Tarih Eğitimleri

Tarih

https://video.neoskola.net/1738318989294.srt

Cumhuriyet Devrimi’nin temelinde, Mustafa Kemal Atatürk’ün Osmanlı’nın çöküşü konusunda koyduğu doğru teşhis yatmaktadır.

Osmanlı İmparatorluğu’nun çöküşünün sebebi Endüstri Devrimi’ni anlamaması, dolayısıyla ona uyum sağlayamamasıdır. Mustafa Kemal Atatürk’ün bu gerçeği görmesi, tarihte Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşuna evrilmiştir.

Tarihe diyalektik olarak bakıldığında, endüstri devrimini başlatan olay Fatih Sultan Mehmet’in Doğu Roma’yı fethetmesi, Osmanlı Beyliği’nin imparatorluğa dönüşmesi ve Osmanlı İmparatorluğu’nun Avrasya'ya hâkim olmasıdır.

https://video.neoskola.net/1738318989023.srt

Bu eğitimde Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşunu, daha doğrusu önce Osmanlı'nın çöküşünü,

ondan sonra İstiklal Savaşı'nı, sonra Atatürk Devrimleri'ni bir tarihsel perspektif içinde,

bir tarih anlayışı içinde ve dialektik olarak Cumhuriyet Devrimi'yle birlikte

karşıtlarını da ele alarak inceleyeceğiz, irdeleyeceğiz.

Esas olarak Osmanlı niye çöktü, nasıl çöktü diye düşüneceğiz.

Bunun yanıtını Mustafa Kemal Paşa'nın, Atatürk'ün de aradığını göreceğiz.

Oradan kaynaklanan bir tavrı vurgulayacağız.

İstiklal Savaşı'yla birlikte yeni Türkiye Cumhuriyeti modelinin nasıl adım adım,

aynı anda eş zamanlı gerçekleştirildiğine dikkat çekeceğiz.

Bu sırada ortaya çıkan direnişleri yine göreceğiz dialektik bir tarih anlayışıyla.

Cumhuriyet'in kuruluşundan sonra bir din tarım toplumu niteliğindeki Osmanlı kalıntılarının

nasıl bir endüstri toplumuna dönüştürülmeye çalışıldığını irdeleyeceğiz.

Altı oku göreceğiz, onların anlamlarını irdeleyeceğiz.

Ondan sonra bu devrimin çağdaş dünyadaki yerini anlamaya, algılamaya çalışacağız.

İnsanlık tarihi içinde yerine oturtacağız ve en sonunda da günümüze gelip bugünden

hem geçmişe bakacağız, orada yapılan başarıları, orada elde edilen başarıları,

yapılan hataları, eksikleri, yanlışları görmeye çalışacağız.

Hem de ileriye dönük, geleceğe dönük bu devrimin nasıl bir çizgi izleyeceğini

irdelemeye, tahmin etmeye çalışacağız.

Cumhuriyet devriminin temelinde Osmanlı'nın çöküşüne doğru teşhis koymak yatar.

Şimdi biliyorsunuz tarih kitaplarında pek çok spekülasyon vardır.

En çok bilineni de Osmanlı İmparatorluğu'nun çökmesinin dinden ayrılmasına bağlayan

bir grubun görüşleriyle anlatılmasıdır.

Osmanlı İmparatorluğu zaman içinde dinden ayrılmış da onun için çökmüş.

Veya bir başka görüş, tamamen yanlış.

İmparatorluğun büyümesinin doğal sınırlara vardığı iddia edilir.

Yani doğal sınır, niye Viyana kapıları da ayrıca haritaya baktığınız zaman

doğal sınırın Baltık Denizi olduğunu görüyorsunuz.

Yok dinden sapmış da onun için çökmüş veya doğal sınırlarına varmış da çökmüş.

Osmanlı İmparatorluğu çok basit bir nedenle çöküyor ve bunu Mustafa Kemal Paşa o zaman

gördüğü için bütün olay Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşuna evriliyor.

Olay şu, Osmanlı İmparatorluğu endüstri devrimini anlayamadığı, kavrayamadığı

ve dolayısıyla ona intibak edemediği, uyum sağlayamadığı için çöktü.

Bakın tarih bir dialektik ilişkiler içinde anlaşılmak, görülmek zorundadır.

Şimdi Osmanlı tarihinin en önemli padişahı Fatih Sultan Mehmed'dir.

Çünkü Fatih Sultan Mehmed'e kadar Osmanlı bir beylik.

Üstelik de Yıldırım Beyazıt'tan sonra bayağı dağılan bir beylik falan.

Doğu Roma'yı fetheden Fatih Sultan Mehmed bu beyliği imparatorluk haline çeviriyor.

Doğu Roma'yı Fatih Sultan Mehmed devraldığı andan itibaren o dönem dünyasının,

yani Avrasya'nın bütün kan damarlarına, sinir uçlarına hakim oluyor.

Nedir o dönem Avrasya dünyasının önemi?

Veya o dönem Avrasya dünyası, o dönem dünyası, Avrasya'nın yaşaması, yürümesi,

nefes alması için gerekli olan şeyler nedir?

Çin'den İspanya'ya ve İngiltere'ye kadar uzanan ticaret yollarıdır.

Biri yukarıdan geçiyor, Karadeniz işte onun biraz üstü falan.

Öbürü tam ortadan geçiyor, Anadolu'dan, kervansaraylar falan malum.

Bir tanesi de daha aşağıdan Akdeniz'den geçiyor.

İşte kutsal topraklar diye Haçlıların geldiği yer.

Orayı da çünkü Müslümanlar falan alınca Avrupa ayağa kalkıyor çünkü ticaret yolu kesiliyor.

Bu üç yol, yani Karadeniz'in üstü, Anadolu ve Akdeniz'den geçen yolların hepsine

birden bu üç yola birden Fatih Sultan Mehmed hakim oluyor.

Bu Avrupa'yı özellikle Atlantik kıyısında olan ülkeleri müthiş bir paniğe sevk ediyor

ve bunlar yeni yollar aramaya başlıyorlar.

Yani bu anlamda tarihe dialektik olarak baktığınızda endüstri devrimini başlatan olay

Doğu Roma'nın Fatih Sultan Mehmed tarafından işgali, fethedilmesi ve Osmanlı İmparatorluğu'nun,

Osmanlı Beyliği'nin imparatorluk haline gelmesi, Osmanlı İmparatorluğu'nun Avrasya'ya hakim olmasıdır.

Bu anlamda coğrafi keşifler, Amerika'nın keşfi ve bütün coğrafi keşiflerle Amerika'nın keşfinden sonra

insanlık tarihine biçim veren endüstri devriminin başlaması Fatih Sultan Mehmed'in

İstanbul'u zapt etmesiyle, Doğu Roma'yı ele geçirmesiyle başlar.

Osmanlı Avrasya'nın hakimi olduktan sonra büyük bir rehavete kapılıyor.

Çünkü baktığınız zaman tarihe işte Sümerler'den geliyor, Mısır, Berken, Roma.

Roma İmparatorluğu, Roma'nın mirasçısı, Roma'nın devamı Osmanlı.

Dönem, dönem. Din, tarım imparatorlukları dönemi.

Kim o dönemde dünyaya hakimse o Avrasya'nın hakimi aslında.

Oyunu değiştiren, dünyanın tarihini değiştiren olay Bizans'ın, Doğu Roma'nın fethi.

Bu fethihten sonra paniğe kapılan yeni ticaret yolları arayan Avrupa'nın denizlere açılması,

yeni yerler keşfetmeleri, Amerika'ya itmeleri filan.

Şimdi Daron Acamoğlu'nun kitabında Milletlerin Çöküşü, Why Nations Fail diye bir kitap da yazılan tarihe göre

Fatih Sultan Mehmed'in ölümü sıralarında 1480'lerde Hollanda dolaşıyor arkadan Jakarta'ya,

Uzakdoğu'ya gidiyor ve oradaki muz ve kavuçuk ürünlerine el koymaya başlıyor.

Bakın daha Fatih, yani Fatih'in öldüğü sıralar.

Yani daha ikinci Beyazıt yok, yani Yavuz Sultan Selim yok, Kanlı Sultan Süleyman hiç yok.

Yani gelişme devri Fatih Sultan Mehmed'den sonra Beyazıt oğlu geliyor.

Sonra biliyorsunuz Yavuz Sultan Selim, sonra Muhteşem Süleyman, Kanlı Sultan Süleyman.

Daha onlar hiçbiri yokken Fatih'in Doğu Roma'yı zapt etmesi ve Avrasya'ya hakim olması

Batı'yı endüstri devrimine yol açacak olan yeni keşiflere yöneltiyor.

Osmanlı İmparatorluğu’nun Çöküşü

https://video.neoskola.net/subtitles/7FaxxH6zfAbAuoMe6-tr-1745883796569.srt

Bu eğitimde Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşunu, daha doğrusu önce Osmanlı'nın çöküşünü, ondan sonra İstiklal Savaşı'nı, sonra Atatürk Devrimleri'ni bir tarihsel perspektif içinde, bir tarih anlayışı içinde ve dialektik olarak Cumhuriyet Devrimi'yle birlikte karşıtlarını da ele alarak inceleyeceğiz, irdeleyeceğiz. Esas olarak Osmanlı niye çöktü, nasıl çöktü diye düşüneceğiz. Bunun yanıtını arayacağız. Bunun yanıtını Mustafa Kemal Paşa'nın, Atatürk'ün de aradığını göreceğiz. Oradan kaynaklanan bir tavrı vurgulayacağız. İstiklal Savaşı'yla birlikte yeni Türkiye Cumhuriyeti modelinin nasıl adım adım, aynı anda eş zamanlı gerçekleştirildiğine dikkat çekeceğiz. Bu sırada ortaya çıkan direnişleri yine göreceğiz dialektik bir tarih anlayışıyla. Cumhuriyet'in kuruluşundan sonra bir din tarım toplumu niteliğindeki Osmanlı kalıntılarının nasıl bir endüstri toplumuna dönüştürülmeye çalışıldığını irdeleyeceğiz. Bunların yöntemlerine bakacağız. Altı oku göreceğiz, onların anlamlarını irdeleyeceğiz. Ondan sonra bu devrimin çağdaş dünyadaki yerini anlamaya, algılamaya çalışacağız. İnsanlık tarihi içinde yerine oturtacağız ve en sonunda da günümüze gelip bugünden hem geçmişe bakacağız, orada yapılan başarıları, orada elde edilen başarıları, yapılan hataları, eksikleri, yanlışları görmeye çalışacağız. Hem de ileriye dönük, geleceğe dönük bu devrimin nasıl bir çizgi izleyeceğini irdelemeye, tahmin etmeye çalışacağız. Cumhuriyet devriminin temelinde Osmanlı'nın çöküşüne doğru teşhis koymak yatar. Şimdi biliyorsunuz tarih kitaplarında pek çok spekülasyon vardır. En çok bilineni de Osmanlı İmparatorluğu'nun çökmesinin dinden ayrılmasına bağlayan bir grubun görüşleriyle anlatılmasıdır. Osmanlı İmparatorluğu zaman içinde dinden ayrılmış da onun için çökmüş. Veya bir başka görüş, tamamen yanlış. İmparatorluğun büyümesinin doğal sınırlara vardığı iddia edilir. Ne demek doğal sınır? Yani doğal sınır, niye Viyana kapıları da ayrıca haritaya baktığınız zaman doğal sınırın Baltık Denizi olduğunu görüyorsunuz. Bunlar bir takım uydurmalardır. Tarihe aykırı uydurmalardır. Yok dinden sapmış da onun için çökmüş veya doğal sınırlarına varmış da çökmüş. Hayır. Osmanlı İmparatorluğu çok basit bir nedenle çöküyor ve bunu Mustafa Kemal Paşa o zaman gördüğü için bütün olay Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşuna evriliyor. Olay şu, Osmanlı İmparatorluğu endüstri devrimini anlayamadığı, kavrayamadığı ve dolayısıyla ona intibak edemediği, uyum sağlayamadığı için çöktü. Bakın tarih bir dialektik ilişkiler içinde anlaşılmak, görülmek zorundadır. Şimdi Osmanlı tarihinin en önemli padişahı Fatih Sultan Mehmed'dir. Çünkü Fatih Sultan Mehmed'e kadar Osmanlı bir beylik. Üstelik de Yıldırım Beyazıt'tan sonra bayağı dağılan bir beylik falan. Doğu Roma'yı fetheden Fatih Sultan Mehmed bu beyliği imparatorluk haline çeviriyor. Bir anlamda Doğu Roma'yı devralıyor. Doğu Roma'yı Fatih Sultan Mehmed devraldığı andan itibaren o dönem dünyasının, yani Avrasya'nın bütün kan damarlarına, sinir uçlarına hakim oluyor. Nedir o dönem Avrasya dünyasının önemi? Veya o dönem Avrasya dünyası, o dönem dünyası, Avrasya'nın yaşaması, yürümesi, nefes alması için gerekli olan şeyler nedir? Çin'den İspanya'ya ve İngiltere'ye kadar uzanan ticaret yollarıdır. Üç tane ticaret yolu var. Biri yukarıdan geçiyor, Karadeniz işte onun biraz üstü falan. Öbürü tam ortadan geçiyor, Anadolu'dan, kervansaraylar falan malum. Bir tanesi de daha aşağıdan Akdeniz'den geçiyor. İşte kutsal topraklar diye Haçlıların geldiği yer. Orayı da çünkü Müslümanlar falan alınca Avrupa ayağa kalkıyor çünkü ticaret yolu kesiliyor. Bu üç yol, yani Karadeniz'in üstü, Anadolu ve Akdeniz'den geçen yolların hepsine birden bu üç yola birden Fatih Sultan Mehmed hakim oluyor. Bu Avrupa'yı özellikle Atlantik kıyısında olan ülkeleri müthiş bir paniğe sevk ediyor ve bunlar yeni yollar aramaya başlıyorlar. Yani bu anlamda tarihe dialektik olarak baktığınızda endüstri devrimini başlatan olay Doğu Roma'nın Fatih Sultan Mehmed tarafından işgali, fethedilmesi ve Osmanlı İmparatorluğu'nun, Osmanlı Beyliği'nin imparatorluk haline gelmesi, Osmanlı İmparatorluğu'nun Avrasya'ya hakim olmasıdır. Tarih böyle işliyor. Bu anlamda coğrafi keşifler, Amerika'nın keşfi ve bütün coğrafi keşiflerle Amerika'nın keşfinden sonra insanlık tarihine biçim veren endüstri devriminin başlaması Fatih Sultan Mehmed'in İstanbul'u zapt etmesiyle, Doğu Roma'yı ele geçirmesiyle başlar. Osmanlı Avrasya'nın hakimi olduktan sonra büyük bir rehavete kapılıyor. Artık dünya imparatorluğudur. Osmanlı'yı küçümsememek lazım. Çünkü baktığınız zaman tarihe işte Sümerler'den geliyor, Mısır, Berken, Roma. Roma İmparatorluğu, Roma'nın mirasçısı, Roma'nın devamı Osmanlı. Dönem, dönem. Din, tarım imparatorlukları dönemi. Kim o dönemde dünyaya hakimse o Avrasya'nın hakimi aslında. Oyunu değiştiren, dünyanın tarihini değiştiren olay Bizans'ın, Doğu Roma'nın fethi. Bu fethihten sonra paniğe kapılan yeni ticaret yolları arayan Avrupa'nın denizlere açılması, yeni yerler keşfetmeleri, Amerika'ya itmeleri filan. Şimdi Daron Acamoğlu'nun kitabında Milletlerin Çöküşü, Why Nations Fail diye bir kitap da yazılan tarihe göre Fatih Sultan Mehmed'in ölümü sıralarında 1480'lerde Hollanda dolaşıyor arkadan Jakarta'ya, Uzakdoğu'ya gidiyor ve oradaki muz ve kavuçuk ürünlerine el koymaya başlıyor. Bakın daha Fatih, yani Fatih'in öldüğü sıralar. Yani daha ikinci Beyazıt yok, yani Yavuz Sultan Selim yok, Kanlı Sultan Süleyman hiç yok. Yani torunun torunun torunu. Yani gelişme devri Fatih Sultan Mehmed'den sonra Beyazıt oğlu geliyor. Sonra biliyorsunuz Yavuz Sultan Selim, sonra Muhteşem Süleyman, Kanlı Sultan Süleyman. Daha onlar hiçbiri yokken Fatih'in Doğu Roma'yı zapt etmesi ve Avrasya'ya hakim olması Batı'yı endüstri devrimine yol açacak olan yeni keşiflere yöneltiyor.

https://video.neoskola.net/1738319808020.srt

Tarihe damgasını vuran dâhilerden Fatih Sultan Mehmet, Osmanlı'yı mevcut dünyanın egemeni yaparken diyalektik olarak aynı zamanda Endüstri Devrimi’nin başlamasına sebep olmuştur. İnsanlık tarihine damgasını vuran bu gelişme, Osmanlı’nın da çöküşünün başlangıç noktasıdır.

Osmanlı’da batılılaşmanın kaynağı saraydır. Çöküşün farkına varan saray, çareyi de fabrikalar kurmakta ve uzmanlar getirtmekte aramış ancak geç kalmıştır. Osmanlı'nın talihsizliği, çöküşü ancak yok olmaya başladığı noktada algılamış olmasıdır.

Düyûn-ı Umûmiye’nin ilan edildiği II. Abdülhamid dönemi, Osmanlı’nın hem Kuzey Afrika, Mısır, Balkanlar gibi çok büyük topraklar kaybettiği hem de mali egemenliğini kaybettiği dönemdir. 

Mustafa Kemal Atatürk, 1900'lerin başında Osmanlı İmparatorluğu'nda hilafet ve saltanat döneminin bittiğini fark etmiş, yeni bir devlet ve yeni bir toplum gereksinimini görmüştür.

https://video.neoskola.net/1738319807809.srt

Tarihe diyalektik olarak baktığımızda her başarının, her zaferin bir etkisi oluyor.

Hem onun paralelinde bir takım değişme ve gelişmeler ortaya çıkıyor.

Hem de onu dengeleyen, onu durduran, ona karşı olan bir takım oluşumlar ortaya çıkıyor.

Şimdi Fatih Sultan Mehmed de Doğu Roma'yı, İstanbul'u zapt ettiği zaman Avrasya'nın

Ama birdenbire o Çin'den İspanya'ya, İngiltere'ye kadar giden ticaret yolları Osmanlı'nın

denetimine geçince Atlantik kıyısındaki ülkeler paniğe kapılıyorlar ve yeni

Bu arada gidip birisi de kafasını birileri Amerika Birleşik Devletleri'nin şimdi üzerinde

olduğu Güney ve Kuzey Amerika kıtalarına vuruyor ve dünya değişiyor.

Fatih Sultan Mehmed'in dünyası Avrasya.

Yeni dünya, yani Endüstri Devrimi'nin dünyası Amerikalı dünya.

Ve tarihçiler gösteriyorlar ki daha Fatih Sultan Mehmed'in ölümü sıralarında Hollanda

örneğin dönmüş, dolaşmış, gitmiş, uzak doğudaki kavuçuk ve muz kaynaklarını el

Daha o zaman başlıyor Batı'nın Osmanlı'ya karşı aldığı önlemler, yeni ticaret

Şimdi tarihe böyle baktığınız zaman her şey çok daha net olarak gözüküyor.

O andan itibaren Osmanlı'nın zirveye çıktığı yani andan itibaren ölümü de başlıyor.

Bakın hiç kimse üzülmesin, bu şuna benzer, insanlar ne zaman ölmeye başlar?

İnsanlar doğdukları anda ölmeye başlarlar.

İmparatorluklar ne zaman çökmeye başlarlar?

Yani Fatih Sultan Mehmed gerçekten büyük bir dahi, gerçekten bütün insanlığı etkiliyor

Osmanlı'yı da mevcut dünyanın egemeni yapıyor ama dialektik olarak aynı şekilde,

aynı gücüyle, aynı zaferiyle insanlık tarihine damgasını vurduğu anda Endüstri

Devrimi'ni de başlatıyor, coğrafi keşifler, Amerika'nın keşfi vesaire.

Şimdi Osmanlı işte bu yüzden çöküyor.

Osmanlı'nın çöküşünü ilk kim algılıyor?

Osmanlı'nın çöküşünü ilk saray algılıyor.

Çünkü o sırada devlet, statistik, enstitüsü filan yok.

Çünkü bütün toprakların, imparatorluğun sahibi saray.

Para bitince ne yapar o dönem imparatorlukları?

Hepsi Osmanlı başta olmak kaydıyla sefere çıkar.

Oralardan işte aldığı paraları, ganimeti vesairesiyle gelir.

Şimdi imparatorluk çökmeye başlayınca,

yani batıdaki endüstri devrimi güçlenmeye ve yükselmeye başlayınca gene para bitiyor.

Para bitince hadi sefere çıkalım diyorlar diyor padişah.

Adamları diyor ki sefere çıkacak durumda değiliz.

Efendim bizim iman dolu göğsümüz var ama onların tüfekleri daha iyi.

Burada işte o zaman batılılaşma başlıyor.

Osmanlı'da batılılaşma saraydan başlıyor.

Yani çünkü çöküşü saray algılıyor.

Yani şimdi batı tarihindeki endüstrileşmenin ortaya çıkmasıyla sermayenin güçlenmesi

ve sermayenin güçlenmesi sonunda işçi sınıfının ortaya çıkması ve güçlenmesi

O modele göre yani batıdaki sermaye ve işçi sınıflarının gelişmesi modeline göre

Osmanlı tarihine bakanlar yanılıyorlar.

Mesela ayaklanan ve şeriat isteyen yeniçerileri ilerici sanmak gibi çok önemli tarihsel,

toplum bilimsel hatalara, ekonomik hatalara düşüyorlar.

Oysa batılılaşmanın kaynağı saraydır.

Çünkü çöküşü saray algılamıştır.

Çareyi de fabrika kurmakta, o fabrikaları kurmak için işte uzman getirtmekte filan aramaktadır.

Osmanlı'nın talihsizliği çöküşü ancak yok olmaya başlayan bir sürecin başında algılamış olmasıdır.

Ondan sonra yaptığı her şey, yaptığı her şey endüstri devrimini gerçekleştirip

güçlenen Avrupa'nın daha çok emrine girmeye yol açmıştır.

Örneğin Tanzimat Fermanı tarihte bize batılılaşma ve uygarlaşma diye öğretilen Tanzimat Fermanı

aslında İngiliz-Osmanlı ticaret anlaşmasının bir sonucudur.

Ve daha kolay, Batı'nın İngilizlerin yani Osmanlı'yı daha kolay sömürmesi için icat edilen bir yapıdır.

Şimdi peki buraya nasıl giriyor Osmanlı?

Bu çarka Batı endüstrileşirken kendisi dünyanın egemeniyim diye rehavet içinde yaşarken giriyor.

Peki Batı nasıl pençesine alıyor Osmanlı'yı?

Şimdi bakarsanız tarihe özellikle İngilizlerin sürekli olarak Osmanlı'ya borç vermeye çalıştığını görürsünüz.

Bu arada Osmanlı'nın endüstri devriminin gelişmesiyle tarım döneminde kalan Osmanlı'nın

yavaş yavaş paylaşılma meselesi ortaya çıkıyor.

Bu iki büyük rakip Osmanlı İmparatorluğunu paylaşmak ve bölmek için birbirleriyle de rekabet halindeler.

Çöküşü Doğuran Zaferler

https://video.neoskola.net/subtitles/bCw9ew2ZtuQZJ9H5b-tr-1745886314212.srt

Tarihe diyalektik olarak baktığımızda her başarının, her zaferin bir etkisi oluyor. Bir karşıtı gelişiyor. Hem onun paralelinde bir takım değişme ve gelişmeler ortaya çıkıyor. Hem de onu dengeleyen, onu durduran, ona karşı olan bir takım oluşumlar ortaya çıkıyor. Şimdi Fatih Sultan Mehmed de Doğu Roma'yı, İstanbul'u zapt ettiği zaman Avrasya'nın egemeni oluyor, hükümdarı oluyor. Ama birdenbire o Çin'den İspanya'ya, İngiltere'ye kadar giden ticaret yolları Osmanlı'nın denetimine geçince Atlantik kıyısındaki ülkeler paniğe kapılıyorlar ve yeni ticaret yolları aramaya başlıyorlar. Bu arada gidip birisi de kafasını birileri Amerika Birleşik Devletleri'nin şimdi üzerinde olduğu Güney ve Kuzey Amerika kıtalarına vuruyor ve dünya değişiyor. Fatih Sultan Mehmed'in dünyası Avrasya. Yeni dünya, yani Endüstri Devrimi'nin dünyası Amerikalı dünya. Ve tarihçiler gösteriyorlar ki daha Fatih Sultan Mehmed'in ölümü sıralarında Hollanda örneğin dönmüş, dolaşmış, gitmiş, uzak doğudaki kavuçuk ve muz kaynaklarını el koymuş. Daha o zaman başlıyor Batı'nın Osmanlı'ya karşı aldığı önlemler, yeni ticaret yolları vesaire. Şimdi tarihe böyle baktığınız zaman her şey çok daha net olarak gözüküyor. O andan itibaren Osmanlı'nın zirveye çıktığı yani andan itibaren ölümü de başlıyor. Bakın hiç kimse üzülmesin, bu şuna benzer, insanlar ne zaman ölmeye başlar? İnsanlar doğdukları anda ölmeye başlarlar. İmparatorluklar ne zaman çökmeye başlarlar? Kuruldukları andan itibaren. Yani Fatih Sultan Mehmed gerçekten büyük bir dahi, gerçekten bütün insanlığı etkiliyor ve tarihe damgasını vuruyor. Osmanlı'yı da mevcut dünyanın egemeni yapıyor ama dialektik olarak aynı şekilde, aynı gücüyle, aynı zaferiyle insanlık tarihine damgasını vurduğu anda Endüstri Devrimi'ni de başlatıyor, coğrafi keşifler, Amerika'nın keşfi vesaire. Tarihe böyle bakmak lazım. Şimdi Osmanlı işte bu yüzden çöküyor. Kim algılıyor? Osmanlı'nın çöküşünü ilk kim algılıyor? Osmanlı'nın çöküşünü ilk saray algılıyor. Çünkü o sırada devlet, statistik, enstitüsü filan yok. Saray var. Niye saray var? Çünkü bütün toprakların, imparatorluğun sahibi saray. Para bitiyor. Hazinede para bitiyor. Para bitince ne yapar o dönem imparatorlukları? Hepsi Osmanlı başta olmak kaydıyla sefere çıkar. Zafer kazanır, toprakları fetheder. Oralardan işte aldığı paraları, ganimeti vesairesiyle gelir. Daha kendi devletini besler. Şimdi imparatorluk çökmeye başlayınca, yani batıdaki endüstri devrimi güçlenmeye ve yükselmeye başlayınca gene para bitiyor. Para bitince hadi sefere çıkalım diyorlar diyor padişah. Adamları diyor ki sefere çıkacak durumda değiliz. Niye? Para yok. Niye para yok? Bir önceki seferde çünkü yenildik. Peki niye yenildik? Bizim iman dolu göğsümüz var. Efendim bizim iman dolu göğsümüz var ama onların tüfekleri daha iyi. Veya onların tüfekleri var. Bizde henüz o kadar çok tüfek yok. Peki getirin tüfekleri. Efendim iyilerini vermiyorlar. Peki üretin. Burada işte o zaman batılılaşma başlıyor. Osmanlı'da batılılaşma saraydan başlıyor. Neden? Bu nedenle. Yani çünkü çöküşü saray algılıyor. Yani şimdi batı tarihindeki endüstrileşmenin ortaya çıkmasıyla sermayenin güçlenmesi ve sermayenin güçlenmesi sonunda işçi sınıfının ortaya çıkması ve güçlenmesi Osmanlı'da görünmüyor. O modele göre yani batıdaki sermaye ve işçi sınıflarının gelişmesi modeline göre Osmanlı tarihine bakanlar yanılıyorlar. Hem de büyük ölçüde yanılıyorlar. Mesela ayaklanan ve şeriat isteyen yeniçerileri ilerici sanmak gibi çok önemli tarihsel, toplum bilimsel hatalara, ekonomik hatalara düşüyorlar. Oysa batılılaşmanın kaynağı saraydır. Çünkü çöküşü saray algılamıştır. Çareyi de fabrika kurmakta, o fabrikaları kurmak için işte uzman getirtmekte filan aramaktadır. Ama çok geçtir, çok geçtir. Osmanlı'nın talihsizliği çöküşü ancak yok olmaya başlayan bir sürecin başında algılamış olmasıdır. Ondan sonra yaptığı her şey, yaptığı her şey endüstri devrimini gerçekleştirip güçlenen Avrupa'nın daha çok emrine girmeye yol açmıştır. Örneğin Tanzimat Fermanı tarihte bize batılılaşma ve uygarlaşma diye öğretilen Tanzimat Fermanı aslında İngiliz-Osmanlı ticaret anlaşmasının bir sonucudur. Ve daha kolay, Batı'nın İngilizlerin yani Osmanlı'yı daha kolay sömürmesi için icat edilen bir yapıdır. Maalesef öyle oluyor. Diyalektik böyle bir şey. Şimdi peki buraya nasıl giriyor Osmanlı? Bu çarka nasıl giriyor? Bu çarka Batı endüstrileşirken kendisi dünyanın egemeniyim diye rehavet içinde yaşarken giriyor. Peki Batı nasıl pençesine alıyor Osmanlı'yı? Çok basit. Şimdi bakarsanız tarihe özellikle İngilizlerin sürekli olarak Osmanlı'ya borç vermeye çalıştığını görürsünüz. Bu kayıtlarda var. Habire borç öneriyorlar. Osmanlı da daha ona yanaşmıyor. Bu arada Osmanlı'nın endüstri devriminin gelişmesiyle tarım döneminde kalan Osmanlı'nın yavaş yavaş paylaşılma meselesi ortaya çıkıyor. İki tane büyük rakip var. Bir tanesi Rusya, bir tanesi İngiltere. Bu iki büyük rakip Osmanlı İmparatorluğunu paylaşmak ve bölmek için birbirleriyle de rekabet halindeler. Fransa ve Almanya sonradan giriyor. Hele Amerika 1900'lerden sonra işe müdahale ediyor, karışıyor. Peki Osmanlı'yı nasıl egemenlikleri altına almaya çalışıyorlar? İşte orada tarihin en önemli ilkelerinden iki tanesine birden tanık oluyoruz. Biri Rusya'nın yaptığıdır. Osmanlı'nın içindeki Hıristiyan azınlıkların üzerinden İmparatorluğu denetlemeye çalışıyor. Temeli 1774 Küçük Kaynarca Antlaşması. Rus Çarı'nı Osmanlı'daki ortodoks tebaanın yani Ermenilerin koruyucusu kabul ediyor. Ve Ermenilerin kilisesinin bakımı, onarımı, onların hakları vesairesiyle birdenbire Büyük ağabey Rusya, Osmanlı'da söz sahibi oluyor. Kim telaşlanıyor? İngiltere. Müthiş telaşlanıyor. 1774 Küçük Kaynarca Antlaşması. Bunu hiç unutmayın bu tarihi. 1774 Küçük Kaynarca. İngiltere müthiş telaşlanıyor çünkü 1774'ten itibaren Osmanlı Rusya'nın etkisine giriyor. Bütün o Ermeni olayları, şunlar bunlar yani Ermeni milliyetçiliğinin çıkışı, Osmanlı, Ermeni, Kürtler, Türkler, Ermeniler arasındaki karşılıklı kırımlar vesaire hepsi şimdi artık sahneye çıkıyor bundan sonra. Ne yapıyor peki İngiltere? Birinci kaldıraç, birinci kaldıraç Rusya'nın kullandığı din, vesep ve ırk kaldıracı. Bunu hiç unutmayın. Emperyalizm daima bunları kullanır. Din, mesep, ırk ve milliyet. Her yerde hala yani Hindistan, Pakistan, Keşmir'e bakın aynı şey Orta Doğu'ya bakın. Yani Hıristiyan Amerikan ordusu geldi Irak'ta ve Suriye'de. Sünnilerle Şiiler yani Müslümanlar birbirlerini Hıristiyan Amerikan ordusunun öldürdüğünden daha fazla sayıda adam öldürerek birbirleriyle kavgaya tutuştular filan. İngiltere fakat Rusya'nın bu ortodoksluk üzerinden 1774 Küçük Kaynarca Antlaşması'yla girdiği egemenlik arayışına çok farklı bir yöntemle cevap veriyor. Bütün İngiliz sefirleri Osmanlı'ya borç vermeye çalışıyorlar. Uğraşıyorlar uğraşıyorlar veremiyorlar bir türlü. Sonunda 1854 Kırım Savaşı. Bir biçimde Osmanlı'yı Rusya'ya karşı kendileriyle birlikte savaşa ikna ediyorlar. Fakat Osmanlı savaşa girmemek için diyor, param yok, imkanlarım yok filan diyor. İşte o zaman diyor ki İngiltere ben sana para veririm. Ve ilk borç, bakın çok önemli burası, ilk borç Kırım Savaşı dolayısıyla İngiltere'den Osmanlı'ya veriliyor. Yıl 1854-1856. Kırım Savaşı'nda Osmanlı'nın hiçbir kazancı olmuyor. Eskisi gibi değil. Yani işte bir takım yerleri zapt edip, kelleleri kesip, yağmalayıp oradan bir sonuç alamıyor. Savaş sonunda hiçbir ganimeti yok. Hiçbir getirisi yok. E borcu ödemek vakti geliyor, borcu ödeyemiyor. O zaman İngiltere diyor ki tamam peki, faizi bindirelim, bir faiz daha bindirelim bunun üstüne, erteleyelim diyor. Bakın 1856 savaşın bitişi. Şimdi bir soru hepimize. Osmanlı İmparatorluğu ne zaman çöktü? Osmanlı İmparatorluğu 1881 tarihinde çöktü. 1881'de Osmanlı'nın çökmesinin sebebi Mustafa Kemal'in o yıl doğması değil. 1881'de Osmanlı'nın çökmesinin sebebi Düğün-i Uğumiye İdaresi'nin kurulması. Düğün-i Uğumiye İdaresi nedir? Genel borçlar yönetimi. Nedir o? O şu, Osmanlı'nın en fazla gelir getiren vergilerini el konuyor. Tuz, tütün, pamuk filan gibi. Vergileri el koyuyor. Vergileri el konduğu andan itibaren Osmanlı bitiyor. Yok artık. Hem fiilen bitiyor, yani geliri yabancılara gitmeye başlıyor, hem simgesel olarak bitiyor. Simgesel olarak bittiğini şuradan anlayabilirsiniz. Türk İslam geleneğinde bir devletin kuruluşu, bir hükümdarın gelişi iki şekilde ilan edilir. Hutbe okutulur, sikke bastırılır o kişi hakkına, o kişi adına. Hutbe okutulur, yani Allah'ın adına artık sizi bu yönetecek denir dine göre. Sikke bastırılır, onun adı ve resmi hangisi varsa yani mali onun emrindedir artık. Vergileri o toplayacaktır. Vergileri artık Osmanlı toplayamıyor. 1881'dir Osmanlı'nın bitişi. Şimdi Osmanlı'nın paylaşım kavgasında Rusya ile İngiltere arasındaki rekabeti hatırlayalım. Rusya 1774 Küçük Kaynarca Antlaşması ile Osmanlı üzerindeki Ortodoks tebadan, Ermeniler üzerinden sızıyor. İngiltere telaşlanıp borç vermeye kalkıyor. Osmanlı'yı Rusya'ya karşı kışkırtıyor, savaşa sokuyor, borç veriyor. 1856, 1881 çöküş. 1856'dan 1881'e 25 sene var. Borcu veriyor, 25 sene sonra iflas ettiriyor. 25 sene. İlk borcu veriyor, 25 sene sonra egemenlik altına alıyor. Ondan sonra, 1881'den sonra Osmanlı İmparatorluğu Sunni teneffüsle yaşatılıyor. Sunni teneffüs. 1881 yılında Düğün Umumiye'nin ilan edildiği sırada Padişah Abdülhamit. Abdülhamit dönemi Osmanlı'nın bittiği hem çok büyük toprakları kaybettiği hem de mali egemenliğini kaybettiği dönemdir. Yani Abdülhamit döneminde Osmanlı Kuzey Afrika'yı kaybediyor, Mısır'ı kaybediyor, Balkanları kaybediyor. 1 milyon kilometre kareden fazla kaybediyor. Toprak kaybı gene bir ölçüde belki telafi edilebilir. Ama Düğün Umumiye ilan edildiği andan itibaren artık İmparatorluğu'nun hiçbir gücü kalmıyor. Neden? Çünkü tarım devriminde kalmış, batı endüstrileşmiş ve güçlenmiş. Mustafa Kemal Atatürk, benim burada size anlattığım bu tarihi 1900'lerin başında böyle görüyor. Olayın temeli bu. Olayın esası bu. Şimdi bu eğitimi veren ben Mustafa Kemal'i de gördüm, Hitler'i de gördüm, Lenin'i, Stalin'i de yaşadım. Ondan sonra Mustafa Kemal Atatürk'ün görmediği, yaşamadığı zaten İkinci Dünya Savaşı'nı gördüm. Soğuk Savaşı gördüm, Sovyetlerin çöküşünü gördüm. İktisat okuduk, toplum bilimi okuduk, siyaset bilimi okuduk. Bütün bu dünya tarihini şimdi egemeniz. 1900'lerin başında Mustafa Kemal Paşa aynen benim size bu anlattığım tarihi görüyor. Ve diyor ki, Osmanlı'da hilafetin, saltanatın, padişahlığın dönemi bitmiştir. Yeni bir devlet, yeni bir toplum, yeni bir toplum gerekiyor.

https://video.neoskola.net/1738757038980.srt

Atatürk’ün Cumhuriyet Devrimi’ni iyi anlayabilmenin şartlarından biri tarihe diyalektik açıdan, zıtların etkileşimi olarak bakabilmektir.

Tarihe bakarken kaçınılması gereken ve sık sık yapılan iki hata vardır: Tarihe bugünkü değer yargılarıyla bakılması ve o günün kendine özgü koşullarının ihmal edilmesi.

Atatürk’ün Cumhuriyet Devrimi’ni ve tarihteki yerini iyi anlayabilmek için insanlık tarihindeki dört toplum modelini bilmek gerekir. Bu dört model toplayıcı avcı, tarım, endüstri toplumu ve bilişim toplumu modelidir.

https://video.neoskola.net/1738757038630.srt

Atatürk'ün cumhuriyet devrimini iyi anlamak için tarihsel diyalektik ile buna bakmak lazım.

Yani tarihe diyalektik açıdan bakmak lazım.

Ne demek tarihe diyalektik açıdan bakmak?

Zıtların etkileşimi olarak bakmak lazım tarihe.

O tarihsel olayın hem kendi paralelinde hem de kendisine karşı olan bazı sonuçları ortaya çıkıyor.

Yani bir anlamda etki tepki, sentez, ondan sonra o sentez tekrar etki oluyor filan böyle bir

hep zıtların etkileşimi biçiminde gelişiyor.

Yani şöyle belki anlatmak lazım tarihsel diyalektik etkileşimini.

Müslümanlar gelip Doğu Akdeniz'i işgal ettikleri, zapt ettikleri zaman Batı Haçlı Seferlerine başlıyor.

Haçlı Seferlerinin gelmesi hem Anadolu'da hem Doğu'da İslam'ın, Türklerin, Arapların

Ama ondan sonra Osmanlı'nın gelişmesi İstanbul'un zaptına gidiyor, Roma'nın zaptına kadar gidiyor.

Ve böylece tekrar Haçlıların sonunda bir Müslüman Osmanlı egemenliği ortaya çıkıyor.

Fakat Doğu Roma'nın zaptı, Fatih Sultan Mehmet tarafından zaptı, bu sefer Avrasya'nın

ticaret yolları Osmanlı'nın eline geçtiği için Batı'daki ülkeleri, Atlantik kıyısındaki

ülkeleri yeni coğrafi keşiflere yönlendiriyor.

Böyle bir zıtların etkileşimi, böyle bakmak lazım.

Yani bir başka örnek şöyle verilebilir.

Napolyon örneğin Fransız devriminin ürettiği en önemli kişi.

Şimdi herkes Napolyon'u hep büyük komutanlığıyla anar.

Oysa Napolyon kanunları, Napolyon yasaları, Napolyon'un Avrupa'da zapt ettiği yerlere

uyguladığı kanunlar kapitalizmin temel kanunlarıdır.

Yani bu anlamda Fransız devriminin ürettiği Napolyon aslında endüstri devriminin dayandığı

kapitalist sistemin yasalarını getiriyor.

Yani iş yeri nedir, işçi nedir, para nasıl denetlenir filanına kadar giden çağdaş

kapitalizmin, liberalizmin ve tabi emperyalizmin temelinde yatan bütün şeyleri Napolyon temellerini

Yani ne olay olmuş, o olayın karşıtları nelermiş, o olay hangi zıt sonuçlar doğurmuş

Şimdi biz de Osmanlı tarihine bakarken Fatih Sultan Mehmet evet yeni çağ başlattı

denir, orta çağ bitirdi, doğru ama onun sonunda Rönesans ve reformla başlayan endüstri

devriminin sonunda dönüp Osmanlı'yı yok ettiği söylenmez.

Sadece Rönesans ve reformu başlattığı söylenir, orada bırakılır.

Sonra da Osmanlı'nın yıkılış dönemine geçilir.

Oysa bunlar hepsi dialektik bir etkileşim içindeki sonuçlardır.

Tabi dialektik olarak tarihe bakmak bir başka şeyi daha getiriyor.

Nicelik değişmesi yani sayı artışı sonunda niteliğe yani mahiyet değişmesine yol açıyor.

Bir kişinin siyasal görüşü, bir kişinin siyasal görüşü.

Daha çok artarsa yüzbinler, milyona çıkıyor büyük parti.

Daha da büyüyor muhalefet, ana muhalefet.

Daha fazla oy aldığı zaman da iktidar oluyor.

Yani niceliksel sayı değişmesi niteliği değiştiriyor.

Meşhur hikaye hani bir ipliği çekersen tak diye kopuyor, beş iplik bir sicim ediyor,

beş sicim bir halat ediyor, onu koparamıyorsun.

Yani Osmanlı'nı göreceğiz örneğin çöküşü de ilk borcu alması ve onun faizi falan öyle iflas ettiriyorlar falan.

Bu dialektiyi bilmemiz lazım tarihe bakarken.

Bugünkü değer yargılarımızla tarihe bakmayacağız ve o günün koşullarını ihmal etmeyeceğiz.

Hem bugünün değer yargılarıyla bakmayacağız hem de o günün koşullarının kendine özgü koşullarına dikkat edeceğiz.

Diyalektik tarih anlayışı böyle olacak.

Şimdi Atatürk devrimini, Cumhuriyet devrimini iyi anlayabilmek için,

insanlık tarihi içerisinde yerine iyi oturtturabilmek için insanlık tarihinin geçirdiği,

İnsanlık Tarihi Çerçevesinde Cumhuriyet Devrimi

https://video.neoskola.net/subtitles/vJQpQ3wgxoo9knAxq-tr-1745886534852.srt

Atatürk'ün cumhuriyet devrimini iyi anlamak için tarihsel diyalektik ile buna bakmak lazım. Yani tarihe diyalektik açıdan bakmak lazım. Ne demek tarihe diyalektik açıdan bakmak? Zıtların etkileşimi olarak bakmak lazım tarihe. Yani bir tarihsel olay oluyor. O tarihsel olayın hem kendi paralelinde hem de kendisine karşı olan bazı sonuçları ortaya çıkıyor. Yani bir anlamda etki tepki, sentez, ondan sonra o sentez tekrar etki oluyor filan böyle bir hep zıtların etkileşimi biçiminde gelişiyor. Yani şöyle belki anlatmak lazım tarihsel diyalektik etkileşimini. Müslümanlar gelip Doğu Akdeniz'i işgal ettikleri, zapt ettikleri zaman Batı Haçlı Seferlerine başlıyor. Haçlı Seferlerinin gelmesi hem Anadolu'da hem Doğu'da İslam'ın, Türklerin, Arapların ilerlemesini durduruyor ve engelliyor. Ama ondan sonra Osmanlı'nın gelişmesi İstanbul'un zaptına gidiyor, Roma'nın zaptına kadar gidiyor. Ve böylece tekrar Haçlıların sonunda bir Müslüman Osmanlı egemenliği ortaya çıkıyor. Fakat Doğu Roma'nın zaptı, Fatih Sultan Mehmet tarafından zaptı, bu sefer Avrasya'nın ticaret yolları Osmanlı'nın eline geçtiği için Batı'daki ülkeleri, Atlantik kıyısındaki ülkeleri yeni coğrafi keşiflere yönlendiriyor. Böyle bir zıtların etkileşimi, böyle bakmak lazım. Yani bir başka örnek şöyle verilebilir. Napolyon örneğin Fransız devriminin ürettiği en önemli kişi. Şimdi herkes Napolyon'u hep büyük komutanlığıyla anar. Oysa Napolyon kanunları, Napolyon yasaları, Napolyon'un Avrupa'da zapt ettiği yerlere uyguladığı kanunlar kapitalizmin temel kanunlarıdır. Yani bu anlamda Fransız devriminin ürettiği Napolyon aslında endüstri devriminin dayandığı kapitalist sistemin yasalarını getiriyor. Yani iş yeri nedir, işçi nedir, para nasıl denetlenir filanına kadar giden çağdaş kapitalizmin, liberalizmin ve tabi emperyalizmin temelinde yatan bütün şeyleri Napolyon temellerini koyuyor Avrupa'ya. Böyle bakmak lazım tarihe. Yani ne olay olmuş, o olayın karşıtları nelermiş, o olay hangi zıt sonuçlar doğurmuş ve hangi paralelde gelişmiş. Şimdi biz de Osmanlı tarihine bakarken Fatih Sultan Mehmet evet yeni çağ başlattı denir, orta çağ bitirdi doğru ama onun sonunda Rönesans ve reformla başlayan endüstri devriminin sonunda dönüp Osmanlı'yı yok ettiği söylenmez. Sadece Rönesans ve reformu başlattığı söylenir, orada bırakılır. Sonra da Osmanlı'nın yıkılış dönemine geçilir. Oysa bunlar hepsi dialektik bir etkileşim içindeki sonuçlardır. Bunu bileceğiz. Tabi dialektik olarak tarihe bakmak bir başka şeyi daha getiriyor. Gene bir dialektin ilkesi bu. Nicelik değişmesi yani sayı artışı sonunda niteliğe yani mahiyet değişmesine yol açıyor. Bunu şöyle örnekleyebiliriz. Bir kişinin siyasal görüşü, bir kişinin siyasal görüşü. Demokraside düşünürsek. Üç kişi, beş kişi parti oluyor. Küçük parti. Daha çok artarsa yüzbinler, milyona çıkıyor büyük parti, daha da büyüyor muhalefet. Ana muhalefet daha fazla oy aldığı zaman da iktidar oluyor. Yani niceliksel sayı değişmesi niteliği değiştiriyor. Meşhur hikaye hani bir ipliği çekersen tak diye kopuyor, beş iplik bir sicim ediyor, beş sicim bir halat ediyor, onu koparamıyorsun. Dialektin bu iki kuralını unutmuşlar. Tarih böyle çalışıyor. Yani Osmanlı'nı göreceğiz. Örneğin çöküşü de ilk borcu alması ve onun faizi falan öyle iflas ettiriyorlar falan. Bu dialekti bilmemiz lazım tarihe bakarken. İki hatadan kaçacağız. Bugünkü değer yargılarımızla tarihe bakmayacağız ve o günün koşullarını ihmal etmeyeceğiz. O günün koşullarıyla bakacağız. Hem bugünün değer yargılarıyla bakmayacağız hem de o günün koşullarının kendine özgü koşullarına dikkat edeceğiz. Diyalektik tarih anlayışı böyle olacak. Şimdi Atatürk devrimini, Cumhuriyet devrimini iyi anlayabilmek için, insanlık tarihi içerisinde yerine iyi oturtturabilmek için insanlık tarihinin geçirdiği, toplumların geçirdiği dört modelli gelişmeyi, aşamayı çok iyi bilmemiz lazım. Buradaki hem ideolojik yapıyı bileceğiz hem siyasal yapıyı bileceğiz. Ancak o zaman Atatürk gün, Cumhuriyet devriminin önemini ve anlamını anlayabiliriz. Şimdi o model şöyle çalışıyor. Çok basit bir model aslında. Yani onun eğitimini almış olan bugün hangi topluma bakarsa baksın derhal orada hangi rejimin geçerli olabileceğini, hangisinin olamayacağını falan hemen görür. Şimdi insanlık tarihindeki modeller şunlar. İlk başta toplayıcı, avcı. Ön insanlar doğdukları zaman, yani bu üretim, beslenmeyle ilgili bir şey, üretimle ilgili bir şey. Nasıl besleniyorlar? Toplayıcı, ellerle önce toplayıcı, sonra avcı. O sırada yaşama biçimi aşiret, sürüler halinde insanlar yaşıyor. Aşiretler var, toplumun kuralı, işleyiş mekanizması reis. Reislik en ilkel yönetim biçimi. Onun dediği kanun, her şey öyle. İnanç, kurda kuşa tapıyorlar pagan, doğa olayları alan. Olay bu. Sonra zaman içinde ikinci model ortaya çıkıyor. Bu ilk küreselleşme. İnsanoğlu tarımı öğreniyor. Tarımı öğrenince toprak değer kazanıyor. Toprak değer kazanması demek toprağın zapt edilmesi ve işlenmesi, üretim yapılması ve tabii onun için korunması demek. Nasıl zapt edeceksin toprağı? Toprağı savaşla zapt edeceksin. Savaşta ne lazım? Asker lazım, kalkan lazım, kılıç lazım, silah lazım, üretim lazım, aşçı lazım, yemek lazım, giyim kuşam lazım, terzi lazım. Büyük organizasyon, imparatorluklar gerekiyor. İmparatorluklarla topraklar zapt ediliyor, korunuyor, üretim yapılıyor falan. Yöneticiler, şahlar, padişahlar, krallar, imparatorlar. İnanç, insan yerleşince insanoğlu, bütün dinlere aynı şey bu, dinlere aykırı bir şey değil. Allah kuralları yollamaya başlıyor. İşte on emirdir ilk bildiğimiz yazılı kural. İşte Tevrat, İncil, Kur'an-ı Kerim vesaire. Dolayısıyla inanç orada artık tek tanrılı din. Yönetici hem padişah veya imparator hem yeryüzündeki Allah'ın yeryüzündeki temsilcisi. Hem öbür dünyayı da belirliyor Allah'ın temsilcisi olarak. Karşı çıkanı hem kaza oturtuyor, yakıyorlar. Hem de öbür dünyada cehenneme yolluyorlar. Bu da böyle bir düzen. Burada muhalefet tabi mezhep çıkarıyor. Bütün hem hıristiyanlıktaki hem müslümandaki mezhepler hep iktidar kavgasıdır. Yani ortodoks katolik ayrımı Doğu Roma, Batı Roma ayrımıdır. Protestanların çıkışı, Alman prensleri, Luther işte papa ile şeyler. Bir de 8. Henry var. O da aşkları için İngilizleri, Britanya imparatorluğunun halkını Anglikan yapıyor. Çünkü papa ikinci defa karısını boşamaya izin vermiyor falan. Öyle gayet ilginçtir o hikayeler. Yani tamamen egemenlik meselesidir. O da geçiyor zaman içinde. Üçüncü toplum biçimi ortaya çıkıyor. O da endüstri toplumu, endüstri devrimi. İkinci küreselleşme tarımdan sonra sermaye sınıfı gelişiyor, işçi sınıfı gelişiyor. Madencilik başlıyor, kömür, demir vesaire. Tekstil gelişiyor, silah gelişiyor. İlk endüstri bunlarla oluyor. Yavaş yavaş Allah'ın temsilcileri gidiyor, yerine milletin temsilcileri geliyor. Çünkü artık ideoloji din ideolojisinin üstüne, yok etmiyor dini, üstüne milliyetçilik geliyor. Çünkü fabrikada üretim yapmak için dil lazım. Dil gelişince dilin belirlediği milliyet geliyor. Milliyetin sonunda da devletler, milletler devletler haline dönüşüyor. Ulus devletler, ulusal devletler ortaya çıkıyor. Böylece hem sermaye sınıfı hem işçi sınıfının gelişmesiyle bir endüstri toplumu ortaya çıkıyor. İnsanlar kırlardan artık kentlere geliyorlar. Kentsel endüstriyel toplum çıkıyor. Bu gelişme iki farklı yola gidiyor. Bir maalesef Hitler gibi bir faşisti getiriyor. İkinci Dünya Savaşı onun hesaplaşmasıdır. Ondan sonra bir komünist devrim ortaya çıkıyor Sovyetler Birliği'nde. O da 20. yüzyılın sonuna doğru 1990'larda çöküyor başka bir yöne. Genel endüstri devriminin kapitalist devlet biçimine dönüşüyor. Şimdi dördüncü bir model daha var. O da bilişim toplumu dediğimiz model. Bilişim toplumu, endüstri toplumunun da daha ilerisinde bütün farklı insanların, dinlerin, mezheplerin, ırkların, milliyetlerin hepsinin bir ülkenin vatandaşı olarak eşit haklara sahip olduğu inancı. Temel hak ve özgürlüklere dayalı, demokrasiye dayalı. Şimdi dünya buraya doğru gelişiyor. Türkiye'de de bunlar, bu her modelin çeşitli sayılarda destekçileri veya o modelde yaşayan insanlar var. Atatürk devrimini bunun içine ancak koyarak anlayabiliyoruz. Cumhuriyet devriminin önemini burada anlıyoruz. Çünkü Osmanlı din tarım döneminde patinaj yapmış. Atatürk bunu fark edip İstiklal Savaşı'nı kazanmakla yetinmemiş. Daha İstiklal Savaşı'nı yaparken endüstri toplumunun modeli olan demokrasi modeline, cumhuriyet modeline geçmiş. Dolayısıyla bu dört insanlık modelini bütün eğitimimiz boyunca akılda tutmak ve Atatürk'ün cumhuriyet devrimini bu model çerçevesinde düşünmek lazım.