyunca var olan çok önemli bir psikiyatrik bozukluk giderek daha da fazla arttı.

Hepiniz duymuşsunuzdur anoreksiye nervoza diye bir hastalık var.

Burada bir kişi öncelikle basit bir şekilde bir diyetle kilo verme çabasına girişiyor.

Fakat bu kilo verme çabası bir noktadan sonra kontrolden çıkıyor aslında.

Bu kişi yemek yemek konusunda neredeyse takıntılı hale geliyor.

Çok büyük kilolar kaybettiği halde bu yüzden sağlığını kaybettiği halde kendisini hiçbir zaman zayıf, yeterince zayıf görmüyor.

Ve anoreksiye nervoza gerçekten psikiyatride ölümle sonuçlanan nadir hastalıklardan bir tanesi.

Biliyoruz ki anoreksiye nervoza olan kişiler hepimiz gibi birazcık giydiklerine dikkat etme çabasıyla bu işe giriyor.

Ama bir yerden sonra artık kendi kilosu ve kendi beden algısı üzerindeki kontrolünü kaybediyor.

Yakınlarınızdan bir tanesi eğer çok fit görünmesine rağmen sürekli kilo konusuyla ilgileniyorsa,

sağlıksız bir şekilde kilo kaybettiyse ya da siz kendinizi zaman zaman böyle görüyorsanız

anoreksiye nervozanın gerçekten tehlikeli ve mutlaka tedaviye ihtiyaç duyan bir psikiyatrik bozukluk olduğunu hatırlamanızda fayda var.

Başka bir psikiyatrik sorun, anoreksiye nervoza kadar bakınca tanınmayan bir sorun bulimiya nervoza.

Burada da beden imajı bir kişi için çok önemli, kişinin bedeniyle ilgili beklentileri hiç gerçekçi değil.

Burada da insanlar yediklerini kısıtlamaya çalışıyorlar.

Bulimiya nervozaların, anoreksiye nervozalardan farkı bu kişilerin zaman zaman kendilerini tutamayıp çok yüksek miktarda yemek yiyor olmaları.

Bu yüksek miktarda yani burada kastettiğimiz şey oturup iki tane dondurma yemek gibi bir şey değil.

Belki bir oturuşta bir kazan makarna bitirmek gibi bir şey aslında.

Bu yeme ataklarının sonucunda kişiler hem bedenen hem de psikolojik olarak kendilerini o kadar kötü hissediyorlar ki sonrasında bir takım telafi edici davranışlar da bulunuyorlar.

Örneğin kusmak gibi yani yediklerini çıkartmak gibi.

Örneğin yemek yedikten sonra aşırı derecede spor yapmak gibi.

Bu kişilerin kiloları birçok zaman anoreksiye kadar düşmüyor çünkü arada yiyorlar.

Ama kişinin kendine güvenini azaltması, sürekli bir kontrol kaybı ve sonrasında kontrol çabası olması nedeniyle bulimiya nervosa da gerçekten tehlikeli.

Ve eğer zamanda müdahale edilmezse kişiyi yine hayati tehlikeye sokabilecek bir hastalık aslında.

Bulimiya nervosa ile akraba başka bir sorun daha var.

Biz buna binge eating diyoruz İngilizce'de.

Tıkınmak aslında çok güzel anlatıyor burada olan şeyi.

Tıkınırcasına yeme bozukluğu olan kişiler yine bulimiya nervosa da olduğu gibi dönem dönem günün belli saatlerinde ya da belli koşullarda bir seferde çok yoğun bir şekilde yemek yiyorlar.

Bazısı bulimiyada olduğu gibi bir takım telafi edici davranışlar da bulunuyor, bazısı bulunmuyor.

Ama bu tıkınırcasına yeme ataklarının ya da tıkınırcasına yeme davranışının aslında obezite ile aşırı kiloyla çok yakından ilgisi var.

Ve bu tıkınırcasına yeme bozukluğu bulimiya nervosa ya da anoreksiya nervosa eğer ki göz önünde bulundurulmadan insan bir diyet sürecine girerse çok kolaylıkla kendi sağlığını tehlikeye atabilir.

Anoreksiya nervosa, bulimiya nervosa, tıkınırcasına yeme bozukluğu son 20 sene içerisinde psikiyatrislerin de diğer doktorların da yavaş yavaş tanımaya başladıkları sorunlar.

Yeme bozukluklarına değinirken tabii ki de bir takım dergilerde, günlük konuşmalarda son zamanlarda çok sık geçen yemek bağımlılığına değinmeden olmaz.

Günlük hayatımız içinde hep söylüyoruz işte yemek bağımlılık yapıyor, çikolata bağımlılığım var, çocuklara erken verilirse tatlı bağımlılığı yapıyor.

Psikiyatrislerin bakış açısıyla baktığınızda yemek bir alkol gibi bir kokain gibi diğer bağımlılık yapan maddeler gibi bir bağımlılık değil.

Çünkü her şeyden önce insan alkol almadığı zaman, uyuşturucu madde almadığı zaman hayatta kalabiliyor.

Halbuki biz yemekle yaşıyoruz, hayatta kalmamız için mutlaka yapmamız gereken bir eylem yemek.

Ama insanlar alkol ya da madde bağımlılığına benzer tarafları olduğu için yeme maddelerinin de bağımlılık yapabileceğine inanıyorlar, kısmen de haklılar.

Bağımlılık yapan bir madde aldığınızda bir noktadan sonra o maddeyi daha fazla istersiniz, daha azıyla tatmin olmazsınız, daha çok kullanmaya başlarsınız.

O maddeye ulaşamadığınızda yoksunluk hissedersiniz ve bir şekilde ulaşmakta zorluklarınız varsa hayatınızın büyük bir kısmı o maddeyi bulmak için gösterdiğiniz çabalardan oluşur.

Biliyoruz ki tatlılar, çikolatalı ürünler, tuzlu ürünler insanda bir süre sonra onları tekrar yeme isteği uyandırıyor.

Daha önce bir parça çikolatayla keyif alabilirken sonra daha çok yemek istiyorsunuz ve aklınıza bu ürünler düştüğü zaman onu bulmak için bir çaba harcıyorsunuz.

Ama yine de o maddeyi elde ettiğinizde gerçek bir yoksunluk, vücudun bütün sistemlerinin devreye girdiği bir yoksunluk aslında oluşmuyor.

Yemekle ilgili davranışlarımızı psikiyatride son zamanlarda daha çok gündemde olan davranışsal bağımlılıklar çerçevesinde değerlendirmek önemli.

Belirli bir ürünü yememek bizim sağlığımızı bir madde bağımlılığındaki gibi tehlikeye atmıyor ama onu tekrar yapma isteği düzenli kullanımla ortaya çıkıyor.

Dolayısıyla bir kısım insandaki yeme davranışını davranışsal bağımlılık, kumar oynamak gibi, internet bağımlılığı gibi çerçevesinde değerlendirmek mümkün.

Ama aslında ben yemek bağımlısıyım, ben tatlı bağımlısıyım, ben çikolata bağımlısıyım gibi sözlerimizin yemek konusunda,

sağlıklı beslenmek konusunda zorlandığımız noktalarda kendimize bir açıklama getirmek ve yapılması gereken daha sıkıcı ve daha basit girişimleri yapmamaya çalışmak için kısmen de bir bahane olduğunu düşünüyorum.

Evet bir davranışsal bağımlık olarak yeme bağımlılığı var ama şu anda kilo vermeye çalışan, şu anda kilo sorunu olan, şu anda obez olan insanların aslında çok küçük bir kısmında bu davranışsal bağımlılığın var olduğunu söyleyebiliriz.

Yeme Bozuklukları

https://video.neoskola.net/1738203328913.srt

Birçok psikiyatrik hastalık kilo vermeyi zorlaştırıyor ama doğrudan yemek yemekle ilgili bir takım psikiyatrik hastalıklar da var. Bunları tanımak ve bunlar söz konusu mu diye kendimize sormak bir diyet süreci öncesinde çok önemli. Bunlar yeme bozuklukları başlıkları altında toplanıyorlar ve çok yeme ile giden ya da daha az yeme ile kısıtlayıcı yeme ile giden bir takım hastalıklar. Günümüzün modern dünyasında çok yanlış bir şekilde zayıflık, incelik çok önemli bulunuyor ve zayıf, ince olmayan insanların ayrımcılığa uğradığı bir ortam var. Bütün bu yüksek ya da alçak diyelim kilo beklentileri nedeniyle tarih boyunca var olan çok önemli bir psikiyatrik bozukluk giderek daha da fazla arttı. Hepiniz duymuşsunuzdur anoreksiye nervosa diye bir hastalık var. Burada bir kişi öncelikle basit bir şekilde bir diyetle kilo verme çabasına girişiyor. Fakat bu kilo verme çabası bir noktadan sonra kontrolden çıkıyor aslında. Bu kişi yemek yemek konusunda neredeyse takıntılı hale geliyor. Çok büyük kilolar kaybettiği halde bu yüzden sağlığını kaybettiği halde kendisini hiçbir zaman zayıf, yeterince zayıf görmüyor. Ve anoreksiye nervosa gerçekten psikiyatride ölümle sonuçlanan nadir hastalıklardan bir tanesi. Biliyoruz ki anoreksiye nervosası olan kişiler hepimiz gibi birazcık giydiklerine dikkat etme çabasıyla bu işe giriyor. Ama bir yerden sonra artık kendi kilosu ve kendi beden algısı üzerindeki kontrolünü kaybediyor. Yakınlarınızdan bir tanesi eğer çok fit görünmesine rağmen sürekli kilo konusuyla ilgileniyorsa, sağlıksız bir şekilde kilo kaybettiyse ya da siz kendinizi zaman zaman böyle görüyorsanız, anoreksiye nervosanın gerçekten tehlikeli ve mutlaka tedaviye ihtiyaç duyan bir psikiyatrik bozukluk olduğunu hatırlamanızda fayda var. Başka bir psikiyatrik sorun anoreksiye nervosa kadar bakınca tanınmayan bir sorun bulimiya nervosa. Burada da beden imajı bir kişi için çok önemli. Kişinin bedeniyle ilgili beklentileri hiç gerçekçi değil. Burada da insanlar yediklerini kısıtlamaya çalışıyorlar. Bulimiya nervosaların anoreksiye nervosalardan farkı bu kişilerin zaman zaman kendilerini tutamayıp çok yüksek miktarda yemek yiyor olmaları. Bu yüksek miktarda yani burada kastettiğimiz şey oturup iki tane dondurma yemek gibi bir şey değil. Belki bir oturuşta bir kazan makarna bitirmek gibi bir şey aslında. Biz bunlara yemek atakları diyoruz. Bu yeme ataklarının sonucunda kişiler hem bedenen hem de psikolojik olarak kendilerini o kadar kötü hissediyorlar ki sonrasında bir takım telafi edici davranışlar da bulunuyorlar. Nasıl davranışlar bunlar? Örneğin kusmak gibi yani yediklerini çıkartmak gibi. Örneğin yemek yedikten sonra aşırı derecede spor yapmak gibi. Bu kişilerin kiloları birçok zaman anoreksiye kadar düşmüyor. Çünkü arada yiyorlar. Ama kişinin kendine güvenini azaltması, sürekli bir kontrol kaybı ve sonrasında kontrol çabası olması nedeniyle bulimia nervosa da gerçekten tehlikeli. Ve eğer zamanda müdahale edilmezse kişiyi yine hayati tehlikeye sokabilecek bir hastalık aslında. Bulimia nervosa ile akraba başka bir sorun daha var. Biz buna binge eating diyoruz İngilizce'de. Türkçesi tıkınırcasına yemek. Tıkınmak aslında çok güzel anlatıyor burada olan şeyi. Tıkınırcasına yeme bozukluğu olan kişiler yine bulimia nervosa da olduğu gibi dönem dönem, günün belli saatlerinde ya da belli koşullarda bir seferde çok yoğun bir şekilde yemek yiyorlar. Bazısı bulimia da olduğu gibi bir takım telafi edici davranışlar da bulunuyor, bazısı bulunmuyor. Ama bu tıkınırcasına yeme ataklarının ya da tıkınırcasına yeme davranışının aslında obezite ile aşırı kiloyla çok yakından ilgisi var. Ve bu tıkınırcasına yeme bozukluğu bulimia nervosa ya da anoreksiya nervosa eğer ki göz önünde bulundurulmadan insan bir diyet sürecine girerse çok kolaylıkla kendi sağlığını tehlikeye atabilir. Anoreksiya nervosa, bulimia nervosa, tıkınırcasına yeme bozukluğu son 20 sene içerisinde psikiyatrislerin de diğer doktorların da yavaş yavaş tanımaya başladıkları sorunlar. Yeme bozukluklarına değinirken tabii ki de bir takım dergilerde, günlük konuşmalarda son zamanlarda çok sık geçen yemek bağımlılığına değinmeden olmaz. Günlük hayatımız içinde hep söylüyoruz işte yemek bağımlılık yapıyor, çikolata bağımlılığım var, çocuklara erken verilirse tatlı bağımlılığı yapıyor. Psikiyatrislerin bakış açısıyla baktığınızda yemek bir alkol gibi bir kokain gibi diğer bağımlılık yapan maddeler gibi bir bağımlılık değil. Çünkü her şeyden önce insan alkol almadığı zaman uyuşturucu madde almadığı zaman hayatta kalabiliyor. Halbuki biz yemekle yaşıyoruz, hayatta kalmamız için mutlaka yapmamız gereken bir eylem yemek. Ama insanlar alkol ya da madde bağımlılığına benzer tarafları olduğu için yeme maddelerinin de bağımlılık yapabileceğine inanıyorlar, kısmen de haklılar. Nedir bağımlılığın kriterleri? Bağımlılık yapan bir madde aldığınızda bir noktadan sonra o maddeyi daha fazla istersiniz, daha azıyla tatmin olmazsınız, daha çok kullanmaya başlarsınız. O maddeye ulaşamadığınızda yoksunluk hissedersiniz ve bir şekilde ulaşmakta zorluklarınız varsa hayatınızın büyük bir kısmı o maddeyi bulmak için gösterdiğiniz çabalardan oluşur. Biliyoruz ki tatlılar, çikolatalı ürünler, tuzlu ürünler insanda bir süre sonra onları tekrar yeme isteği uyandırıyor. Daha önce bir parça çikolatayla keyif alabilirken sonra daha çok yemek istiyorsunuz ve aklınıza bu ürünler düştüğü zaman onu bulmak için bir çaba harcıyorsunuz. Ama yine de o maddeyi elde ettiğinizde gerçek bir yoksunluk, vücudun bütün sistemlerinin devreye girdiği bir yoksunluk aslında oluşmuyor. Yemekle ilgili davranışlarımızı psikiyatride son zamanlarda daha çok gündemde olan davranışsal bağımlılıklar çerçevesinde değerlendirmek önemli. Belirli bir ürünü yememek bizim sağlığımızı bir madde bağımlılığındaki gibi tehlikeye atmıyor. Ama onu tekrar yapma isteği düzenli kullanımla ortaya çıkıyor. Dolayısıyla bir kısım insandaki yeme davranışını davranışsal bağımlılık, kumar oynamak gibi, internet bağımlılığı gibi çerçevesinde değerlendirmek mümkün. Ama aslında ben yemek bağımlısıyım, ben tatlı bağımlısıyım, ben çikolata bağımlısıyım gibi sözlerimizin, yemek konusunda, sağlıklı beslenmek konusunda zorlandığımız noktalarda kendimize bir açıklama getirmek ve yapılması gereken daha sıkıcı ve daha basit girişimleri yapmamaya çalışmak için kısmen de bir bahane olduğunu düşünüyorum. Evet bir davranışsal bağımlık olarak yeme bağımlılığı var ama şu anda kilo vermeye çalışan, şu anda kilo sorunu olan, şu anda obez olan insanların aslında çok küçük bir kısmında bu davranışsal bağımlılığın var olduğunu söyleyebiliriz.

https://video.neoskola.net/1738104445791.srt

https://video.neoskola.net/1738104445473.srt

Diyet Yapmanın Zorlukları

https://video.neoskola.net/1738104445282.srt

Kilo vermenin psikolojisi konusundaki önerilerime geçmeden önce çok önemli bir şey söyleyeceğim. İnsanlara yemek konusunda destek olmaya çalışan birçok sistem, birçok diyetisyen aslında bir şey yapıyor, yanlış bir şey. Kilo vermenin kolay bir şey olduğunu söylüyorlar. Bu bir yandan insanları kilo vermeye çalışmak konusunda motive etmek için güzel bir şey. Kilo vermek kolaydır. Tabi ki de yediklerin harcadığından daha az olunca kilo verirsin. Bak işte şu ünlü kişi kilo vermiş, şu arkadaşın 30 kilo vermiş. Bu önermeler insanı ilk başta motive ederken diyetin zorlandığı noktalarda aslında sağlıklı beslenme çabasının kesilmesi için çok büyük bir risk oluşturuyor. Size önceki bölümlerde yemek bulduğunda yemenin, açlıktan kaçınmaya çalışmanın, aç kaldığında sürekli beslenmeyi düşünmenin aslında bizim hayatta kalmamızı sağlayan vahşi bir duada çok önemli bir içgüdü olduğundan söz etmiştim. Vücudunuz ve beyniniz aslında bir tehlike sürecine giriyor. O öyle algılıyor. Tabi ki de kilonuz eğer yeterince fazlaysa 3 kilo kaybettiğiniz için veya biraz daha az yağınız olduğu için hayati tehlikeye girmiyorsunuz. Ama bizim beynimiz öyle bir planlanmış ki kilo vermeye çalıştığımızda kaybettiğimiz o birkaç kilo aslında sağlığımız için bir tehlike oluşturmamasına rağmen beynimiz bin yıllardır ortaya çıkan mekanizmalar sonucunda bizim hayati tehlike altında olduğumuza karar veriyor ve birdenbire bizi sürekli yemek düşünmeye, açlığa dayanamamaya sevk ediyor. Bizi korumaya çalışıyor aslında bu sistem ve siz diyet yapmaya çalıştığınızda sadece eksilen 3-5 kaloriyle savaşmıyorsunuz. Beynin milyonlarca yıldır geliştirdiği bir hayatta kalma mekanizmasına karşı çabalıyorsunuz. İnsanları motive etmek için diyet yapmanın kolay bir şey olduğunu, kilo vermenin herkesin kolaylıkla yapabileceği bir şey olduğunu söylediğinizde bu konuda zorlanan insanlar, verdiği kiloyu geri alan insanlar, bir süre diyet yapıp sonra birdenbire çok miktarda yemek yemek durumunda kalan insanlar çok büyük bir başarısızlık hissi yaşıyorlar. Zannediyorlar ki işte onlar iradesiz, diyet yapan insanların ve başarılı olan insanların hepsi çok büyük bir irade içinde ve kişilikleri sağlam kişiler. Kendileri diyeti bozdukları için büyük bir başarısızlık örneğiler. Bu insanların sağlıklı beslenme çabasına uyamadıkları durumlarda diyeti sonsuza kadar bırakmalarına, cesaretlerini kaybedip boş vermelerine neden oluyor. Dolayısıyla bir şey zorsa bunun zor olduğunu ama yine de yapılabilir olduğunu insanlara hatırlatmak lazım. Diyet yapmak zordur. Diyet yapmak beynimizin hayatta kalma çabasına karşı gelmektir. Diyet yapabilen insanların başarısı hiç küçümsenmeyecek çok önemli bir başarıdır. Bunu bilirseniz eğer diyet yapamadığınız noktalarda umutsuzluğa kapılmazsınız. Bunu bir irade zayıflığı başarısızlık sizin hatanız olarak görmezsiniz. Dolayısıyla evet diyet yapmak kolaydır diyen bir insanı takip etmeniz, onun sattığı ürünü almanız belki daha kolay oluyor. Ama diyet yapmanın kolay olmadığını, kilo vermenin kolay olmadığını bilmek tökezlediğiniz noktalarda aslında size gereken yeni motivasyon sağladığı için çok önemli.

Ara Test (2)

Bazı Diyetler Neden Başarısız Olur?

https://video.neoskola.net/1738104732073.srt

https://video.neoskola.net/1738104731823.srt

Beyin, Hormonlar ve Set Kilo

https://video.neoskola.net/1738104731637.srt

Ben diyet yapmanın ve kilo vermenin psikolojisiyle bu kadar zamandır ilgilenen bir psikiyatrist olarak bu konuyu aslında bir terazi modeli çerçemesinde görmemiz gerektiğini düşünüyorum. Bir tarafta vücudun hayatta kalma çabası var, bilinç dışı dürtülerimiz var, bizi diyet yaparken baltalayan noktaların aslında birçoğunun biz farkında değiliz. Çünkü beynimizin bizim kontrolümüz dışında olan çok büyük bir yönlendirmesi var. Bunun içinde neler var? Örneğin yemek yemenin verdiği zevk var, yemek yememenin yarattığı takıntı durumu var. Burada bilinmesi gereken çok önemli bir nokta var. Aslında yemekle ve kilo vermekle ilgili yapılan birçok çalışma beynin sürekli olarak bir set kiloyu yani önceden belirlenmiş bir kiloyu hayatımız boyunca çok başarılı bir şekilde koruduğunu gösteriyor. Yani kısa bir dönem için kilo verseniz bile yine aslında vücudunuzun o belirli kendince sağlıklı bulduğu noktasına geri dönebiliyorsunuz. Ya da bir şekilde aşırı yemek yiyerek çok hızlı bir şekilde kilo alsanız bile kendi halinize bırakıldığınızda bu kiloyu çok hızlı bir şekilde geri veriyorsunuz. Uzun vadede aslında bütün insanlar içinde bulundukları kiloyu korumakta çok başarılılar. Biz diyet yapmaya çalıştığımızda bu vücudun bir sürü hormonal mekanizmalarla ve bilinç dışı beyin mekanizmalarıyla belirlenmiş sistemine karşı gelmeye çalışıyoruz. Nasıl karşı gelmeye çalışıyoruz? Önce irademizle karşı gelmeye çalışıyoruz. Acıktığımızda ya da bazen acıkmadığımızda yemek aramamız ya da yemek bulduğumuzda tok olmamıza rağmen yemeye devam etmemiz aslında bir dürtü. Ve biz normalde bu dürtüleri denetlemeye çalışıyoruz beynimizin mantıklı tarafıyla. Çünkü bir karar vermiş oluyoruz, sağlığımızı bu şekilde koruyabileceğimizi veya bir takım hedeflere ulaşabileceğimizi düşünüyoruz. Dolayısıyla o anda yapmak istediğimiz şeyi kontrol etme çabası terazinin öbür tarafında bizim diyet yapma ya da sağlıklı beslenme sürecimize destek olacak bir şey. Beynin hayatta kalma çabasına karşı dürtülerimizi kontrol etmeye çalışırken bize en çok yardımcı olacak şeylerden bir tanesi de motivasyon. Neden kilo vermek istediğimizi, kilo vermenin bize nasıl fayda sağlayacağımızı bilirsek zorlandığımız noktalarda devam etmeye meyilli oluyoruz. Şu ana kadar da diyet konusunda başarılı olmuş birçok insan bu motivasyonlarını arttırabildikleri için başarılı olmuş durumdalar. Dolayısıyla diyet yaparken aslında gösterdiğimiz çabaların hepsi beynin bu bilinçli tarafını tarih öncesinden gelen o şişmanlamamızı çok yememizi isteyen dinozora karşı güçlendirmeye çalışmak aslında. Bütün çabalarımızı, bütün teknikleri bu bakış açısıyla görmek gerekiyor. Bir tarafta bilinç ve kontrol var. Maalesef beynimizin o hayatta kalma çabasının karşısında çok zayıf. Biz bu tarafı çeşitli yöntemlerle güçlendirmeye çalışıyoruz. Bu tarafın çok güçlü olduğunu unutmadan.

https://video.neoskola.net/1738203697402.srt

https://video.neoskola.net/1738203697100.srt

Beslenme biçimimizi değiştirmeye, biraz kilo vermeye başlamadan önce motivasyonlarımızı gerçekçi hale getirmemiz çok önemli.

Çünkü daha önce söylediğim gibi diyet sürecinde insanın zor bir şeyi başarmak için bu motivasyona çok ihtiyacı oluyor.

Ben danışanlarıma her zaman neden kilo vermek istediklerini yazmalarını öneriyorum en başta.

Herkesin kilo vermek çabasında önemli bulduğu farklı noktalar var.

Her zaman sadece sağlığınız için, sadece şeker düzeyinizi düşürmek için kilo vermeye çalışmak zorunda değilsiniz.

Biz psikiyatristler çok önermesek de zaman zaman belirli bir elbiseye girmek için ya da önemli bir hayat olayında bir düğün gibi daha iyi görünmek için de insanlar kilo vermek isteyebilirler.

Önemli olan bu çabanın gerçekçi olması ve sağlıklı hedefler konulması.

Kişinin içinde yanan motivasyon neyse onu kullanmak gerekiyor.

İnsanlar diyete başlarken bir takım pratik hedeflerle yola çıkıyorlar ama onları devam etmeye yöneltecek temel motivasyonlarını kendilerine bu süreçte hatırlatmıyorlar.

O yüzden lütfen elinize bir kâğıt alın, size hayatınızda ne konuda yardımcı olacağını düşünün.

Evet o neden o bikiniye girmek de olabilir, o düğünde daha iyi görünmek de olabilir.

Eğer o düğün iki hafta sonra değilse yine de motivasyonunuzu arttırmak için bu hedefi de kullanabilirsiniz.

Ama kısa süreli ve çok şekilsel hedeflerle yola çıkarsanız onları elde ettiğinizde çok kısa süre sonra yeniden eski yeme düzeninize döner ve tekrar kilo alırsınız ki dünyada birçok insanın yaşadığı sonuç bu diyetlerden sonra.

Daha uzun süreli daha sağlıkla ilgili daha temel şeyleri hedeflemelisiniz.

Örneğin daha sağlıklı olarak çocuklarınızı daha uzun süre görmek, torunlarınızla daha aktif bir şekilde oynamak veya belirli bir hastalığı önlemek ya da tekrarından kaçınmak çok net hedefler olabilir.

Kilo vermenin yaşamınızda yaratacağı canlılık, daha önce yapamadığınız bir takım şeyleri yapacak olmak sizi zaman geçtikçe zorlandığınız noktalarda destekleyecektir.

Bu nedenleri lütfen bir kenara yazın ve görebileceğiniz bir noktaya koyun.

Bu size diyet sürecinde gereken motivasyonu zorlandığınız noktalarda sağlayacaktır.

Motivasyonunuzu yaratmak için nedenlerinizi oluştururken görsel yöntemlerden de aslında faydalanabilirsiniz.

Bazı insanlar bir resmi gördüklerinde kendilerini dışarıdan gördüklerinde daha motive olabiliyorlar.

Danışanlarıma sıklıkla önerdiğim yöntemlerden bir tanesi de bir kilo albümü oluşturmak.

Eskiden bunu bastırılan bir takım fotoğraflarla yapıyordum.

Şimdi telefonlarımızda bir dosya oluşturmak çok kolay.

Kendinizi iyi hissettiğiniz, olmak istediğiniz durumu yansıtan bir takım resimler bulun.

Bu belki başka birinin resmi de olabilir eğer hiç sağlıklı kiloda olmadıysanız.

Bunu yaptıktan sonra hayatınız boyunca kilonuzun iniş çıkışlarını anlatan çarpıcı fotoğraflar bulun.

En iyi hissettiğiniz zamanı zaten bulmuştunuz ama kötü hissettiğiniz bir zaman,

kıyafetlerinizin içinde rahat hissetmediğiniz bir zaman,

kilo nedeniyle sağlığınızda bir zorlanma yaşadığınız bir zaman,

hatta farkına varmadığınız bir zamanda çekilmiş,

sizi olduğunuzdan çok farklı, yabancı biri gibi gösteren, bazen yaşlı gösteren bir fotoğrafınız.

Bunlarla bir zaman çizelgesi de yapabilirsiniz.

Bütün bunlara baktığınızda aslında kilonuzun daha iyi olduğu zamanlarda hissettiğiniz duygular,

yaşamınızın zor dönemlerinde aldığınız kilolar çok açık bir şekilde gözlerinizin önüne serilecek

ve bu size ne başarmak istediğiniz ve neyden kaçınmak istediğiniz konusunda bir yol gösterici olacak.

Bunları mümkün olduğunca görselleştirmek çok önemli.

Özellikle de hayal ettiğiniz sağlıklı kiloyu sık sık kendinize hatırlatmak çok önemli.

Bizim beynimiz şu andaki zevk veya şu andaki istekle gelecekteki bir hedefi karşılaştırmak gerektiğinde,

gelecekteki hedef çok net değilse her zaman anlık zevki tercih ediyor.

Dedik ya o eski zamanlardan gelen dinazor beyninden bahsediyoruz aslında.

Dolayısıyla hedefinizin ne olduğunu mümkün olduğunca görselleştirmek,

o hedefin yakın ve önemli olduğunu aslında beyninizin o bilinçli kısmına motivasyonu korumak için hatırlatmak gerekiyor.

Ne dedik? Hedeflerinizi yazın, o hedefleri kendinize hatırlatın.

İkincisi de mümkünse isterseniz telefonunuzda, isterseniz bastırarak

Diyet Sürecinde Motivasyon

https://video.neoskola.net/1738203696836.srt

Beslenme biçimimizi değiştirmeye, biraz kilo vermeye başlamadan önce motivasyonlarımızı gerçekçi hale getirmemiz çok önemli. Çünkü daha önce söylediğim gibi diyet sürecinde insanın zor bir şeyi başarmak için bu motivasyona çok ihtiyacı oluyor. Ben danışanlarıma her zaman neden kilo vermek istediklerini yazmalarını öneriyorum en başta. Daha hiçbir adım atmadan önce. Herkesin kilo vermek çabasında önemli bulduğu farklı noktalar var. Her zaman sadece sağlığınız için, sadece şeker düzeyinizi düşürmek için kilo vermeye çalışmak zorunda değilsiniz. Biz psikiyatristler çok önermesek de zaman zaman belirli bir elbiseye girmek için ya da önemli bir hayat olayında bir düğün gibi daha iyi görünmek için de insanlar kilo vermek isteyebilirler. Önemli olan bu çabanın gerçekçi olması ve sağlıklı hedefler konulması. Kişinin içinde yanan motivasyon neyse onu kullanmak gerekiyor. İnsanlar diyete başlarken bir takım pratik hedeflerle yola çıkıyorlar ama onları devam etmeye yöneltecek temel motivasyonlarını kendilerine bu süreçte hatırlatmıyorlar. O yüzden lütfen elinize bir kâğıt alın, size hayatınızda ne konuda yardımcı olacağını düşünün. Evet o neden o bikiniye girmek de olabilir, o düğünde daha iyi görünmek de olabilir. Eğer o düğün iki hafta sonra değilse yine de motivasyonunuzu arttırmak için bu hedefi de kullanabilirsiniz. Ama kısa süreli ve çok şekilsel hedeflerle yola çıkarsanız onları elde ettiğinizde çok kısa süre sonra yeniden eski yeme düzeninize döner ve tekrar kilo alırsınız ki dünyada birçok insanın yaşadığı sonuç bu diyetlerden sonra. Daha uzun süreli daha sağlıkla ilgili daha temel şeyleri hedeflemelisiniz. Örneğin daha sağlıklı olarak çocuklarınızı daha uzun süre görmek, torunlarınızla daha aktif bir şekilde oynamak veya belirli bir hastalığı önlemek ya da tekrarından kaçınmak çok net hedefler olabilir. Kilo vermenin yaşamınızda yaratacağı canlılık, daha önce yapamadığınız bir takım şeyleri yapacak olmak sizi zaman geçtikçe zorlandığınız noktalarda destekleyecektir. Bu nedenleri lütfen bir kenara yazın ve görebileceğiniz bir noktaya koyun. Bu size diyet sürecinde gereken motivasyonu zorlandığınız noktalarda sağlayacaktır. Motivasyonunuzu yaratmak için nedenlerinizi oluştururken görsel yöntemlerden de aslında faydalanabilirsiniz. Bazı insanlar bir resmi gördüklerinde kendilerini dışarıdan gördüklerinde daha motive olabiliyorlar. Danışanlarıma sıklıkla önerdiğim yöntemlerden bir tanesi de bir kilo albümü oluşturmak. Eskiden bunu bastırılan bir takım fotoğraflarla yapıyordum. Şimdi telefonlarımızda bir dosya oluşturmak çok kolay. Kendinizi iyi hissettiğiniz, olmak istediğiniz durumu yansıtan bir takım resimler bulun. Hedefiniz olacak bunlar. Bu belki başka birinin resmi de olabilir eğer hiç sağlıklı kiloda olmadıysanız. Bunu yaptıktan sonra hayatınız boyunca kilonuzun iniş çıkışlarını anlatan çarpıcı fotoğraflar bulun. En iyi hissettiğiniz zamanı zaten bulmuştunuz ama kötü hissettiğiniz bir zaman, kıyafetlerinizin içinde rahat hissetmediğiniz bir zaman, kilo nedeniyle sağlığınızda bir zorlanma yaşadığınız bir zaman, hatta farkına varmadığınız bir zamanda çekilmiş, sizi olduğunuzdan çok farklı, yabancı biri gibi gösteren, bazen yaşlı gösteren bir fotoğrafınız. Bunların hepsini önünüze koyun. Bunlarla bir zaman çizelgesi de yapabilirsiniz. Bütün bunlara baktığınızda aslında kilonuzun daha iyi olduğu zamanlarda hissettiğiniz duygular, yaşamınızın zor dönemlerinde aldığınız kilolar çok açık bir şekilde gözlerinizin önüne serilecek ve bu size ne başarmak istediğiniz ve neyden kaçınmak istediğiniz konusunda bir yol gösterici olacak. Bunları mümkün olduğunca görselleştirmek çok önemli. Özellikle de hayal ettiğiniz sağlıklı kiloyu sık sık kendinize hatırlatmak çok önemli. Bu yöntemin ekstra bir faydası var. Bizim beynimiz şu andaki zevk veya şu andaki istekle gelecekteki bir hedefi karşılaştırmak gerektiğinde, gelecekteki hedef çok net değilse her zaman anlık zevki tercih ediyor. Dedik ya o eski zamanlardan gelen dinazor beyninden bahsediyoruz aslında. Dolayısıyla hedefinizin ne olduğunu mümkün olduğunca görselleştirmek, o hedefin yakın ve önemli olduğunu aslında beyninizin o bilinçli kısmına motivasyonu korumak için hatırlatmak gerekiyor. Ne dedik? Hedeflerinizi yazın, o hedefleri kendinize hatırlatın. İkincisi de mümkünse isterseniz telefonunuzda, isterseniz bastırarak bir kilo çizelgesi ve hedeflediğiniz sağlıklı görünüşünüze dair bir görseli her zaman göz önünde bulundurun. Siz bunu hedefliyorsunuz, siz orada hissettiğiniz hafifliği, sağlığı, aktiviteyi hedefliyorsunuz. Bunu kendinize hatırlatın ki motivasyonunuz devam edebilsin.