Yaşam Kültürü Eğitimleri

Yaşam Kültürü

https://video.neoskola.net/1746547231391.srt

Tango kelimesinin kökenine dair farklı iddialardan bahsedilebilir. Bu iddialardan biri tango sözcüğünün bir davulu ifade eden Afrika kökenli “tangir” ve “tambo” sözcüklerine dayandığı, diğeri de “dokunmak” ve “çalgı çalmak” anlamına gelen İspanyolca “tocar” fiilinden geldiğidir.

Tangonun şiiri ve müziği dansından önce, Afrika ve Avrupa'dan gelen göçmenlerle Gaucho halkının birleştiği La Plata topraklarında doğmuştur. Bu topraklara ayrılık, acı, fakirlik, aile ve memleketten uzak kalma temalarının işlendiği şair atışması kültürü hâkim olmuştur.

Yerli halk ve göçmenlerin La Plata bölgesinde birleşmesi sonucu şiiri ve müziği ile ortaya çıkan tangonun, daha sonra dans kulüplerinde ya da genelevlerde yayıldığı söylenebilir.

Arjantin Tango, Buenos Aires yönetimi ve Uruguay’ın UNESCO'ya ortak başvurusunun ardından 2009 yılında “Somut Olmayan Dünya Kültür Mirası” ilan edilmiştir.

https://video.neoskola.net/1746547230582.srt

Arjantin tango'nun kökenini anlayabilmemiz için temel olarak iki şey irdelememiz gerekiyor.

Tango kelimesinin nereden geldiğini ve tango'nun topraklarını.

Tango kelimesinin kökenine ilişkin çeşitli tartışmalar var.

Bunlardan bir tanesi Afrika kökenli tangir ve tambo kelimelerinin bir davulu ifade ettiği.

Bir diğeri de İspanyolca tocar yani dokunmak bir diğer anlamıyla da çalgı çalmak fiillerinden geldiği iddia ediliyor.

Ama farklı yüzyıllarda ve farklı coğrafyalarda tango kelimesinin kökeni olduğu iddia edilen farklı yapılar da var.

Örneğin 19. yüzyılda İspanya'da flamenconun bir alt türü olduğu iddia ediliyor.

16. yüzyılda Almanya'da hafif müzik çalınan kafelere verilen isim olduğu iddia ediliyor.

Dolayısıyla etimolojik kökeni açısından pek çok farklı tartışmalar var.

O yüzden kökenleri daha iyi anlayabilmek için tango'nun doğduğu topraklara bakmamız gerek.

Tango La Plata denilen bir alanda doğdu.

Arjantin tango diye bugün anıyoruz ama aslında Uruguaylılar eğer tangoyu bir ülkeye atbedeceksek bunun Arjantin'den çok Uruguay olması gerektiğini iddia ediyorlar.

Çünkü La Plata dediğimiz bölge Arjantin'in başkenti Buenos Aires'in bir bölümüyle Uruguay'ın başkenti Montevideo'nun olduğu bir alan La Plata bölgesi.

Bu alan 16. yüzyıldan sonra göçmenler almaya başlıyor.

Ve aynı zamanda Güney Amerika'nın Patagonya ve Pampa bölgesinde zaten yerleşik bir halk var.

Hem Afrika'dan hem de Avrupa'dan gelen göçmenlerle gaçoların birleştiği bir alan La Plata.

Burada genel olarak ayrılık, sıla özlemi, acı, fakirlik gibi, aileden uzak kalma gibi temaların işlendiği bir şair atışması kültürü aslında.

Şiiri ve müziğinin dansından önce geldiğini biliyoruz.

İlk dönem müzik yapan müzisyenler aslında belirli bir müzik eğitimiyle bunu yapmıyorlar.

Bizdeki ozan, aşık atışması kültürü gibi düşünebilirsiniz.

Daha çok içlerinden geldiği gibi sezgisel bir şekilde enstrümanlarını çalıyorlar.

Ama zamanla, müzik bölümünü anlatırken bunu daha detaylı konuşacağız, zamanla eğitimi olan müzisyenler tarafından tango besteleri yapılmaya başlanıyor.

Ama bizim için bildiğimiz çok net olan şey ilk başta bir müzik ve şiir anlatı kültürüyle başladı.

Tabii dansa nasıl evrildiğini anlayabilmemiz için bu enes ailesin o dönemdeki demografik ve sosyal yapısına biraz bakmamız lazım.

Özellikle La Plata bölgesinde çokça göçmenin olduğunu biliyoruz.

Ve bu göçmenler özellikle Avrupa'dan gelen göçmenlerin büyük bir çoğunluğu aslında ailesine birikim yapmak ve onların kalkınmasını sağlayabilmek için erkek göçmenler.

Ve tabii ki buradaki yerel halk da bir araya gelip karışıyorlar ama %70'i erkek olan bir nüfus ortamının olduğunu görüyoruz bu enes ailesde.

Dolayısıyla kadın sayısı erkek sayısına göre oldukça az.

Bu da tango aklımıza geldiğinde en sık duyduğumuz genel evde başladığı teorisini tartışmamıza sebep oluyor.

Bu genel ev teorisinin en çok savunucularından bir tanesi aslında Arjantinli yazar Borges.

Bunun çok ortak kabul görmüş bir teori olduğunu söylüyor.

Yakın dönemlerde aslında Arjantin konsolosluğunun katıldığı bir tango etkinliğinde konsolos kendisi tangoyu anlatırken genel evlerde de yapılan bir dans diye bu teori aslında doğruluyordu.

Pek çok kişi bu genel evde doğmuştur teorisinin üzerinden gider.

Ama Borges'in çağdaşı bir diğer yazar bir diğer Arjantinli yazar Ricardo Garcia Balaya bunun tam tersini iddia ediyor.

Aslında genel ev savunun çok absürt olduğunu söyler ve o dönem özellikle Avrupa'dan gelen göçmenlerin Arjantin'e getirdiği polkalar ve waltz kültürünün bir şekilde danslar edilen sosyal ortamlarda dans kulüplerinde geliştiğini

ve tangonun müziğiyle harmanlanarak bu şekilde doğduğunu iddia eder.

Genel ev teorisi her ne kadar tartışmalı olsa da şunu çok net biliyoruz.

Bugün de aslında Caminito diye anılan ve tangonun doğduğu sokak olarak iddia edilen, içinde pek çok kafesi olan ve Arjantin'in en önemli turistik yerlerinden birinde sokak dansçılarını görürüz.

Caminito'da küçük barlarda, küçük orkestralar eşliğinde o dönemde bar sahibinin gecelik kiraladığı kadınlarla erkeklerin 5-6 dakika dans edebilmek için ücret ödediklerini biliyoruz.

Benzer şekilde bugün de siz Buenos Aires'i ziyaret ettiğinizde eğer Caminito'yu geziyorsanız pek çok küçük kafeye yastayacaksınız.

Bu kafelerin önünde birkaç enstrümanla tango müziği çalan bir grup görebilirsiniz ve sizinle para karşılığı dans etmek için bekleyen sokak dansçıları görebilirsiniz.

Aslında o dönemin sokak dansı kültürünü turistik açıdan hala devam ettirdiklerini söylemek mümkün.

Arjantin'in demografik yapısını bir daha düşündüğümüzde %70'i erkek, %30'u kadın bir yapı.

Tabii ki kadın ticaretine nefaha işlediğin önemli bir ticari alan olduğunu biliyoruz.

Dolayısıyla tangonun da genel evlerde kullanılmış olması çok muhtemel.

Tamamen genel evlerde mi doğdu, sonra genel evlerde de yayıldı mı bunu bilmiyoruz kesin olarak.

Ama genel evlerde yapılan bir dans olduğunu da söylememiz mümkün.

Yerli halk ve göçmenlerin La Plata bölgesinde birleşmesi sonucu şiiri ve müziğiyle ortaya çıkan,

daha sonra da dans kulüplerinde ya da genel evlerde doğan ve yayılan tangonun aslında Arjantin'deki orta üst sınıf tarafından kabulü çok zor oldu.

Çünkü bir şekilde kendi eğitimli çocuklarının bunu yapmasını çok uygun görmüyorlardı.

Ama gençler arasında hızlı bir şekilde tango yayılmaya başladı.

Tangonun bu hızla yayılması eğitimli dansçıların ortaya çıkmasına sebep oldu.

1900'lerde dans evi diye anılan yerlerde aslında tango da öğretilmeye başlandı

ve 1907'den sonra Arjantin'deki tiyatrolarda, kaberelerde tango şovlarının da yapıldığını görüyoruz.

Dolayısıyla artık sadece göçmenlerin ve alt kültürün değil orta ve üst kültüründe bir ürünü olmaya başlamıştı.

Ama tangonun bir üst kültür ürünü olma yolculuğu aslında Paris'e yolculuğuna dayanır.

Paris'e yolculuğu anlatılırken genelde Paris'teki sosyetenin tangoya sahip çıktığı söylenir.

Ama aslında tango iki farklı kanaldan Paris'e gitmiştir.

Bir tanesi 19. yüzyılda Marsilya Limanı'na gelen denizciler

ve bir tanesi de daha çok sığır ticareti yapan tüccarların Paris'e gelmesi ve oradaki partilere katılması.

Dolayısıyla hem alt kesim hem de üst kesim tarafından kabul görmesi,

Paris'teki tiyatro ve kaberelerde yer bulması,

Paris'teki partilerde tango yapılması sonucunda Buenos Aires'teki insanların da tango daha çok ilgisini çekmeye başlar.

1913'den sonra Buenos Aires'teki kafelerde de tangoyu görmeye başlarız

ve oradaki garsonların Fransızca konuşmaya çalıştığını,

oradaki oturum düzeninin Paris'teki kafelere benzetilmeye çalıştığı söylenir.

Dolayısıyla Arjantin'den çıkan Paris'e giden tango bütün dünyaya nasıl yayılıyorsa

tekrar Paris'ten yeniden Arjantin'e de geldiği iddia edilebilir.

Tabi tangonun tüm bu yolculuğu 20. yüzyılın başında son bulmuyor.

Özellikle Buenos Aires yönetiminin Uruguay'la beraber UNESCO'ya başvursundan sonra

2009 yılında Arjantin tango somut olmayan dünya kültür mirası olarak ilan edildi.

Bu bağlamda hem Arjantin tango bestecileri, hem orkestra şefleri,

hem dansçıları birer kültür elçisi olarak görünmeye başlandı.

Hem Arjantin'de ulusal anlamda hem de uluslararası ortamlarda tango etkinlikleri daha çok desteklenmeye başlandı.

Tangonun Kökeni

https://video.neoskola.net/subtitles/gHuGjPmSPBrS928Cv-tr-1745512645626.srt

Arjantin tango'nun kökenini anlayabilmemiz için temel olarak iki şey irdelememiz gerekiyor. Tango kelimesinin nereden geldiğini ve tango'nun topraklarını. Tango kelimesinin kökenine ilişkin çeşitli tartışmalar var. Bunlardan bir tanesi Afrika kökenli tangir ve tambo kelimelerinin bir davulu ifade ettiği. Bir diğeri de İspanyolca tocar yani dokunmak bir diğer anlamıyla da çalgı çalmak fiillerinden geldiği iddia ediliyor. Ama farklı yüzyıllarda ve farklı coğrafyalarda tango kelimesinin kökeni olduğu iddia edilen farklı yapılar da var. Örneğin 19. yüzyılda İspanya'da flamenconun bir alt türü olduğu iddia ediliyor. 16. yüzyılda Almanya'da hafif müzik çalınan kafelere verilen isim olduğu iddia ediliyor. Dolayısıyla etimolojik kökeni açısından pek çok farklı tartışmalar var. O yüzden kökenleri daha iyi anlayabilmek için tango'nun doğduğu topraklara bakmamız gerek. Tango La Plata denilen bir alanda doğdu. Arjantin tango diye bugün anıyoruz ama aslında Uruguaylılar eğer tangoyu bir ülkeye atbedeceksek bunun Arjantin'den çok Uruguay olması gerektiğini iddia ediyorlar. Çünkü La Plata dediğimiz bölge Arjantin'in başkenti Buenos Aires'in bir bölümüyle Uruguay'ın başkenti Montevideo'nun olduğu bir alan La Plata bölgesi. Bu alan 16. yüzyıldan sonra göçmenler almaya başlıyor. Ve aynı zamanda Güney Amerika'nın Patagonya ve Pampa bölgesinde zaten yerleşik bir halk var. Bunlara gaço adı veriliyor. Hem Afrika'dan hem de Avrupa'dan gelen göçmenlerle gaçoların birleştiği bir alan La Plata. Burada genel olarak ayrılık, sıla özlemi, acı, fakirlik gibi, aileden uzak kalma gibi temaların işlendiği bir şair atışması kültürü aslında. Şiiri ve müziğinin dansından önce geldiğini biliyoruz. İlk dönem müzik yapan müzisyenler aslında belirli bir müzik eğitimiyle bunu yapmıyorlar. Bizdeki ozan, aşık atışması kültürü gibi düşünebilirsiniz. Daha çok içlerinden geldiği gibi sezgisel bir şekilde enstrümanlarını çalıyorlar. Ama zamanla, müzik bölümünü anlatırken bunu daha detaylı konuşacağız, zamanla eğitimi olan müzisyenler tarafından tango besteleri yapılmaya başlanıyor. Ama bizim için bildiğimiz çok net olan şey ilk başta bir müzik ve şiir anlatı kültürüyle başladı. Tabii dansa nasıl evrildiğini anlayabilmemiz için bu enes ailesin o dönemdeki demografik ve sosyal yapısına biraz bakmamız lazım. Özellikle La Plata bölgesinde çokça göçmenin olduğunu biliyoruz. Ve bu göçmenler özellikle Avrupa'dan gelen göçmenlerin büyük bir çoğunluğu aslında ailesine birikim yapmak ve onların kalkınmasını sağlayabilmek için erkek göçmenler. Ve tabii ki buradaki yerel halk da bir araya gelip karışıyorlar ama %70'i erkek olan bir nüfus ortamının olduğunu görüyoruz bu enes ailesde. Dolayısıyla kadın sayısı erkek sayısına göre oldukça az. Bu da tango aklımıza geldiğinde en sık duyduğumuz genel evde başladığı teorisini tartışmamıza sebep oluyor. Bu genel ev teorisinin en çok savunucularından bir tanesi aslında Arjantinli yazar Borges. Bunun çok ortak kabul görmüş bir teori olduğunu söylüyor. Yakın dönemlerde aslında Arjantin konsolosluğunun katıldığı bir tango etkinliğinde konsolos kendisi tangoyu anlatırken genel evlerde de yapılan bir dans diye bu teori aslında doğruluyordu. Pek çok kişi bu genel evde doğmuştur teorisinin üzerinden gider. Ama Borges'in çağdaşı bir diğer yazar bir diğer Arjantinli yazar Ricardo Garcia Balaya bunun tam tersini iddia ediyor. Aslında genel ev savunun çok absürt olduğunu söyler ve o dönem özellikle Avrupa'dan gelen göçmenlerin Arjantin'e getirdiği polkalar ve waltz kültürünün bir şekilde danslar edilen sosyal ortamlarda dans kulüplerinde geliştiğini ve tangonun müziğiyle harmanlanarak bu şekilde doğduğunu iddia eder. Genel ev teorisi her ne kadar tartışmalı olsa da şunu çok net biliyoruz. Bugün de aslında Caminito diye anılan ve tangonun doğduğu sokak olarak iddia edilen, içinde pek çok kafesi olan ve Arjantin'in en önemli turistik yerlerinden birinde sokak dansçılarını görürüz. Caminito'da küçük barlarda, küçük orkestralar eşliğinde o dönemde bar sahibinin gecelik kiraladığı kadınlarla erkeklerin 5-6 dakika dans edebilmek için ücret ödediklerini biliyoruz. Benzer şekilde bugün de siz Buenos Aires'i ziyaret ettiğinizde eğer Caminito'yu geziyorsanız pek çok küçük kafeye yastayacaksınız. Bu kafelerin önünde birkaç enstrümanla tango müziği çalan bir grup görebilirsiniz ve sizinle para karşılığı dans etmek için bekleyen sokak dansçıları görebilirsiniz. Aslında o dönemin sokak dansı kültürünü turistik açıdan hala devam ettirdiklerini söylemek mümkün. Arjantin'in demografik yapısını bir daha düşündüğümüzde %70'i erkek, %30'u kadın bir yapı. Tabi ki kadın ticaretine nefaha işlediğin önemli bir ticari alan olduğunu biliyoruz. Dolayısıyla tangonun da genel evlerde kullanılmış olması çok muhtemel. Tamamen genel evlerde mi doğdu? Sonra genel evlerde de yayıldı mı? Bunu bilmiyoruz kesin olarak. Ama genel evlerde yapılan bir dans olduğunu da söylememiz mümkün. Yerli halk ve göçmenlerin La Plata bölgesinde birleşmesi sonucu şiiri ve müziğiyle ortaya çıkan, daha sonra da dans kulüplerinde ya da genel evlerde doğan ve yayılan tangonun aslında Arjantin'deki orta üst sınıf tarafından kabulü çok zor oldu. Çünkü bir şekilde kendi eğitimli çocuklarının bunu yapmasını çok uygun görmüyorlardı. Ama gençler arasında hızlı bir şekilde tango yayılmaya başladı. Tangonun bu hızla yayılması eğitimli dansçıların ortaya çıkmasına sebep oldu. 1900'lerde dans evi diye anılan yerlerde aslında tango da öğretilmeye başlandı. Ve 1907'den sonra Arjantin'deki tiyatrolarda, kaberelerde tango şovlarının da yapıldığını görüyoruz. Dolayısıyla artık sadece göçmenlerin ve alt kültürün değil, orta ve üst kültürün de bir ürünü olmaya başlamıştı. Ama tangonun bir üst kültür ürünü olma yolculuğu aslında Paris'e yolculuğuna dayanır. Paris'e yolculuğu anlatılırken genelde Paris'teki sosyetenin tangoya sahip çıktığı söylenir. Ama aslında tango iki farklı kanaldan Paris'e gitmiştir. Bir tanesi 19. yüzyılda Marsilya Limanı'na gelen denizciler ve bir tanesi de daha çok sığır ticareti yapan tüccarların Paris'e gelmesi ve oradaki partilere katılması. Dolayısıyla hem alt kesim hem de üst kesim tarafından kabul görmesi, Paris'teki tiyatro ve kaberelerde yer bulması, Paris'teki partilerde tango yapılması sonucunda Buenos Aires'teki insanların da tango daha çok ilgisini çekmeye başlar. 1913'den sonra Buenos Aires'teki kafelerde de tangoyu görmeye başlarız. Ve oradaki garsonların Fransızca konuşmaya çalıştığını, oradaki oturum düzeninin Paris'teki kafelere benzetilmeye çalıştığı söylenir. Dolayısıyla Arjantin'den çıkan Paris'e giden tango bütün dünyaya nasıl yayılıyorsa tekrar Paris'ten yeniden Arjantin'e de geldiği iddia edilebilir. Tabi tangonun tüm bu yolculuğu 20. yüzyılın başında son bulmuyor. Özellikle Buenos Aires yönetiminin Uruguay'la beraber UNESCO'ya başvurusundan sonra 2009 yılında Arjantin tango somut olmayan dünya kültür mirası olarak ilan edildi. Bu bağlamda hem Arjantin tango bestecileri hem orkestra şefleri hem dansçıları birer kültür elçisi olarak görünmeye başlandı. Hem Arjantin'de ulusal anlamda hem de uluslararası ortamlarda tango etkinlikleri daha çok desteklenmeye başlandı.

https://video.neoskola.net/1746547444850.srt

Tarihteki ilk tango orkestralarında arp, flüt ve keman görülürken bugün bu üç enstrümandan sadece keman yer alır. İspanyol göçmenlerle birlikte gelen gitar zamanla arpın yerini almıştır. 
Arjantin tango müziğinde piyano gitarın yerini, 19. yüzyılda ise Avrupalı göçmenler tarafından kıtaya getirilen bandoneon flütün yerini almıştır. Bandoneon, bugün Arjantin tangonun ana enstrümanıdır.
Tarihte bazı besteciler dans etmek için değil, dinlemek için tango bestelemişlerdir. Tango müziği içindeki ritmik yapının ortaya çıktığı 1930’lu ve 1940’lı yıllarda tango dans etmek isteyen kitleler genişlemiş, bu nedenle bu dönem “tangonun altın çağı” adını almıştır.
İçinde bir vurmalı çalgı bulundurmayan tango müziği, ritme dans edilen bir müzik olmaktan ziyade melodiye dans edilen bir müziktir.

https://video.neoskola.net/1746547444373.srt

Tabii ki tango'nun müziğiyle ilk başta ortaya çıktığını söyledik, o yüzden tango müziğini biraz daha anlamamız gerekiyor.

İlk tango orkestralarında biz arp, flüt ve keman görüyoruz.

Bugün biz arp, flüt ve kemandan sadece aslında kemanı görüyoruz.

İlk başta İspanyol göçmenlerle beraber gitar geliyor ve gitar arpın yerini alıyor.

Ve büyük salonlarda aslında piyanolar var.

İlk orkestralar daha gezici, küçük orkestralar olduğu için beraberinde piyano götürmesi mümkün değildi.

Ama kafelere tango müziği gelmeye başladıktan sonra ve büyük kafelerde piyanolar olduğu için,

büyük kafelerde çalınmaya başlandıktan sonra Arjantin tango müziği gitar yerini piyanoya bırakmaya başladı.

Ve 19. yüzyılda Avrupalı göçmenler bandoneonu kıtaya getirdiler ve bandoneon da flütün yerini aldı.

Arjantin tangonun ana enstrümanı bandoneondur.

Ancak bandoneon aslında Almanya'da doğmuştur.

Almanya'da bütçesi olmayan bir kilise kendisine elindeki bozuk akordeon ve bulduğu malzemelerle

müzik yapabilmek için bir enstrüman geliştirir.

Bir kilise rahibi tarafından geliştirilmiş bir enstrümandır aslında bandoneon.

Ama Avrupalı göçmenlerle beraber Arjantin'e gittikten sonra tango müziği içindeki yerini bulur.

Ve hatta tango müziğinin ana enstrümanı olur.

20. yüzyılda bütün Arjantin genelinde tango müziğinin popüler olması biraz Carlos Gardel'e dayanır.

Popüler bir şarkıcı olan Carlos Gardel tango şarkılarını yorumlamış ve bunu kaydetmiştir.

Bu kayıtlar radyoda sıklıkla dinlenmiştir.

Dolayısıyla da tango müziği önemli bir popülerlik kazanmıştır.

Ama bu dönemde çalınan tango müziğiyle bugün tango dansı yaptığımız müzikleri arasında çok net bir fark vardır.

Bazı besteciler dans etmek için tango bestelemezler.

Daha çok dinlemek üzere tango bestelerler.

Ne zaman ki kafelerde, barlarda tango daha çok yer bulmaya başladı.

Ve tango dans etmek isteyen insanlar daha çoğalmaya başladı.

Tango müziğinin içinde daha ritmik bir yapı ortaya çıktı.

1930'lu ve 40'lu yıllar işte bu dansçılar için bestelenen tangoların çok fazla olduğu yıllar.

O nedenle de bu döneme tangonun altın çağı adı veriliyor.

Dinlemek için tango ve dans etmek için tango genel olarak iki başlığa ayrılır.

Dans etmek için tangoya yani parabaylar tangoya.

Bugün 1930'lu ve 40'lu yılların kayıtlarında görüyoruz.

Ve hala güncel orkestraların pek çoğu o dönemde bestelenmiş olan şarkıları tekrar icra ediyorlar.

Altın çağın en önemli özelliği parabaylar dans etmek için dediğimiz tangoların bu dönemde bestelenmiş olması.

Ama tabii ki sadece bu dönemde yeni tangolar bestelenmedi.

Eskiden yapılmış olan tangolar yeniden yorumlandı ve yeniden çalındı.

İlk dönem tango müzisyenlerinin genelde eğitimli olmadığını söylemiştik.

Altın çağda tango icra eden müzisyenler genelde eğitimli insanlar.

Ve ilk dönem yazılmış tangoların şiirleri, sözleri genelde müstehcen anlamlar içeren sözler.

Dolayısıyla altın çağda bu şarkılara yeniden söz yazıldı.

Ve o müstehcen sözler yerini saygıdeğer sözlere bırakmaya başladı.

O dönemde peron yönetimiyle beraber aslında radyolarda milliyetçilik akımının da yaygınlığı ile beraber ulusal müzikler çok fazla yer buluyordu.

Ve dolayısıyla bu da tangonun popülerliğini arttırmıştı.

Ama 1955'te askeri darbe ile beraber radyolarda artık tangolar yerini rock'n'roll'a bırakmaya başladı.

Ve insanlar üç kişiden daha fazla bir şekilde bir araya gelememeye başladılar.

Bu tangonun hem dansını hem de müziğini etkiledi.

Müziği artık Buenos Aires'te eskisi kadar popüler olamadı.

Ve insanlar dans edebilmek için toplu halde bir araya gelemediler.

Ama tabii ki Arjantin tango dans etmek isteyen insanlar kenar mahallelerde ve gizlice toplanmayı sürdürdüler.

Bu bir anlamda tangonun alt kültüre yeniden itilmesinin bir hikayesi olarak da anlatılır.

Bu dönemde tangonun yeniden öldüğünü söylememiz mümkün değil.

Sadece küçük bir zümre tarafından ve gizli bir şekilde yürütülmüştür.

Yaygınlığını ve popülerliğini Arjantin'de kaybetmiştir.

Ve bu dönemin bestecileri aslında kara listede genelde görülür ve büyük bir çoğunluğu da ülkeyi terk etmiştir.

Bunlardan bir tanesi bandoneonist Astor Piazzolla.

Astor Piazzolla Paris'e geldikten sonra yeni besteler yaptı.

Bu bestelerde hem caz hem de klasik müzikten NCT'ler görürüz.

Bugün siz bir senfoni konserine gidip rahatlıkla Astor Piazzolla'nın bir eserini dinleyebilirsiniz.

Size tango hissinden ziyade, dans etmek için yapılan bir tango hissinden ziyade senfonik bir tını verebilir.

Çünkü farklı dans disiplininden etkilenmiştir.

Aslında bu altın çağdan sonra tangonun yeni bir akımını simgeler.

Tango müziğinin diğer müzik türleriyle ve tango dansının da diğer dans türleriyle bir kaynaşımından bahsediyoruz.

Nuevo tangolar parabaylar dediğimiz dans edilebilir danslar olmaktan ziyade aslında dinlememiz için danslar.

Hatta senfonik yapıda klasik müzikten etkilenmiş besteler olduğu gibi elektronik altyapılı besteler de var.

Bojo Fondo'yu dinleyebilirsiniz örneğin.

Carlos Limbedinsky ya da Gotan Project dinleyebilirsiniz.

Hatta Otros Aires albümünde bir şarkı benim çok ilgimi çekmişti.

Otoman Empire vurgusuyla Otros Aires adı koymuşlar.

Buenos Aires ile Otoman Empire'ın birleşimi.

Bir şarkının arkasında sana dün bir tepeden baktım Aziz İstanbul diyor ve sanki Türk sanat müziği ezgileriyle söylüyor gibi.

Bir tango bestesi ama altında elektronik yapı var.

Bu durum tango Nuevo'nun ne kadar aslında özgürleştiğini diğer müzik türleriyle ve dans türleriyle iç içe geçmeye başladığını bize gösteriyor.

1983 yılında tabi ki cunda rejiminin son bulmasıyla beraber Arjantin tango da yeniden Arjantin'de popülerlik kazanmaya başladı.

Tiyatrolarda, kaberelerde yeniden yer bulmaya başladı.

Ve özellikle hem Uruguay hem de Arjantin hükümetinin girişimiyle beraber de 2009'dan sonra dünya kültür mirası olarak anılmaya başlandı.

Ama tango müziğini tartışacak olursak bugün özellikle tango dansı yapmak için dinlediğimiz bestelerin büyük çoğunluğu altın çağda bestelenmiş

ya da altın çağda yeniden yorumlanmış ve yeni sözler yazılmış besteler.

Dolayısıyla 1930'lu ve 40'lu yılların bestecilerinin eserleriyle hala dans ediyoruz.

Yeni tango besteleri var ama çok çok az ve yaygınlık, popülerlik kazanmıyor.

Genelde insanların yine tercih ettikleri yeni kayıtlarla ya da yeni orkestraların yorumlayış biçimiyle altın çağ bestelerini dinlemek.

Altın çağı biraz daha detaylı anlayabilmek için o dönemin dört temel bestecisinden bahsedebiliriz.

Bu orkestralardan ilki Carlos Di Sarli Orkestrası.

Aslında biz tango dersi vermeye başladığımızda ilk açtığımız müzik Carlos Di Sarli'nin besteleri olur.

Carlos Di Sarli Orkestrası'nın çaldığı versiyonları olur.

Daha akışkan karakterli bir orkestra olduğunu söyleyebiliriz.

Tango müziği aslında içinde bir ritim enstrümanı, bir vurmalı çalgı barındırmadığı için ritme dans edilen bir müzik olmaktan ziyade

Bu melodinin akışkanlığını anlayabilmek için de Carlos Di Sarli güzel bir örnektir.

Juan D'Arienzo yine altın çağı da bunun tam tersi biri.

Juan D'Arienzo'nun YouTube'da videolarını bulabilirsiniz.

O dönemin televizyonunda, Arjantin televizyonunda orkestrasının nasıl yönettiğine dair bir takım videolar.

Videoda bandoneoncuları yönetirken kendinden geçtiğini göreceksiniz.

Sürekli zıplayan yaşlı bir adam göreceksiniz.

Bu onun dansının aslında ana karakteri.

Şarkılarını duyduğunuzda içinizden sizin de hareket etmek, ritim tutmak gelir.

O nedenle de ritmin kralı olarak anılıyor.

Tango Müziği

https://video.neoskola.net/subtitles/s6985LJMs5XtJYDSf-tr-1745512815327.srt

Tabii ki tango'nun müziğiyle ilk başta ortaya çıktığını söyledik, o yüzden tango müziğini biraz daha anlamamız gerekiyor. İlk tango orkestralarında biz arp, flüt ve keman görüyoruz. Bugün biz arp, flüt ve kemandan sadece aslında kemanı görüyoruz. İlk başta İspanyol göçmenlerle beraber gitar geliyor ve gitar arpın yerini alıyor. Ve büyük salonlarda aslında piyanolar var. İlk orkestralar daha gezici, küçük orkestralar olduğu için beraberinde piyano götürmesi mümkün değildi. Ama kafelere tango müziği gelmeye başladıktan sonra ve büyük kafelerde piyanolar olduğu için, büyük kafelerde çalınmaya başlandıktan sonra Arjantin tango müziği gitar yerini piyanoya bırakmaya başladı. Ve 19. yüzyılda Avrupalı göçmenler bandoneonu kıtaya getirdiler ve bandoneon da flütün yerini aldı. Arjantin tangonun ana enstrümanı bandoneondur. Ancak bandoneon aslında Almanya'da doğmuştur. Almanya'da bütçesi olmayan bir kilise kendisine elindeki bozuk akordeon ve bulduğu malzemelerle müzik yapabilmek için bir enstrüman geliştirir. Bir kilise rahibi tarafından geliştirilmiş bir enstrümandır aslında bandoneon. Ama Avrupalı göçmenlerle beraber Arjantin'e gittikten sonra tango müziği içindeki yerini bulur. Ve hatta tango müziğinin ana enstrümanı olur. 20. yüzyılda bütün Arjantin genelinde tango müziğinin popüler olması biraz Carlos Gardel'e dayanır. Popüler bir şarkıcı olan Carlos Gardel tango şarkılarını yorumlamış ve bunu kaydetmiştir. Bu kayıtlar radyoda sıklıkla dinlenmiştir. Dolayısıyla da tango müziği önemli bir popülerlik kazanmıştır. Ama bu dönemde çalınan tango müziğiyle bugün tango dansı yaptığımız müzikleri arasında çok net bir fark vardır. Bazı besteciler dans etmek için tango bestelemezler. Daha çok dinlemek üzere tango bestelerler. Ne zaman ki kafelerde, barlarda tango daha çok yer bulmaya başladı. Ve tango dans etmek isteyen insanlar daha çoğalmaya başladı. Tango müziğinin içinde daha ritmik bir yapı ortaya çıktı. 1930'lu ve 40'lu yıllar işte bu dansçılar için bestelenen tangoların çok fazla olduğu yıllar. O nedenle de bu döneme tangonun altın çağı adı veriliyor. Dinlemek için tango ve dans etmek için tango genel olarak iki başlığa ayrılır. Dans etmek için tangoya yani parabaylar tangoya. Bugün 1930'lu ve 40'lu yılların kayıtlarında görüyoruz. Ve hala güncel orkestraların pek çoğu o dönemde bestelenmiş olan şarkıları tekrar icra ediyorlar. Altın çağın en önemli özelliği parabaylar dans etmek için dediğimiz tangoların bu dönemde bestelenmiş olması. Ama tabii ki sadece bu dönemde yeni tangolar bestelenmedi. Eskiden yapılmış olan tangolar yeniden yorumlandı ve yeniden çalındı. İlk dönem tango müzisyenlerinin genelde eğitimli olmadığını söylemiştik. Altın çağda tango icra eden müzisyenler genelde eğitimli insanlar. Ve ilk dönem yazılmış tangoların şiirleri, sözleri genelde müstehcen anlamlar içeren sözler. Dolayısıyla altın çağda bu şarkılara yeniden söz yazıldı. Ve o müstehcen sözler yerini saygıdeğer sözlere bırakmaya başladı. O dönemde peron yönetimiyle beraber aslında radyolarda milliyetçilik akımının da yaygınlığı ile beraber ulusal müzikler çok fazla yer buluyordu. Ve dolayısıyla bu da tangonun popülerliğini arttırmıştı. Ama 1955'te askeri darbe ile beraber radyolarda artık tangolar yerini rock'n'roll'a bırakmaya başladı. Ve insanlar üç kişiden daha fazla bir şekilde bir araya gelememeye başladılar. Bu tangonun hem dansını hem de müziğini etkiledi. Müziği artık Buenos Aires'te eskisi kadar popüler olamadı. Ve insanlar dans edebilmek için toplu halde bir araya gelemediler. Ama tabii ki Arjantin tango dans etmek isteyen insanlar kenar mahallelerde ve gizlice toplanmayı sürdürdüler. Bu bir anlamda tangonun alt kültüre yeniden itilmesinin bir hikayesi olarak da anlatılır. Bu dönemde tangonun yeniden öldüğünü söylememiz mümkün değil. Sadece küçük bir zümre tarafından ve gizli bir şekilde yürütülmüştür. Yaygınlığını ve popülerliğini Arjantin'de kaybetmiştir. Ve bu dönemin bestecileri aslında kara listede genelde görülür ve büyük bir çoğunluğu da ülkeyi terk etmiştir. Bunlardan bir tanesi bandoneonist Astor Piazzolla. Astor Piazzolla Paris'e geldikten sonra yeni besteler yaptı. Bu bestelerde hem caz hem de klasik müzikten NCT'ler görürüz. Bugün siz bir senfoni konserine gidip rahatlıkla Astor Piazzolla'nın bir eserini dinleyebilirsiniz. Size tango hissinden ziyade, dans etmek için yapılan bir tango hissinden ziyade senfonik bir tını verebilir. Çünkü farklı dans disiplininden etkilenmiştir. Aslında bu altın çağdan sonra tangonun yeni bir akımını simgeler. Buna tango nuevo deniliyor. Tango müziğinin diğer müzik türleriyle ve tango dansının da diğer dans türleriyle bir kaynaşımından bahsediyoruz. Nuevo tango dediğimizde. Nuevo tangolar parabaylar dediğimiz dans edilebilir danslar olmaktan ziyade aslında dinlememiz için danslar. Hatta senfonik yapıda klasik müzikten etkilenmiş besteler olduğu gibi elektronik altyapılı besteler de var. Elektronik mi dediğinizi duyar gibiyim. Bojo Fondo'yu dinleyebilirsiniz örneğin. Carlos Limbedinsky ya da Gotan Project dinleyebilirsiniz. Hatta Otros Aires albümünde bir şarkı benim çok ilgimi çekmişti. Otoman Empire vurgusuyla Otros Aires adı koymuşlar. Buenos Aires ile Otoman Empire'ın birleşimi. Bir şarkının arkasında sana dün bir tepeden baktım Aziz İstanbul diyor ve sanki Türk sanat müziği ezgileriyle söylüyor gibi. Bir tango bestesi ama altında elektronik yapı var. Bu durum tango Nuevo'nun ne kadar aslında özgürleştiğini diğer müzik türleriyle ve dans türleriyle iç içe geçmeye başladığını bize gösteriyor. 1983 yılında tabi ki cunda rejiminin son bulmasıyla beraber Arjantin tango da yeniden Arjantin'de popülerlik kazanmaya başladı. Tiyatrolarda, kaberelerde yeniden yer bulmaya başladı. Ve özellikle hem Uruguay hem de Arjantin hükümetinin girişimiyle beraber de 2009'dan sonra dünya kültür mirası olarak anılmaya başlandı. Ama tango müziğini tartışacak olursak bugün özellikle tango dansı yapmak için dinlediğimiz bestelerin büyük çoğunluğu altın çağda bestelenmiş ya da altın çağda yeniden yorumlanmış ve yeni sözler yazılmış besteler. Dolayısıyla 1930'lu ve 40'lu yılların bestecilerinin eserleriyle hala dans ediyoruz. Yeni tango besteleri var ama çok çok az ve yaygınlık, popülerlik kazanmıyor. Genelde insanların yine tercih ettikleri yeni kayıtlarla ya da yeni orkestraların yorumlayış biçimiyle altın çağ bestelerini dinlemek. Altın çağı biraz daha detaylı anlayabilmek için o dönemin dört temel bestecisinden bahsedebiliriz. Bu orkestralardan ilki Carlos Di Sarli Orkestrası. Aslında biz tango dersi vermeye başladığımızda ilk açtığımız müzik Carlos Di Sarli'nin besteleri olur. Carlos Di Sarli Orkestrası'nın çaldığı versiyonları olur. Daha akışkan karakterli bir orkestra olduğunu söyleyebiliriz. Tango müziği aslında içinde bir ritim enstrümanı, bir vurmalı çalgı barındırmadığı için ritme dans edilen bir müzik olmaktan ziyade melodiye dans ettiğimiz bir müzik. Bu melodinin akışkanlığını anlayabilmek için de Carlos Di Sarli güzel bir örnektir. Juan D'Arienzo yine altın çağı da bunun tam tersi biri. Ritmin kralı olarak da anılır. Müzikleri oldukça ritmiktir. Juan D'Arienzo'nun YouTube'da videolarını bulabilirsiniz. O dönemin televizyonunda, Arjantin televizyonunda orkestrasının nasıl yönettiğine dair bir takım videolar. Videoda bandoneoncuları yönetirken kendinden geçtiğini göreceksiniz. Sürekli zıplayan yaşlı bir adam göreceksiniz. Bu onun dansının aslında ana karakteri. Şarkılarını duyduğunuzda içinizden sizin de hareket etmek, ritim tutmak gelir. O nedenle de ritmin kralı olarak anılıyor. Altın Çağı ile ilgili bahsetmemiz gereken iki diğer besteci de Anibal Trollo ve Osvaldo Pugliese. Onların müzikleri daha tiyatral, daha melodik ve daha dramatik olmalarıyla anılır. Aslında Arjantin tango müziğinin kalıpları çok zor değildir. Ama bu kalıpların içinde küçük oyunlar yapmalarıyla, yoğun senkop kullanmalarıyla ve dansçıları biraz şaşırtmalarıyla meşhur olurlar. Milongalarda Anibal Trollo ve Pugliese'nin eserleri biraz daha gecenin sonuna doğru tercih edilir. Çünkü daha tecrübeli dansçılar o müziklere daha kolay dans edebilirler. Ve özellikle Pugliese'nin eserleri sahne tangosunda çokça rağbet görür. Çünkü müzikal zenginliği, bütün o duruşları, dramatik yapısı daha tiyatro ve hikaye anlatısı hissi verir. Hem izleyicilere hem de dansçılara. İzlediğiniz için teşekkür ederim.

https://video.neoskola.net/1746547636770.srt

Gül, şapka ve kırmızı elbiseli bir kadın tangoya dair zihinlere kazınan imgeler olmalarına rağmen tangonun vazgeçilmez simgeleri değillerdir.

Tangoya dair klişelerden biri de tangoda erkeğin mutlaka maço bir figür olmasıdır. 19. yüzyıl sonu ve 20. yüzyılın başına bakıldığında tango tamamen erkeklere ait bir şey olarak görülmüş, kadınlar ise tangonun bir nesnesi olarak görülmüştür. Dolayısıyla tango yansımalarını taşıdığı daha erkek egemen bir kültürün bulunduğu bu dönemle değerlendirilmiştir.

https://video.neoskola.net/1746547636012.srt

Biraz popüler kültürün içinde tangoya ilişkin bazı öğelerin çok abartılmış ve tangonun tanımlanmasında kullanılmış formlarından bahsetmek istiyorum.

Örneğin şarap ve tango ilişkisi ya da ağzında gül tutan bir adam ve onun dansı, kafamızda bir şapka, mutlaka kırmızı bir elbise, maço bir erkek,

ve kumparsita düğün dansı olarak. Bunlar biraz popüler kültürün içinde çok abartılmış ve bazen de yanlış anlaşılmış tangoya ilişkin bir takım öğeler.

Öncelikle şu ağızda gül seremonisinden bahsedelim. Ben bunu birkaç yerde de daha önceden söylemiştim.

Dünyanın pek çok yerinde dans ettim ama gerçekten Arjantin tango dans eden hiç kimse tiyatro şovlarında bile ağzında gülle dans etmiyor.

Bu bir şekilde bir tiyatro şovundan belki insanların zihninde kalmış bir öğe ve tango olduğunda mutlaka bir gül, bir şapka, kırmızı elbiseli bir kadın imgesi olması gerekiyormuş gibi düşünülüyor.

Bunlar yanlış değil. Tabii ki ceketinizin cebinde gülünüz olabilir, kafanızda şapka bir aksesuar olabilir ve kırmızı elbiseniz olabilir.

Ama bunlar tangonun vazgeçilmez simgeleri olarak karşımıza çıkmıyor.

Daha çok tango dansçıları aslında rahat ettikleri kıyafetleri giymek isterler, rahat ettikleri bir tavır içinde olmak isterler.

Bu tavır hem onların kişisel değerleri hem karakterleriyle hem de nasıl dans ettikleriyle ilgilidir.

Dans türlerini anlatırken dansçıların nasıl sarıldığından bahsedeceğiz.

Sarılış biçimimiz, adım atma biçimimiz aslında bizim giydiğimiz kıyafetler ve aksesuarlardan da etkileniyor.

Belirli dönemlerde giyilen kıyafetler stil üzerinde etki sahibi.

Dolayısıyla bir aksesuar olarak şapka bugün aslında milongalarda dans eden erkekler tarafından kullanılmıyor.

Ama bir sokak dansı geleneği olduğunu düşünürsek bir dönem bir tango aksesuarı olarak şapkanın kullanılmış olduğunu düşünebiliriz.

Bir diğer klişe aslında tangonun bir yaşı olduğu.

Klişeler

https://video.neoskola.net/subtitles/nGyMdJbGE5Hbt5joK-tr-1745512981503.srt

Biraz popüler kültürün içinde tangoya ilişkin bazı öğelerin çok abartılmış ve tangonun tanımlanmasında kullanılmış formlarından bahsetmek istiyorum. Örneğin şarap ve tango ilişkisi ya da ağzında gül tutan bir adam ve onun dansı, kafamızda bir şapka, mutlaka kırmızı bir elbise, maço bir erkek, ve kumparsita düğün dansı olarak. Bunlar biraz popüler kültürün içinde çok abartılmış ve bazen de yanlış anlaşılmış tangoya ilişkin bir takım öğeler. Biraz bunları tartışmak istiyorum. Öncelikle şu ağızda gül seremonisinden bahsedelim. Ben bunu birkaç yerde de daha önceden söylemiştim. Dünyanın pek çok yerinde dans ettim ama gerçekten Arjantin tango dans eden hiç kimse tiyatro şovlarında bile ağzında gülle dans etmiyor. Bu bir şekilde bir tiyatro şovundan belki insanların zihninde kalmış bir öğe ve tango olduğunda mutlaka bir gül, bir şapka, kırmızı elbiseli bir kadın imgesi olması gerekiyormuş gibi düşünülüyor. Bunlar yanlış değil. Tabii ki ceketinizin cebinde gülünüz olabilir, kafanızda şapka bir aksesuar olabilir ve kırmızı elbiseniz olabilir. Ama bunlar tangonun vazgeçilmez simgeleri olarak karşımıza çıkmıyor. Daha çok tango dansçıları aslında rahat ettikleri kıyafetleri giymek isterler, rahat ettikleri bir tavır içinde olmak isterler. Bu tavır hem onların kişisel değerleri hem karakterleriyle hem de nasıl dans ettikleriyle ilgilidir. Dans türlerini anlatırken dansçıların nasıl sarıldığından bahsedeceğiz. Sarılış biçimimiz, adım atma biçimimiz aslında bizim giydiğimiz kıyafetler ve aksesuarlardan da etkileniyor. Belirli dönemlerde giyilen kıyafetler stil üzerinde etki sahibi. Dolayısıyla bir aksesuar olarak şapka bugün aslında milongalarda dans eden erkekler tarafından kullanılmıyor. Ama bir sokak dansı geleneği olduğunu düşünürsek bir dönem bir tango aksesuarı olarak şapkanın kullanılmış olduğunu düşünebiliriz. Bir diğer klişe aslında tangonun bir yaşı olduğu. Tango çok gençlere ait bir dans olarak görülmüyor ama çok yaşlılara ait bir dans olarak da görülmüyor. Gençlere ait bir dans olarak görülmemesinin sebebi belki de müziğinin içindeki dramatik yapı, müziğinin ağırlığı. Ama dünyanın pek çok yerinde özellikle üniversite kulüplerinin içinde pek çok dansçı tangoyu yapıyor, 20'li yaşlarında öğreniyor ve aslında bütün dünyada tangonun yayılmasında asıl elçiliği bu genç kuşak taşıyor. Öte yandan yaşlıların tangoya başladıktan sonra sağlık durumlarına etkisi üzerine pek çok araştırma var. Özellikle strese iyi geldiği, Parkinson hastalığına iyi geldiği üzerine pek çok bilimsel yayın var. Son dönemde göğüs kanserine iyi geldiği üzerine bir takım araştırmalar yapılmış. Özellikle Avrupalı akademisyenler tango dansının yaşlılıkla beraber gelen hastalıklar üzerindeki etkisi hakkında araştırmalar yapıyorlar. Bir diğer klişe maçoluk. Tango erkeği mutlaka maço olmak zorunda. Maço deyince aslında uygarlaşamamış bir erkeklik modeli geliyor zihnimize. Modern dünyada adapte olamamış en erkeklik erkeklik durumu ve hissinden bahsediyoruz. Şimdi tangonun doğduğu topraklardaki demografik yapıyı bir daha düşünelim. 70 kadarı erkek, %30 kadın demiştik. Ve o dönemde erkeklerin birbirleriyle özellikle kadınlar üzerinden bir savaşı var. Kadınlarla beraber olma, onları cezbetme için. Dolayısıyla da erkekler arasında tango sözlerine baktığımızda da bir çekişme, çatışma olduğunu, orada tarif edilen erkeklerin bıçkın delikanlı diyebileceğimiz bir formda olduğunu ve bugün maço olarak nitelendirebileceğimiz kişiler olduğunu görebiliriz. Ama bu konuyu tabii ki toplumsal cinsiyet bağlamında tartıştığımızda dönüp çok cinsiyetçi bir söylem olarak ele alıyoruz. Ben bundan 10 yıl sonra bugünkü dilimizin de çok cinsiyetçi bulunabileceğini düşünüyorum. 20. yüzyılın başında, 19. yüzyılın sonundaki bir erkeklik durumundan ve toplumsal yapıdan bahsediyoruz. Tabii ki o günkü figürler, resimler, şiirler maço bir erkek izlenimi veriyor. Ama bugün milongalarda sıklıkla rastladığımız pek çok erkek tango dansçısı bu tutum içinde kesinlikle bulunmuyor. Tam tersi kültürler arasında çok çeşitli algı farkları var. Örneğin siz İstanbul'da bir milongaya gittiğinizde dansı sona erdirdiğinizde dans ettiğiniz kişi genelde masanıza kadar sizi eşlik eder. Bunu bir kibarlık olarak görür, bir centilmenlik olarak görür. Ama ben Amerika'da, San Francisco'da ilk milongaya gittiğimde teşekkür ettikten ve dansı bitirdikten sonra partnerimin beni dans pistinde bıraktığını hatırlıyorum ve çok şaşırmıştım. Sonra oradaki diğer kadın dansçılara sorduğumda ne münasebet ben masama kendim yürüyemiyor muyum dediklerini görmüştüm. Dolayısıyla bu aslında kültürden kültüre çok değişiyor. Nasıl bir tavır içinde bir erkek istediğimiz, neyi maçoluk neyi centilmenlik olarak gördüğümüz. O yüzden de 19. yüzyıl sonu, 20. yüzyılın başına bugünden bakıp maçoluk imajını çok ön plana da koyabiliriz. Ama bugün tangoyu yapan erkekleri irdeleyip tangonun içindeki rolleri yeniden de tanımlayabiliriz. Ünlü tango şairi Evolista Cariego diyor ki kağıt oyunu gibi tango da bir erkeklik biçimidir. Yani aslında tangoyu tamamen erkeklere ait bir şey olarak görüyorlar. Kadınları da burada özellikle şarkı sözlerinde tangonun bir nesnesi olarak görüyorlar aslında. Aynı kadını tavlayabilmek için birbiriyle rekabet eden erkeklerden bahsediliyor ya da erkekleri kandırmış bir kadından bahsediliyor ya da bütün bu hüsran ve üzüntülerini paylaşmak için gidip sığındıkları bir anneden bahsediliyor. Ama kadın hep hikayelerin öznesi olmaktan uzak tamamen nesnesi. Our Last Tango filminde Carlos Copes Maria Nieves için şey diyor, ''Partnerim olarak onu bulduğumda sonunda Stradivarius'umu bulmuştum.'' Yani aslında kendisine bir keman virtüözü, partnerini ise çok iyi bir keman olarak görüyor. Aslında bu da bana kadının nasıl tangonun nesnesi olarak algılandığına dair bir fikir vermişti izlerken. Dolayısıyla o dönemi içinde aslında daha erkek egemen bir kültürün olduğunu ve tangoda da bunun yansımalarını gördüğümüzü söylememiz mümkün. Son olarak La Cumparsita'dan bahsetmek istiyorum. La Cumparsita Türkiye'de düğün dansı olarak anılıyor. Arjantinliler bununla çok eğleniyorlar. Neden La Cumparsita bir düğünde çalınsın? Çünkü aslında ilk defa Uruguay'da galiba parasını ödeyemedikleri için lokali boşaltmak zorunda kalan bir grup üniversite öğrencisinin karnaval zamanında coşkuyla söylediği ve oradan yayılan bir şarkı La Cumparsita. Cumparsa karnavalda yürüyüş yapan kişilere verilen isim. O nedenle şarkının adı da La Cumparsita olarak konulmuş. Yani düğünde çalınmak üzere bestelenmiş bir şarkı olmaktan oldukça uzak. Uruguaylı mimarlık öğrencisi Gerardo Matos Rodriguez bu şarkıyı besteliyor ama çekingen olduğu için mi ya da belki beğenilmez ve onunla alay edilir diye düşünüldüğü için mi? Adını saklayarak haklarını satıyor. Buenos Aires'teki bir plak şirketine ve çok da cüzi bir miktara satıyor. Bu şarkı 1907'de yeniden Arjantin'de kayda alınıyor. Ve daha sonra hem Arjantin'de hem de Paris'te çok meşhur oluyor. Gerardo bu şarkının meşhur oluşunu 20 yıl sonra Paris'te duyduğunda öğreniyor. Kanaro ile karşılaştığında. Ve sonra bir hukuk mücadelesine girişiyor şarkının haklarını satın alabilmek için ve kazanıyor. Çünkü şarkıyı sattığında çok küçük yaşta olduğu için haklarını geri alabiliyor. Bu La Comparsa tartışması uzun yıllar Uruguay ve Arjantin arasında bir tartışma konusu oldu. Daha önceden de aslında Uruguaylıların tango bir ülkeye atfedilecekse bunun Uruguay olması gerektiğine ilişkin fikirlerini söylemiştim. Dolayısıyla hem besteler hem de tangonun hangi bölgede kime ait bir kültür olduğuyla ilgili çok ciddi bir tartışma var iki ülke arasında. Ben bunu bizdeki baklava kime ait tartışmasına biraz benzetiyorum açıkçası. Ama iki ülkenin bir araya geldiği hemfikir olduğu bir konu bunun bir dünya mirası olduğu. O yüzden de güçlerini birleştirerek UNESCO'ya başvurdular ve 2009'da dünya kültür mirası olarak tangoyu onaylattılar. La Comparsa ile ilgili bilmemiz gereken bir diğer şey de La Comparsa'nın çok meşhur olması sadece çok yayılmış olmasına kaynaklanmıyor. Ayrıca milonganın içinde bir ritüelin La Comparsa parçası. DJ'ler gecelerde en son La Comparsa'yı çalarlar. La Comparsa çalındığında herkes o gecenin son bulduğunu bilir. Dolayısıyla bir geceyi bitirmek için çaldığımız bir müzik Türk kültüründe düğünlerde çiftlerin dans etmesi için çalınıyor. Bu bana hep çok ironik gelmiştir. Bir de şöyle bir gelenek var. Belki bizde düğünde çalınmasının sebebi de o olabilir. Eğer çift olarak milongaya gittiyseniz ve La Comparsa çalıyorsa son tanda da bir başka kişiyle dans ediyor olsanız bile ayrılıp teşekkür edip kendi partnerinizle dans edebilirsiniz. Kimse bir kabalık gibi algılamaz çünkü La Comparsa daha çok çiftler içinde çalınan bir parça. Belki bu gelenek sebebiyle de Türkiye'ye çift dansı ve düğün dansı olarak yansımış olabilir.